بررسی جامع حوضه های آبریز از نظر هیدروموفولوژی یک راه حل اساسی برای مدیریت اکوسیستم است که منجربه حفاظت بهتر منابع طبیعی خواهد شد تغییرات کاربری اراضی و نوسانات اقلیمی از جمله عواملی هستند که بر چرخه طبیعی آب در اکوسیستم اثر می گذراند. شیب دامنه هاو طبقه بندی آنها ، شیب بستر، پوشش گیاهی، نوع و شکل زمین و نوع محصول کاشت شده در زمین، رژیم های جریانی و یا نحوه جریان رژیم قشری، رژیم عمقی، رژیم دائمی و فصلی، لیتوژی و ضخامت سازنده ها و نوع سازنده و روان آبهای موجود در یک حوضه به همراه شکل حوضه از جمله مواردی هستند که در هیدرومورفولوژی مورد مطالعه قرار می گیرند.
کشور ایران در مقیاس جهانی با توجه به شرایط موجود ازجمله نوادر سرزمین هایی است که از تواناییها و تنوع های بسیار با ارزشی برخوردار است. به منظور امکان بهره برداری مناسب از این توانایی ها، شناخت محدودیتها و حساسیت های محیط طبیعی در این سرزمین از اهمیت فراوانی برخوردار است. مطالعات ژئومورفولوژی که نتایج دخال فرایندهای زمین شناسی و هیدرولوژی و اقلیم شناسی را منعکس می سازددر این شناسایی نقشی تعیین کننده دارد.
استان گیلان با دارا بودن شرایط خاص جغرافیایی و منحصر به فردخود، بخصوص با دارابودن جنگل های انبوه و بارش فراوان این امکان را بوجود آورده تا حوضه های رودخانه ای بدلیل انواع فرسایش دستخوش تغییر ات شده و به مرور زمان پدیده های ژئومورفولوژی در آن نمایان گردد.
حوضه ماسوله رودخان در غرب گیلان از ارتفاعات کوههای شاه معلم سرچشمه مىگیرد و با نام ماسوله در منطقهٔ سرایان به «زیگل» و «لیکوند» تغییر نام مىدهد. حداکثر ارتفاع حوزهٔ رود ماسوله ۳۰۰۰ متر است. ماسوله رودخان در «چومثقال» وارد تالاب انزلى مىشود. لذا این تحقیق در نظر دارد تا به بررسی هیدرو موفولوژی حوضه ی ماسوله رودخان پرداخته و این حوضه را از نظر هیدرولوژی و مورفولوژی مورد ارزیابی قرار دهد.
1- 2 سوالات تحقیق
آیا در حوضه ماسوله رودخان آبشار وجود دارد؟
عوامل موثر در بروز و پیدایش آبشار در حوضه ماسوله رودخان کدامند؟
آیا نوع خاک و جنس زمین در پیدایش آبشارهای حوضه نقش دارند؟
آیا شرایط اقلیمی وبارندگی در پیدایش آبشار حوضه نقش دارند؟
1-3 فرضیه تحقیق
در تعریف فرضیه می توان گفت: فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ماهیت، چگونگی و روابط بین پدیده ها، اشیاء و متغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیک ترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید ؛ بنابراین، فرضیه گمانی است موقتی که درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمایش قرار گیرد. (حافظ نیا، 1382، 110)
فرضیه یک تصور، گمان یا حدس آگاهانه درباره نتایج احتمالی تحقیق است. فرضیه، یک راه حل فرضی و یا نظریه ای است که باید ثابت شود و جوابی معقول برای مسئله تحقیق ارائه کند. در اصل، فرضیه و مسئله تحقیق با یکدیگر بسیار مرتبط هستند و اساس الگو و بررسی های تحقیق را تشکیل می دهند (علیجانی، 1380، 174)
فرضیه، توجیه و تبیین های حدسی معینی را درباره واقعیات عرضه می کند و پژوهشگران را در بررسی این واقعیات و تجارب کمک و هدایت می کند. فرضیه یک پیشنهاد توجیهی و به زبان دیگر راه حل مسئله است که هم به یافتن نظم و ترتیب در بین واقعیات کمک می کند و هم باعث استنتاج می شود. یافته های علمی دانشمندان هر یک در پی یک فرضیه و حدس و گمان علمی مقدور شده است. آنها ابتدا به صورت بنای فرضیه اقدام کرده ان و سپس در مورد آن به تحقیق و جستجو پرداخته اند (حافظ نیا، 1382، 110)
موفقیت و استحکام هر تحقیق بشر بسته به استحکام فرضیات آن است. رد یا اثبات فرضیات در تحقیق تفاوت چندانی ندارد و رسیدن به هر یک از دو نتیجه با ارزش می باشد. فرضیه را نباید معادل نظریه پنداشت. چرا که فرضیه نظریه ای به اثبات نرسیده است. (نادری و سیف نراقی، 1382، 39)
فرضیات مطرح شده در پژوهش حاضر عبارتند از :
به نظر می رسد در حوضه آبریز ماسوله رودخان آبشار وجود دارد.
به نظر می رسد نوع خاک و جنس زمین در پیدایش آبشارهای حوضه نقش دارند.
به نظر می رسد شرایط اقلیمی وبارندگی در پیدایش آبشار حوضه نقش دارند.
1 -4 اهداف تحقیق
پژوهشگر برای اینکه بتواند کار تحقیقی خودش را را حت تر شروع نماید باید هدف تحقیق را فراوری خود داشته باشد (ودیعی، 1384، 40). پژوهشگر هدف نهایی خود را بیان می کند. این موضوع هر چند که در عنوان پایان نامه به صورتی عنوان شده است ولی بهتر است در این بخش به تفصیل و روشن تر ذکر شود. (خدابخش، 1383، 11)
اهداف تعیین می کند که محقق از چه دیدی به مسئله نگاه می کند و چه چیزی را می خواهد نشان دهد، به عبارتی می توان گفت اهداف تحقیق نشان می دهد دیدگاه، افکار، تیزبینی، هوش و همچنین میزان تلاش محقق چقدر است؟ (سادات، رضوی، 1384، 55).
حوضه های آبریز بخش اصلی چشم اندازهای رودخانه ای هستند و در نتیجه، بخش وسیعی از پژوهشها بر روی مشخصات آنها متمرکز شده است. این پژوهش ها شامل موقعیت جغرافیایی شبکه های رودخانه ای و شرح کمّی بافت، طرح، شکل و ارتفاع حوضه آبریز می شود. (آبراهامز، 1984)
هدف این تحقیق بطور کلی شناسایی قابلیتها و محدودیتهای مکانی و ارائه راهکارهایی در جهت تقویت قابلیت ها و کاهش محدودیتها می باشد که این تحقیق نیز در خارج از این محدوده نبوده و اهداف آن بطور عمده به شرح زیر است.
بررسی هیدروژئومورفولوژی حوضه ماسوله رودخان با تاکید بر آبشار
شناسایی اشکال تاثیر گذار در پیدایش آبشار در حوضه
ارائه راهکارهای مناسب برای مدیریت محیط و استفاده بهینه از آبشار های موجود
1 -5 نوع روش تحقیق
روش اصلی در این تحقیق روش تحلیلی – توصیفی و بر پایه مشاهدات میدانی است. روش تحقیق به معنای تبیین و تفسیر حرکت جهت رسیدن به حقایق مربوط به موضوع تحقیق ماست. (حافظ نیا، 1382، 19). روش تحقیق در این پایان نامه مبتنی بر روش تجربی و نیز دوروش استقرایی(حرکت از جزء به کل) وعلّی قیاسی (بررسی علت و معلول) می باشد. درراستای انجام این پژوهش از مواد و تکنیک های زیر نیز کمک گرفته شده است:
پس از انتخاب موضوع پایان نامه و طرح پرسش ها و فرضیات تحقیق، اطلاعات کتابخانه ای مورد نیاز گردآوری شد. با توجه به روش تحقیق که از نوع بررسی علت و معلول می باشد پدیده ها و فرم های ژئومورفیک(معلول) براساس فرایندهای ژئومورفولوژی (علت) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. در مرحله بعد اطلاعات به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و پس از تهیه نقشه ها و سایر اطلاعات مورد نیاز، نتیجه گیری و آزمون فرضیات انجام شده است.
علاوه بر این، از تعدادی از مدل های کمّی ژئومورفولوژیکی نیز بر حسب نیاز در قسمت های مختلف پایان نامه استفاده گردیده است. در این مورد می توان به مدل استرالر برای رتبه بندی آبراهه ها اشاره کرد. همچنین در مورد برآورد فرسایش و رسوب مدل فورنیه مورد استفاده قرارگرفته شده است.
1 -6 روش گردآوری اطلاعات
روش گردآوری اطلاعات به صورت زیر می باشد:
روش کتابخانه ای:
روش های کتابخانه ای در تمامی تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می گیرد، ولی در بعضی از آنها در بخشی از فرایند تحقیق از این روش استفاده می شود. (حافظ نیا، 1382، 164) برای فراهم نمودن اطلاعات، آمار و داده های مورد نیاز پژوهش از آثار مکتوب موجود در کتابخانه ها، فایل های آماری، سالنامه ها، نقشهها وغیره استفاده شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. این اطلاعات به صورت کتاب، مقاله، پایان نامه، انواع سند و سیستم های اطلاع رسانی رایانه ای، آمارنامه ها و. . . در دسترس می باشد.
روش میدانی:
روش های میدانی به روش هایی اطلاق می شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل یعنی افراد، اعم از انسان، مؤسسات، سکونتگاه ها، موردها و. . . اطلاعات موردنظر خود را گردآوری کند. در واقع او باید ابزار سنجش اطلاعاتی خود را به میدان ببرد و با پرسشگری، مصاحبه، مشاهده و تصویربرداری آنها را تکمیل نماید و سپس برای استخراج، طبقه بندی و تجزیه و تحلیل به محل کار خود برگردد. (حافظ نیا، 1382، 179) در زمینه عملیات و مطالعات خاص میدانی، طی انجام پژوهش، مشاهده های مقدماتی از حوضه آبریز ماسوله رودخان مانند بررسی های ژئومورفولوژیک، مورفومتریک، عکس برداری، استفاده از نقشه های توپوگرافی و انطباق آن با منطقه، اندازه گیری موقعیت مکانی و جغرافیایی پدیده های ژئومورفولوژیکی و بخصوص آبشار های موجود در این حوضه با دستگاه GpS طی مراحل تحقیق صورت پذیرفته است. در این پژوهش در بخش میدانی گردآوری اطلاعات، ضمن مراجعات متعدد به حوضه آبریزماسوله رودخان، مشاهدات میدانی با دستگاه GpS مختصات و ارتفاع آبشارهای لازم به ثبت رسیده است و تصاویر مورد نیاز از پدیده های حوضه آبریز و عملکرد آنها تهیه شده است.
1 -7 ابزار گردآوری اطلاعات
هر یك از روشهای گردآوری اطلاعات ابزار مخصوص به خود را دارد در روش متن خوانی از فیش و در روش آمار خوانی از جداول و در جای دیگر از نقشه و كروكی استفاده شده است همچنین ابزارهایی همچون کامپیوتر، نقشه، نرم افزارهای جغرافیایی، و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
در این پژوهش نقشه های مختلف زمین شناسی، توپوگرافی، ژئومورفولوژی، هیدرولوژی و. . . مورد نیاز می باشد. ابزارآلات برداشت میدانی از قبیل دوربین عکاسی و فیلمبرداری، کامپیوتر و غیره. . . مورد نیاز است. علاوه بر آن آشنایی با دانش GIS جهت تهیه نقشه های مورد نیاز از اطلاعات پایه ضروری می باشد و نیز آشنایی با نرم افزارهای office از جمله word و excel در این پژوهش ضروری است. در پژوهش حاضر از منابع زیر استفاده شده است:
1) نقشه های توپوگرافی منطقه با مقیاس 50000 :1 فومن، شولم
2) نقشه زمین شناسی منطقه با مقیاس 100000 : 1 بندر انزلی
3) نقشه خاک و قابلیت اراضی استان گیلان با مقیاس 1:250000
4) نقشه پوشش گیاهی و کاربری اراضی استان گیلان با مقیاس 1:100000
5) اطلاعات حاصل از بررسی های میدانی
6) داده های خام و اطلاعات کمّی مورد نیاز پژوهش شامل:
– اطلاعات استانداری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان
– اطلاعات اقلیمی از اداره کل هواشناسی گیلان
– اطلاعات هیدرولوژی از شرکت آب منطقه ای گیلان
– اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی گیلان
1 -8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این پژوهش پس از جمع آوری اطلاعات از طریق منابع كتابخانه ای و میدانی به سازماندهی و طبقه بندی داده های خام پرداخته و پس از آن با استفاده از نرم افزار های مختلف به آماده نمودن آمارهای خام به جهت استفاده در روشهای تجربی و آماری به جهت مطالعات پرداخته و در نهایت به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته خواهد شد.
ارزیابی عملکرد سازمانها در جهتگیری تصمیمات استراتژیک آتی آنها نقش اساسی دارد(بحیرایی، 1391).
امروزه شرکتها با رقابت قویتری نسبت به گذشته مواجهاند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی میخواهد با روشهای مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران[1]، 2012).
در سالهای اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژیهای رقابتی قرار گرفته است. شرکتها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکتها میتواند از منابع منحصر به فرد آنها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکتها به دلیل این است که سازمانهای موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آنها فاقد آن منابعند.
بانكهای تجاری و تخصصی موسسات مالی هستند كه وجوه راكد مردم را جمعآوری كرده و به تجار، صاحبان صنایع و سایر متقاضیان تسهیلات اعطاء میكنند. در واقع، بانك با عملیات خود موجبات انتقال منابع را از اشخاصی كه به علل مختلف مانند: فقدان دانش و تخصص، كمبود سرمایه و ترس از ریسك سرمایهگذاری، نمیخواهند یا نمیتوانند در فعالیتهای اقتصادی مشاركت نمایند، به اشخاصی كه برای سرمایهگذاری به منابع مالی محتاجاند، فراهم میسازد و از آنجایی كه هدف بانك تجاری كسب سود است، طبیعی است بانك بایستی منابع را هرچه ارزانقیمتتر جذب كرده و با حداكثر نرخ سود به متقاضیان تسهیلات دهد. از این رو، هدف اولیه و اساسی بانك همانند سایر سازمانهای انتفاعی، حداكثر كردن ثروت صاحبان آن میباشد. در افزایش ثروت صاحبان سهام مدیریت بانك باید تصمیم بگیرد كه آیا داراییها با كیفیت پایینتر و درآمد بیشتر و یا داراییها با كیفیت بالاتر و ریسك كمتر را كسب كند و یا آیا بانك باید سرمایهگذاری كند و تسهیلات با سررسیدهای طولانی اعطاء نموده و نقدینگیاش را كاهش دهد و یا داراییهایی با سررسیدهای كوتاهمدتتر را انتخاب و درجه بالایی از نقدینگی را تأمین نماید؟ اینها سؤالاتی هستند كه مدیران بانكها همیشه با آنها درگیر هستند(كریمی، 1385).
پاسخ به سؤالات فوق نیاز به ارزیابی عملكرد مالی را بااهمیتتر ساخته تا از این طریق بانكها عملكردشان را از لحاظ سودآوری، كفایت سرمایه، ساختار دارایی و نقدینگی نسبت به بانكهای رقیب مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند موقعیت خود را سنجیده و نسبت به بهبود و ارتقاء عملكرد خود اقدام نمایند.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
امروزه شرکتها با رقابت قویتری نسبت به گذشته مواجهاند و عملکرد مالی هدف اصلی هر نهادی است. پس هر سازمانی میخواهد با روشهای مختلف عملکرد مالی خود را افزایش دهد(احمدخان و همکاران، 2012).
در سالهای اخیر، مزیت رقابتی محور استراتژیهای رقابتی قرار گرفته است. شرکتها برای بهبود عملکرد و مقابله با رقبا، باید دارای مزایای رقابتی باشند تا بتوانند در شرایط پیچیده، عملکردی برتر داشته و خود را در بازارها حفظ نمایند. بنابر دیدگاه مبتنی بر منابع، عملکرد برتر شرکتها میتواند از منابع منحصر به فرد آنها، یکپارچگی منابع و یا توانایی پاسخگویی به محیط ناشی شود. بر اساس این دیدگاه، تفاوت عملکرد شرکتها به دلیل این است که سازمانهای موفق دارای منابع استراتژیکی(فیزیکی، انسانی و سازمانی) هستند که رقبای آنها فاقد آن منابعاند. نتایج تحقیق حاضر میتواند در بانکها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین در استانداردگذاری و تدوین استانداردهای حسابداری میتوان نگاهی به این تحقیق داشت و در موارد لزوم، برای تدوین استاندارد از آن بهره برد. در ضمن، دانشگاهها و مراكز تحقیقاتی جهت امور آموزش و پژوهش میتوانند از این جمله باشند و همچنین شركتهای سرمایهگذاری یا كارگزاریهای وابسته به بازار سرمایه و یا هر سرمایهگذار كه از نتایج تحقیق جهت تصمیمگیری میتواند استفاده نماید. ارزیابی عملکرد بانکهای کشاورزی در استان اردبیل موضوع این پایاننامه است و تا آنجا که مطلع هستیم، تاکنون هیچگونه تحقیقی با این ماهیت در بانک کشاورزی صورت نگرفته است. از جهت نوع مطالعه و محل اجراء، این تحقیق جدید است
1-4- چارچوب نظری تحقیق
چارچوب نظری مبنایی است که تمام تحقیق بر روی آن قرار داده میشود. چارچوب نظری یک شبکه منطقی، توسعهیافته، توصیفشده و کامل بین متغیرهایی است که از طریق فرایندهایی مانند مصاحبه، مشاهده و بررسی ادبیات موضوع(پیشینه تحقیق) فراهم آمده است(خاکی، 1387).
روشهای مختلفی برای ارزیابی عملكرد وجود دارد، كه در میان آنها اندازهگیری كارایی(شیوه اندازهگیری نسبت ارزش كل خروجیها به ارزش كل ورودیهای یك واحد) میتواند در رسیدن به اهداف پژوهش كمك مؤثری داشته باشد. تحلیل پوششی دادهها یك روش اندازهگیری كارایی است و برای اندازهگیری كارآیی واحدهای تصمیمگیرنده كه دارای چندین ورودی و چندین خروجی میباشند، به كار میرود. در این روش فرض بر این است كه واحد تصمیمگیریهای كارآ همیشه بهتر از واحد تصمیمگیریهای ناكارآ عمل مینمایند.
1-4-1- مبانی نظری تحلیل پوششی دادهها
کارآیی به معنای خوب کارکردن است و تحت تأثیر شاخصهای درون سازمانی مثل سود هر واحد، فروش هر واحد و یا رضایتمندی ناشی از
یک واحد و از این قبیل قرار دارد؛ که به صورت نسبت خروجی به ورودی بیان میشود:
ورودی/خروجی= کارآیی
روشهای پارامتری و غیرپارامتری اندازه گیری کارآیی
تکنیکهایی برای محاسبه میزان کارآیی و مقدار مناسب افزایش در خروجی و کاهش در ورودی به منظور رسیدن به کارآیی صددرصد در سالهای اخیر ایجاد شدهاند که عموماً به دو دسته تکنیکهای پارامتری و تکنیکهای ناپارامتری تقسیم میشوند.
در روشهای پارامتری شکل خاصی را برای یک تابع تولید در نظر میگیرند، سپس به وسیله روشهای آماری و اقتصادسنجی به برآورد ضرایب مجهول تابع(پارامترها) میپردازند؛ چون در این روش پارامترها(ضرایب) از تابع برآورد میشود به آن روش «پارامتری» میگویند.
در روشهای غیرپارامتری هیچ فرم تابعی برای تابع تولید در نظر گرفته نمیشود و تابع تولید بوسیله خود واحدها تعیین میشود(مهرگان، 1383).
شکل1-1- روشهای پارامتری و غیرپارامتری تحلیل پوششی دادهها(کوک[2]، 2001)
روش تحلیل پوششی دادهها[3] یکی از روشهای ارزیابی عملکرد با استفاده از سنجش کارآیی واحدها است. در این روش واحدهای تصمیمگیرنده مورد بررسی واحدهایی مستقلاند که ورودیهای مشابهی را برای تولید خروجیهای مشابه به کار میبرند. لزوم همگونی ورودیها و خروجیها شرط اول در انتخاب واحدهای مورد ارزیابی است. تحلیل پوششی دادهها از جمله روشهای غیرپارامتری ارزیابی کارآیی است.
به طورکلی تحلیل پوششی دادهها در دو قالب کلی مدلهایBCC و CCRمطرح میشود. این دو مدل با مبنا قراردادن رابطه زیر که توسط «فارل» برای اندازهگیری کارآیی پیشنهاد شد، شکل گرفتهاند(فارل[4]، 1997).
در سال 1984 «بنکر»[5]، «چارنز» و «کوپر» با تغییر در مدل CCR مدل جدیدی را عرضه کردند که با توجه به حروف اول نام آنان به مدل BCC شهرت یافت. مدل BCC مدلی است که به ارزیابی کارآیی نسبی واحدهایی با بازده متغیر نسبت به مقیاس میپردازد(بنکر، 2000)
1-5- فرضیه تحقیق
1-6- اهداف تحقیق
1-7- تعریف متغیرها
اندازهگیری پولی نتایج فرایندها و عملیات شرکت مانند بازگشت سهام، دارایی، سرمایهگذاری و غیره(احمدخان و همکاران، 2012).
متغیرهایی که برای ارزیابی عملکرد مالی در بانکهای اردبیل استفاده شده است بصورت زیر است:
جدول 2-1- نسبتهای مالی و متغیرها برای ارزیابی عملکرد(رستمی و همکاران، 1390)
نسبت مالی | توضیحات | ورودی خروجی |
(L) نقدینگی | ||
موجودی نقد + اوراق مشاركت(به كل سپردهها) | این نسبت بیانگر پاسخگویی بانك به نیازهای نقد در كوتاهمدت است. | خروجی |
كل تسهیلات به كل سپردهها | این نسبت بیانگر توانایی بانك جهت تجهیز منابع نقد برای بازپرداخت تعهدات است. | ورودی |
(A) ساختار دارایی | ||
كل درآمد بانك به كل داراییها | بیانگر توان بانك در درآمدزایی از داراییها است. | خروجی |
كل تسهیلات به كل داراییها | این نسبت بیانگر تكیه بانك بر تسهیلات در درآمدزایی بانك است. | ورودی |
ذخایر مطالبات به كل تسهیلات | این نسبت بیانگر ذخایر درنظرگرفته شده برای مطالبات معوق بوده و بالابودن آن بیانگر مطالبات معوق زیاد بانك است. | ورودی |
داراییهای ثابت به كل داراییها | این نسبت بیانگر سرمایهگذاری بانك در داراییهای غیرسودآور است. | ورودی |
(E) سودآوری | ||
بازده داراییها | بیانگر سهم داراییها از سود خالص است. | خروجی |
بازده حقوق صاحبان سهام | این نسبت بیانگر بازده تعلق گرفته به سهامداران است. | خروجی |
(AC) كفایت سرمایه | ||
حقوق صاحبان سهام به كل داراییها | حقوق صاحبان سهام به كل داراییها است. | خروجی |
نسبت كفایت سرمایه | این نسبت بیانگر توانمندی بانك در مقابل نوسانات اثرگذار بر اقلام ترازنامه است. | خروجی |
1-8- قلمرو تحقیق
گستره این تحقیق در 3 قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی قرار دارد:
قلمرو موضوعی: این تحقیق به ارزیابی عملکرد مالی بانکها با استفاده از روشهای غیرپارامتری میپردازد.
قلمرو مکانی: قلمرو مکانی بانک کشاورزی استان اردبیل میباشد.
قلمرو زمانی: قلمرو زمانی تحقیق شش ماه اول 1393 میباشد.
در دهه های اخیر میزان استفاده از اینترنت چند برابر شده است. تعداد كاربران اینترنت در دنیا درحال افزایش است، به طوری كه اینترنت به یكی از ضرورت های زندگی تبدیل شده است (Greenfield, 2000). همزمان با گسترش استفاده از اینترنت در حوزه های مختلف، تعداد مصرف کنندگان و خریداران کالاها و خدمات الکترونیک نیز افزایش چشمگیر داشته است. بطوریکه در کشوری توسعه یافته نظیر آمریکا تا سال 2013 حدود 213 میلیارد دلار برآورد می شود (Evans, 2009). در کشور ما نیز میزان مبلغ کالا و خدمات الکترونیکی طی چهار ماهه نخست سال 90، به 74 میلیارد ریال رسیده که نسبت به زمان مشابه در سال گذشته 68 درصد رشد داشته است (خبرگزاری مهر، 1/6/1390). مرکز مدیریت توسعه ملی اینترنت نیز در آخرین گزارش خود، شمار کاربران اینترنت در ایران را تا پایان 6 ماهه نخست سال 91 بالغ بر 45 میلیون و 5 هزار و 644 نفر و ضریب نفوذ اینترنت در کشور را 59.5 درصد اعلام کرده است. همچنین بر اساس گزارشات این مرکز 3 درصد کاربران اینترنت در ایران را نیز را گروه سنی 1 تا 10 سال، 10 درصد کاربران را گروه سنی 10 تا 19 سال ، 40 درصد را گروه سنی 20 تا 29 سال، 30 درصد را گروه سنی 30 تا 44 سال، 15 درصد کاربران را گروه سنی 45 تا 59 سال، و 2 درصد را گروه سنی بالای 60 درصد تشکیل می دهند (خبرگزاری مهر،31/1/1392). از طریف دیگر استفاده از تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی برای انجام مبادلات الکترونیکی با سرعت فزاینده ای در حال رشد است. این در حالی است که پذیرش این نوع تکنولوژی ها جهت انجام مبادلات تجاری و خریدهای آنلاین، با موانع بسیاری مواجه می باشد که این امر در کشور ما ایران نیز که به لحاظ میزان آمادگی الکترونیکی در سال 2006 در رتبه 54 از میان 60 کشور قرار داشت، نمود بیشتری پیدا کرده است. از این رو كسب و كارهای اینترنتی برای سودآوری بیشتر میبایست از اولویتهای مشتریان خود نسبت به كاركردها و خدمات ارائه شده توسط فروشگاه باخبر باشند (نظری و همکاران، 1391). شاوپ و بلنگر (2005)، با بررسی فرایند خرید مدعی شدند تسهیلات، اعتماد و تحویل كالا، كیفیت درك شده از محصول و یا خدمت مورد معامله، امنیت و قابلیت به كارگیری وب سایت، از ویژگی اصلی تأثیرگذار بر تجربه خرید هستند .(Shaup and Belanger, 2005). چرا که قصد خرید اینترنتی به منزله متغیر مهمی كه تعیین كننده رفتار خرید نهایی است، خود پیامد ارزیابی معیارهایی شامل كیفیت پایگاه اینترنتی، جستجوی اطلاعات و ارزیابی محصول توسط مشتری است (Poddar et al., 2009; Shaup and Belanger, 2005). درحقیقت قصد خرید اینترنتی انعكاس دهنده تمایل مشتری به خرید از طریق پایگاه اینترنتی است (نظری و همکاران، 1391). اگرچه فروشگاههای اینترنتی رایجترین نمود تجارت الكترونیك هستند، اما بسیاری از پایگاه های اینترنتی در كمك به بنگاه ها در رسیدن به اهداف سودآوری خود ناموفق عمل كرده اند. كرنی[1] (2001)، دریافت كه 82 درصد خریداران اینترنتی بدون نهایی كردن سفارش، فرآیند خرید اینترنتی خود را نیمه كاره رها میكنند. كین[2] (1999) نیز بیان داشته، پایگاه های اینترنتی در ارائه تجربه خرید رضایت بخش، ناتوان هستند(نظری و همکاران، 1391).
از این رو مطالعه رفتار خرید و عوامل موثر بر ترغیب مشتریان به انجام خرید آنلاین با توجه به رشد فزاینده نفوذ اینترنت و تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی میان جوامع اهمیت ویژه ای یافته است. از این رو پژوهش حاضر بررسی رفتار خرید مشتریان و عوامل موثر بر آن را هدف قرار داده و از مدل پیشنهادی چئوک مان[3] (2012) بهره گرفته است همچنین با توجه به آمارهای منتشر شده بیشترین قشر استفاده کننده از اینترنت در کشور را افراد گروه سنی بین 20-29 (40%) و 30 تا 44 (30%) بوده گروه های مختلف تحصیلات عالی (دانشجویان) به
عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده است.
1-3) سوالات پژوهش
1-4) اهمیت و ضرورت تحقیق:
نگهداری و مدیریت اطلاعات و دانش مشتریان در دنیای مجازی و تمایل خرید آنان به صورت الکترونیکی به مهمترین مباحث مطرح در تجارت الکترونیکی و طراحی وب سایت های کارآمدتبدیل شده است. دردنیای الکترونیک، وب سایت ها اولین نقطه تماس با مشتری جهت ترغیب به خرید هستند (حاجی حیدری و هاشمی، 1392). ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارشات اﺧﯿﺮ، در ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺧﺮﯾﺪ اﯾﻨﺘﺮﺗﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﺶ از 95 درﺻﺪ از ﮐﺎرﺑﺮان اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد. 99 درﺻﺪ از ﮐﺎرﺑﺮان اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ در ﮐﺮه ﺟﻨﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻬﻨﮕﺎم ﺧﺮﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و در ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ای اﻧﺪك ﮐﺎرﺑﺮان آﻟﻤﺎن، اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ژاﭘﻦ ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه در رﺗﺒﻪ ﻫﺸﺘﻢ اﯾﻦ ﻟﯿﺴﺖ ﺟﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. ﺑﺮاﺳﺎس ﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﻣﺸﺎﺑﻪ، 40 درﺻﺪ ازﮐﻞ اﻓﺮاد ﺣﺎﺿﺮ در ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﺟﺰء ﺧﺮﯾﺪاران ﻣﻨﻈﻢ و ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ 85 درﺻﺪ از ﮐﺎرﺑﺮان اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮏ ﺧﺮﯾﺪ ﺑﻬﻨﮕﺎم در ﻣﺎه، ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎی ﺳﺎل 2007 ﻣﯿﻼدی اﻧﺠﺎم داده اند (Constantinides et al., 2010,1-2). اﺳﺎﺳﺎً وب اﺑﺰارﯾﺴﺖ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﯿﺮ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎرﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ و ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن را ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﺑﯽ ﺣﺪ و ﺣﺼﺮ و ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد، ﻣﺘﺤﻮل ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳــﺖ. اﻣــﺮوزه ﺷﺮﮐـﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ رﻗﺎﺑﺖ ﭘﺬﯾﺮی در اﻗﺘﺼﺎد ﺟﻬﺎﻧﯽ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﺰاﯾﻨﺪه ای ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد را در راﺳﺘﺎی اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺗﻮﺳﻌـــﻪ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. از این رو درك ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺑﻬﻨﮕﺎم، ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ی راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ در اﺳﺘﻘﺮار ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ، دارای اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ(Clarke and Flaherty,2005,288). اﻣﺮوزه ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ، ﺑﻪ واﺳﻄﻪ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺷﺪه و ﻣﺤﯿﻂ ﯾﮏ ﺑﺎزار ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺘﯽ ﺑﺎﻻ و ﭘﻮﯾﺎ در ﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺳﺖ. ﺧﺮﯾﺪاران اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﺰاﯾﻨﺪه ای در ﺧﺮﯾﺪ ﺑﻬﻨﮕﺎم، ﻣﺎﻫﺮﺗﺮ و ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﺗﺮ ﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ. آﻧﻬﺎ در ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪﺷﺎن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻟﺬت و ﻫﯿﺠﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﻮج ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﺻﺪد ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﺑﺮﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻧﮕﺮشﻫﺎی ﺧﺮﯾﺪاران اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ، ﺣﺎﻟﺖ رواﻧﯽ آﻧﻬﺎ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﻨﮕﺎم، رﺿﺎﯾﺖ ﺑﻬﻨﮕﺎم، ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺪ و ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﺎزدﯾﺪ از ﺳﺎﯾﺖﻫﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬارﻧﺪ، رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ. ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ازدﯾﺎد اﯾﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ از ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎ، ﮐﻤﺎﮐﺎن ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﺎن اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ در ﻣﺤﯿﻂ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﻓﺰاﯾﻨﺪه ﺑﺎ آﻧـﻬﺎ رو دررو ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﭘﺎﺳﺨﯽ داده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. از این رو انجام مطالعات بیشتر در این زمینه ضرورت می یابد.
1-5) اهداف تحقیق :
هدف اصلی:
اهداف فرعی
1-2- شرح و تبیین مسئله
تجهیزات و تاسیسات پایه و اساس سکونتگاه های شهری را تشکیل داده و کمبود و نقص آنها مشکلاتی را برای شهروندان به وجود می آورد. اعتبار و اهمیت هر شهر بسته به این خدمات و تاسیسات دارد. هرچه ارائه این خدمات بهتر باشد زندگی در آن راحت تر و هزینه زندگی در آن برای شهروندان کمتر خواهد بود. اگر این خدمات در مکان های مناسب و به اندازه کافی باشد از هزینه های اقتصادی و زمانی ساکنین به نحو محسوسی کاسته خواهد شد و لازمه این امر تحقیق و کنکاش علمی و کارشناسی است که باید از سوی سازمان ها و ارگان های مختلف حمایت شود.(سعیدی خواه، :1383ص35 ). رشد روزافزون و افقی شهرها به همراه افزایش جمعیت آنها موجب بالارفتن قیمت زمینهای شهری، رشد عمودی آنها و افزایش تراكم جمعیت شهری شده است. توسعه نامتناسب شهرها به همراه این رشد افسار گسیخته در سالهای اخیر و توجه نكردن مدیران شهری به توسعه پایدار، مشكلات عدیدهای را بخصوص برای شهرهای جهان سوم به وجود می آورد و مسئولیت بیشتری بر دوش برنامه ریزان شهری می نهد. اهمیت مكانیابی اصولی، كاربریها و خدمات شهری را بارزتر میكند. اغلب نظریه های مكانیابی و مكان گزینی به كاربریهای صنعتی و تجاری توجه نموده و عوامل تولید از قبیل بازار، سرمایه، نیروی كار و فاصله بازار تا محل تولید را متغیرهای اساسی مكانیابی در نظر گرفته و مدلهای خاصی را با اولویت دادن به یك یا چند عامل ارائه داده اند، در حالی كه متغیرهای مؤثر بر مكانیابی ایستگاه های آتش نشانی از نظر نوع و تعداد و تنوع تفاوتهایی با متغیرهای مؤثر بر مكانیابی واحدهای صنعتی و تجاری دارند و باید دقیقاً بررسی شوند(گوگه و پرهیزکار،1381:98). امروزه یافتن مکان یا مکان های مناسب برای ایجاد یک فعالیت در حوضه جغرافیایی معین، جزء مراحل مهم
پروژه های اجرایی بویژه در سطح کلان و ملی به شمار می آید. مکان های نهایی باید همه شرایط و قیود مورد نیاز را ارضاء نماید و عدم بررسی این شرایط و قیود قبل از اجرای چنین پروژه هایی نتایج نامطلوب فراوان به دنبال خواهد داشت (مهدی پور، 1385:ص44 ). تعیین محل و تعداد ایستگاه های آتش نشانی در یك منطقه معین شاید مهمترین تصمیمی است كه رئیس سازمان آتش- نشانی با آن مواجه است. البته نكته مهم این است كه راه حل بهینه، راه حلی است كه مجموع خسارات ناشی از آتش سوزی و هزینه ارائه خدمات را حداقل نماید.یکی از مهمترین پارامترها در ارایۀ با کیفیت ایستگاههای آتشنشانی، زمان ارائۀ خدمات این مراکز است. محل ایستگاههای آتشنشانی نقش بسیار اساسی در کاهش زمان پاسخ به تقاضا دارد، و از اینرو، مکانگزینی بهینۀ این ایستگاهها در سطح شهرها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در واقع خدمات رسانی به موقع و مطمئن توسط این مراکز بیش از هر چیز مستلزم استقرار آنها در
مكان های مناسب است. شهر اردبیل از جمله شهرهای نسبتا بزرگ و پرجمعیت کشور است که به دلیل تراكم زیاد جمعیت و توسعه پهنة شهری از یك سو و از سوی دیگر انتخاب این شهر به عنوان مركز استان و وقوع حوادث بالا، نیاز مبرمی به خدمات رسانی بهینه مراکز آتشنشانی و ایمنی دارد.
مكان گزینی ایستگاه های آتش نشانی در شهرنسبتا بزرگی چون اردبیل همواره با مشكلات عدیده ای روبه رو بوده است. تعدد عوامل مؤثر در مكان یابی ایستگاههای آتش نشانی و افزایش روزافزون مشكلات زندگی شهری لزوم استفاده ازروشهای مؤثر و سیستمهای رایانه ای را در مكانیابی ایستگاه های آتش نشانی بیش از پیش آشكار ساخته است
1-3- پیشینه تحقیق
در مقیاس جهانی در زمینه مکان یابی ایستگاههای آتش نشانی با استفاده ازسیستم ها اطلاعات جغرافیایی، مطالعات جامع و کامل صورت گرفته است در فوریه سال 2000 میلادی ، پروژه مکان یابی ایستگاههای آتش نشانی ویرجینیا و کانزاس ، تحت راهنمایی شرکت کردی ویتا به کمک GIS انجام گرفت . در ژانویه سال 2004 میلادی ، لی ویه در مکان یابی سایت های خدماتی چند منظوره از الگوریتم ژنتیک در محیط GIS استفاده نموده است .
به لحاظ اهمیت بسیار زیاد مساله نجات جان انسانها در اطفای حریق، پژوهشهای بسیاری از دیرباز در كشورهای توسعه یافته در زمینه انتخاب مكانهای مناسب احداث ایستگاههای آتش نشانی انجام گرفته است. پژوهشهای اولیه در این مورد بر مبنای انتخاب مكان ایستگاهها بر اساس سطح پوشش ارائه خدمات توسط هر یك از آنها قرار داشت (Guo an & Tang, 2008: 908)
مهدوی و کریم زاده (1385) در تحقیقی دیگر به چگونگی پهنه بندی بخش مرکزی شهرستان ورزقان به توجه به عوامل طبیعی و انسانی ، جهت مکان یابی خدمات روستایی با استفاده از ابزار توانمند سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخته اند . از این رو ابتدا اقدام به تهیه نقشه های مورد نیاز همچون نقشه ارتفاع ، شیب و غیره نمود، سپس به نحلیل داده ها در قالب توابع و مدلهای سیستم اطلاعات جغرافیایی و از طریق هم پوشانی و وزن دهی، نتیجتاً قسمت های مناسب جهت استقرار مراکز خدمات دهی را مکان یابی نموده اند.
در مرحله دوم مکان یابی این تأسیسات و تجهیزات بر اساس فاکتورهای مختلف پیشنهاد شده و در نهایت مقایسه ای از وضع موجود و مطلوب این خدمات به عمل آمده است. نتیجه کار استخراج نقشه های میزان و مقدار مکان یابی خدمات است که با وضع موجود نیز سنجیده شده و میزان کمبودها مشخص شده است و نتیجه بدست آمده حاکی از اختلاف زیاد بین مقدار و مکان گزینی خدمات در وضع موجود و وضع مطلوب می باشد .
در دهه های اخیر، رشد روز افزون جمعیت از یک سو و کمیابی منابع اولیه و نیز هزینه های بالای فن آوری های نوین از سوی دیگر، باعث شده است تا راهکارهای استفاده بهتر از منابع موجود، مورد توجه واحدهای اقتصادی قرار گیرد. بر این اساس، شناخت مفهوم کارایی و اندازه گیری میزان آن در سازمان ها و بنگاه های اقتصادی امری ضروری به نظر می رسد. مسلما بدون در دست داشتن الگویی برای ارزیابی فعالیت های صورت گرفته، بسیاری از منابع موجود هدر رفته و رسیدن به اهداف و برنامه های سازمانی نیز با مشکل جدی مواجه خواهد شد.
بانک ها و موسسات مالی و اعتباری نقش بسیار مهمی در پیشرفت و توسعه اقتصادی هر کشور ایفا می نمایند. در حال حاضر با توجه به تعداد قابل توجه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری در کشور، همچنین با توجه به روند خصوصی سازی بانک های دولتی و نیز تبدیل تعاونی های اعتبار و موسسات مالی اعتباری به بانک، ارزیابی عملکرد آنها اهمیت ویژه ای پیدا کرده است.
از این رو، دستیابی به مدیریت کارآمد نهاده های تولید در راستای تامین نیازهای رو به تزاید و بهره مندی از نگرش سیستمی و نیز در اختیار داشتن ابزارها و امکانات مناسب برای سنجش عملکرد واحدهای مختلف، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.
ایران کشوری در حال توسعه است و به همین دلیل مهمترین مساله آن کمبود تولید و رشد اقتصادی اندک است. یکی از ریشه ها و دلایل
عمده چنین وضعیتی پایین بودن سطح کارایی فنی در تولید و عدم استفاده از عوامل تولید به خصوص در بخش صنعت است. دستیابی به تولید بیشتر و رشد اقتصادی بالاتر، بدون افزایش امکانات فیزیکی و مصرف نهاده ها، جز از طریق افزایش کارایی امکان پذیر نیست. علاوه بر آن شناخت منابع و امکانات، لازمه برنامه ریزی است. امروزه بسیاری از کشورها به منظور تقویت زیربناهای اقتصادی، رهایی از وابستگی، رفع عدم تعادل های منطقه ای و در نهایت رسیدن به توسعه پایدار، بسیج منابع و به خصوص تخصیص ها و تصمیم سازی های مدیریتی، نیازمند شناسایی امکانات و منابع خویش هستند (امامی و همکاران، 1388، 163).
در میان صنایع مختلف، صنعت بانک داری به ویژه در دوران اخیر از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ چرا که انجام هر فعالیت اقتصادی مستلزم وجود نهاده هایی است و بدون شک یکی از مهمترین آنها، نهاده سرمایه است که تامین آن برای ایجاد و بقای فعالیت های اقتصادی نیازمند وجود شبکه بانکی کارآمد است.
افزایش رقابت در صنعت بانکداری و حضور بخش خصوصی در این عرصه، مدیران بانک را به انتخاب مقیاس مناسبی برای انجام خدمات بانکی واداشته است؛ به طوری که آنها همواره به ارزیابی عملکرد سیستم بانکی خود پرداخته و راهکارهای لازم را برای ارتقای آن اتخاذ نموده اند. روش ارزیابی بانک ها و شعب بانکی در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده است. در روش های سنتی ارزابی عملکرد نظام بانکی، معمولا از شاخص های مالی استفاده می شود. این شیوه ارزیابی عملکرد که هم اکنون نیز در سطح بانک ها رایج است، دارای نقاط ضعفی است که عبارتند از:
الف) درجه بندی و ارزیابی کارایی شعب، صرفه نظر از شیوه اجرا، صرفا بر پایه ستانده های شعب انجام می پذیرد و منابع مورد استفاده شعبه مانند کارکنان، ساختمان و دارایی های دیگر تاثیری در درجه آن نخواهد داشت. این رویه، نوعی چشم پوشی از هزینه های شعبه محسوب می شود که در نتیجه آن، اتلاف منابع از نظر دور می ماند و در خصوص تشخیص ناکارایی ها و شیوه تخصیص منابع، کمک چندانی به مدیران و کارشناسان نمی کند.
ب) شیوه های مرسوم و رایج درجه بندی و ارزیابی کارایی، در بیشتر موارد تجربی است و از چارچوب علمی برخوردار نمی باشد. در روش های معمول، برای به دست آوردن امتیاز شعب برای هریک ار فعالیت های متنوع بانکی، شاخص هایی تعریف و با در نظر گرفتن ضرایبی، ترکیب می شود. ضرایب پارامترها، عموما با توجه به سودآوری یا نقش مدیران شعب در افزایش آنها تعیین می شود. این ضرایب شیوه ترکیب شاخص ها و نحوه تجزیه و تحلیل آنها، همه قابل بحث اند و هیچ یک خالی از اشکال نیست.
ج: بر اساس درجه بندی بر مبنای مقایسه دستاوردهای حاصل از فعالیت های بانکی در شعبه با توجه به متنوع بودن فعالیت های اقتصادی شعب و عدم امکان مقایسه چند نوع ستانده به طور همزمان با استفاده از روش های فعلی ناممکن و یا بسیار دشوار است. از این رو استفاده از مدلی که بتواند به منظور درجه بندی شعب ستانده های یک سیستم را به طور همزمان در نظر گرفته و ترکیب نماید، امری اجتناب ناپذیر است(قاسمی و همکار، 1388، 30).
گفتن واژه های کیفی از قبیل ” عالی، خیلی خوب، متوسط، ضعیف و خیلی ضعیف” بدون وجود اعداد کمی، جایگاهی در مدیریت نوین ندارد. کمی نمودن فاکتورهای کیفی، بخصوص در مورد کارایی، در جوامع و واحدهای اقتصادی از جمله بانک ها، نیاز به استفاده از روش های علمی و نو در برآورد کارایی را الزامی می سازد ( احمدپور، 1385، 3). یکی از روش های جدید در بررسی کارایی بانک ها، “تحلیل پوششی داده ها” است. استفاده از روش DEA از سال 1978 آغاز شده ولی آنچنان گسترش یافته که تا سال 1999 بیش از 400 مقاله، کتاب و رساله دکتری با کمک آن تدوین شده و این رقم، در سال 2005 به بیش از 2200 عنوان رسیده ( دادگر و نیک نعمت، 1386، 13). تحلیل پوششی داده ها، یکی از روش های معتبر در اندازه گیری کارایی نسبی موسسات مشابه، بر اساس ورودی ها و خروجی هاست. مدل های DEA، میزان توانایی هر واحد تصمیم گیرنده (DMU) در تبدیل ورودی ها به خروجی ها را ارزیابی می کند که این میزان توانایی، ” کارایی” نامیده می شود. به عبارت دقیق تر، در این گونه مدل ها با توجه به جایگاه واحدهای مورد بررسی، ابتدا مجموعه امکان تولید را مشخص می سازد. این مرز نشان دهنده جایگاه بهترین تبدیل ورودی ها به خروجی هاست. این مرز را مرز ” کارا” گویند. سپس ارزیابی واحدها بر اساس فاصله آنها از این مرز، انجام می شود و راهکارهای بهبود کارایی، بر مبنای نزدیک شدن به مرز انجام می گیرد. در تحلیل پوششی داده ها، به دلیل عدم استفاده از تابع تولید، هیچگونه پیش داوری از قبل بر روی موسسات مورد بررسی اعمال نمی شود و لذا مدل های DEA، به سبب استفاده از فرضیات کمتر در روند ارزیابی موسسات، جایگاه خاصی نسبت به مدل های مشابه پیدا کرده اند(علیرضایی و همکاران، 1387، 265).
چون همه شعبات یک بانک کارآ نیستند و دانستن این مطلب که کدام شعبه کارآ و کدام شعبه ناکارآ بوده و عامل ناکارآیی را مشخص نموده ، محقق برآن شد تا به تحقیق حاضر اقدام نماید.