وبلاگ

   در زمان بهره برداری عادی از یک نیروگاه هسته ای، سیستم برق اضطراری در حالت آماده به کار می باشد. به گونه ای که در صورت وقوع رخداد پیشامد آغازگری مانند قطع  برق خارجی نیروگاه، در عرض چند ثانیه باید به صورت خودکار راه اندازی شود. بنابراین، به منظور اطمینان از کار کرد دیزل ژنراتور در هنگام تقاضا، چگونگی انجام بازرسی، نگهداری و تعمیرات در این سیستم حائز اهمیت می باشد. از آنجا که دیزل ژنراتور ها مشخصات عملکردی خاصی دارند و در اثر فرسودگی (ageing) مشکلاتی را پیدا می کنند، لازم است تمهیداتی در طراحی آنها لحاظ گردد. ارزیابی قابلیت اطمینان کلاسیک به صورت گسترده در ایمنی نیروگاه های هسته ای به کار رفته است،اما بایستی در نظر داشت که بازرسی، تعویض و تعمیرات قطعات خراب شده  در طول فواصل زمانی بر رفتار دینامیکی دیزل ژنراتور ها موثر است که در نتیجه استفاده از نتایج ارزیابی کلاسیک با گذشت زمان با خطای بیشتری توام می گردد.

 

   در این پروژه، ارزیابی دینامیکی قابلیت اطمینان برای مدل کردن رفتار دینامیکی دیزل ژنراتور های اضطراری،  با به کار بردن روش مونت کارلو صورت گرفته است که نشان دهنده تاثیر فرسودگی بر روی مقدار قابلیت اطمینان و قابلیت دسترسی در مقایسه با نتایج ارزیابی کلاسیک می باشد.

 

   با به کار بردن دیاگرام بلوک قابلیت اطمینان دینامیکی و درخت خطای دینامیکی برای نشان دادن اثر فرسودگی بر روی مدل قابلیت اطمینان و به منظور سیاست نگهداری بهینه برای دستیابی به قابلیت دسترسی ماکزیمم برای سیستم دیزل ژنراتور های اضطراری نیروگاه هسته ای بوشهر پژوهش حاضر انجام شده است.

 

 کلید واژه ها: دیزل ژنراتور اضطراری  نیروگاه اتمی بوشهر، فرسودگی ، قابلیت اطمینان دینامیکی ،دیاگرام بلوک قابلیت اطمینان دینامیکی، درخت خطای دینامیکی، قابلیت دسترسی.

 

 بخش اول : کلیات

 

۱-۱-۱- موضوع مهندسی قابلیت اطمینان

 

   موضوع مهندسی قابلیت اطمینان، تحلیل خرابی سیستم ها و اجزای آن و تاثیر آن روی عملکرد قابل انتظار سیستم می باشد.(کرباسیان و طباطبایی ۱۳۸۸،۱۱)

 

تحلیل :

 

 

• بررسی علل و سازکار خرابی

 

• مدل سازی خرابی

 

• محاسبه ی احتمال خرابی

 

-خرابی :

 

 

 

   خرابی، ایفا نکردن عملکرد مورد انتظار سیستم در مدت و شرایط معین می باشد.

 

-قابلیت اطمینان :

 

   ایفای عملکرد مورد انتظار در مدت و شرایط معین می باشد.

 

-عملکرد مورد انتظار :

 

   سیستمی که عملکرد مورد انتظار را انجام دهد، موفق یا قابل اعتماد است.

 

-تعریف سیستم :

 

   مجموعه ی عناصر یا اجزایی مرتبط و به هم وابسته.

 

۱-۱-۲- طبقه بندی انواع سیستم

 

   تکنیک های ارزیابی در محدوده وسیعی از نظام های مهندسی توسعه و مورد استفاده قرار گرفته است. در حقیقت سطح ارزیابی قابلیت اعتماد یک ارزیابی چند نظامه است. برای مثال در انجام ارزیابی های احتمالاتی تخصص های مهندسی برق، شیمی، ساختمان و غیره مورد نیاز می باشد. باید دقت شود که یک روش ارزیابی قابلیت اعتماد به تنهایی نمی تواند پاسخگوی کلیه نیاز های سنجش ایمنی باشد.

 

۱ . از نظر ماهیت (نوع) سیستم

 

 

• سیستم های سخت افزاری

 

• سیستم های نرم افزاری

 

• سیستم های انسانی

 

• سیستم های سازمانی

 

۲ . از نظر کلیت (سطح) سیستم

 

 

• کل سیستم

 

• اجزای سیستم

 

۳ . از نظر درجه پیچیدگی

 

 

• سیستم ساده (در این سیستم، محاسبات با دست قابل انجام است.)

 

• سیستم پیچیده

 

۴ . از نظر رفتار سیستم

 

 

• رفتار ایستا

 

• رفتار دینامیکی (این نوع سیستم از نظر زمانی و موقعیتی، تغییر می کند.)

 

۵ . از نظر عملکرد سیستم

 

 

• سیستم عملکرد مقتضی شرایط[1] : سیستم هایی هستند که باید وظیفه خود را بدون خرابی در طول زمان ماموریت انجام دهند.

 

• سیستم های عملکرد پیوسته[2] : سیستم هایی هستند که به صورت پیوسته انجام وظیفه نمایند.

 

   در سیستم های با عملکرد مقتضی شرایط خرابی تک تک اجزا سیستم مجاز می باشد. اما سیستم باید بتواند به وظیفه خود عمل نماید. جزء خراب در صورت غیر قابل تعمیر بودن سیستم خراب باقی خواهد ماند، در صورت قابل تعمیر بودن سیستم، تعمیر یا جایگزین می شود. در حالت دوم فرآیند تعمیر یا تعویض نباید در ماموریت سیستم وقفه ایجاد نماید.این سیستم  خود به ۲ گروه زیر تقسیم می شوند:

 

۱. سیستم هایی که فاز کار آنها در نقطه ای در زمان، شروع می شود و در این نقطه سیستم چک شده و بنابراین در مدت کاری باید به وظیفه خود عمل نماید.

 

۲. سیستم هایی که یک فاز بیکاری در مدت ماموریت خود دارند.
   برای هر سه نوع سیستم تابع احتمال خرابی نسبت به زمان در شکل (۱-۱) رسم شده است.

کلیات تحقیق، اولین فصل پایان نامه می­باشد و هدف از آن آشنایی خواننده با موضوع تحقیق است، مطالب این فصل باید به نحوی باشد که با جملات بسیار ساده  ابتدا مسئله تحقیق را مطرح کند و بعد از آن سوالات تحقیق را در راستای مسئله تحقیق مطرح نماید، از سویی دیگر اهمیت و ضرورت تحقیق را یادآور ­شود، سپس در ادامه تحقیق فرضیه های تحقیق و اهداف  آن را مشخص کند، همچنین روش انجام پژوهش و متدولوژی تحقیق و نحوه­ی گزینش متغییرهای تحقیق و پیشینه­ی تحقیق را بیان نماید، بعد از این مراحل، مدل مفهومی تحقیق را تعیین نماید، در انتها نیز به محدوده­ی زمانی و مکانی تحقیق بپردازد و با روشی منطقی و هدف­دار خواننده را به سوی موضوع مورد تحقیق هدایت نماید.  

 

1-2.مسئله تحقیق

 

               طبق پیش بینی­ها جمعیت شهری دنیا تا سال 2025 دو برابر شده و به بیش از 5 میلیارد نفر خواهد رسید که بیش از 90 % این رشد در کشورهای در حال توسعه خواهد بود (آدینه وند و دیگران،42:1391). شهرها به عنوان موتورهای رشد و توسعه اجتماعی دارای پتانسیلی باورنکردنی هستند که بی شک باید مورد توجه قرارگیرند (2005:50,Lewis and mioch).  سنجش كار ایی مناطق از آنجا ضرورت می یابد كه در شر ایط امروز مناطق با كمبود منابع و امكانات روبه­رو هستند. بنابراین، این منابع  باید به گونه ای تخصیص داده شوند كه بتوان بیشترین تولیدات یا خدمات را از طریق منابع موجود عرضه كرد(زیاری و دیگران،1:1389). یکی از نیازهای هر سازمان در جهت حفظ توان پاسخگویی به شرایط رقابتی و مطالبات روزافزون محیطی، افزایش كارآیى سازمانی در كلیه سطوح است. پیش نیاز این امر، تدارک روشی برای سنجش كارآیى و یافتن نقاط ضعف واحدهای زیرمجموعه می­باشد(انواری رستمی ودیگران،222:1390). ایجاد بهبود در هر سازمانی نیازمند اندازه­گیری عملكرد سازمان، برنامه­ریزی و هدف­گذاری جهت بهبود عملكرد می­باشد. با وجود پیشرفت­های قابل توجهی كه سالهای اخیر در طراحی چارچوبها و سیستمهای ارزیابی عملكرد رخ داده است، بسیاری از سازمانها همچنان بر معیارهای سنتی متكی هستند. ارزیابی عملكرد به كمك شاخصهای غیر مالی از موضوعاتی است كه طی دهه 1990 بسیار مورد توجه قرار گرفته است اینگونه شاخصها مزایای بسیاری را به همراه دارند. به عنوان مثال این شاخصها در مقایسه با شاخصهای مالی قابل درک­تر و با اهداف و استراتژی­های سازمان سازگارترند و در طول زمان براساس اقتضای محیط، قابل تغییر و انعطاف­پذیر می­باشند(محمدی اردکانی،75:1388). سنجش میزان موفقیت سازمانها در بهره­گیری از امکانات موجود، مقایسه عملکرد آنها باهم، شناسایی سازمانهای ناکارآ و تشخیص منشاء ناکارآیی، بررسی نقاط قوت و ضعف و تحلیل آن و ارائه راهکار مناسب برای بهبود وضعیت، از دغدغه­های مدیران و مسئولان سازمانهاست. استفاده از ابزارهای علمی می­تواند اطلاعات مفیدی برای تصمیم­گیری در خصوص بهبود شیوه­های انجام عملیات و تخصیص مناسب منابع به مدیران ارائه دهد(عالم تبریزوایمانی پور،140:1388). به عنوان یك اصل، عملكرد هر واحد سازمانی و یا سازمان تا آنجا كه میسر است باید اندازه­گیری شود. وجود یا عدم وجود نظام ارزیابی عملكرد مؤثر و كارآمد با حیات و مرگ سازمان رابطه مستقیم دارد و فقدان آن را  به عنوان

 بیماری سازمانی، قلمداد نموده­اند. از سویی دیگر آنچه را كه نتوان ارزیابی نمود نمی­توان به خوبی اداره كرد. هرسازمانی برای اعمال مدیریت صحیح باید از الگوهای علمی ارزیابی عملكرد بهره­گیرد تا بتواند میزان تلاش و نتایج حاصل از كاركرد خود را مورد سنجش قرار دهد. یكی از ابزارهای كارآمد كه این مهم را محقق ساخته روش تحلیل پوششی داده­هاست(طلوعی اشلقی و حسینی خضری،23:1386). با گسترش تکنولوژی‌های جدید، وظایف مدیریت به طور عام و مدیریت شهری به صورت ویژه به سمت مسایلی از قبیل بهبود کارآیی، اثربخشی و در نهایت بهره­وری نه تنها در ابعاد بخشی، بلکه در ابعاد فضایی متمایل شده و موضوع مکان و فضا وارد مباحث مدیریتی و جزء لاینفک آن شده است. بهبود بهره­وری، مسئولیت اصلی مدیریت است که به افزایش قدرت رقابت پذیری شهرها منجر می­شود. مدل‌ها و روش‌های مختلفی توسط صاحب­نظران برای سنجش کارآیی سازمان‌ها، کارخانه­ها، مناطق و غیره پیشنهاد شده است. یکی از مهمترین این روشها روش تحلیل پوششی داده­ها است. این روش بر اساس روش فارل (Farell,1957) بنا شده که پیشنهاد داده است که برای سنجش کارآیی یک بنگاه خاص، عملکرد آن بنگاه با عملکرد بهترین بنگاه­های موجود در آن صنعت مقایسه شود و سپس افراد دیگری مانند چارنز، رودز و کوپر این مدل را توسعه دادند (Cooper, 2007: 110). بنابراین از این روش برای مطالعات جغرافیایی (فضایی) در قالب واحدهای مدیریتی(DMU) استفاده می­شود. با توجه به رقابت شهرها و سازمان­ها و نهادها و… و حاکمیت  دنیای رقابتی و اصول توسعه پایدار و برنامه ریزی  استراتژیک، که تاکید بر استفاده بهینه از منابع محدود و افزایش کارایی و اثربخشی دارند، سازمانها، نهادها و شهرداریها و… برای اینکه در دنیای رقابتی از رقبای خود عقب نمانند، باید یک ارزیابی از عملکرد خود داشته باشند تا بتوانند با استفاده بهینه از منابع موجود و افزایش کارایی خود به اهداف نهایی خود که افزایش رفاه، آسایش شهروندان است، دست پیداکنند. بنابراین با توجه به نقش شهرداری­ها در ساماندهی مدیریت­شهری و همچنین با توجه به این­که شهرداری­ها به لحاظ درآمدی خودکفا هستند، ضرورت بهره­گیری از روش‌های علمی به منظور بهبود و ارتقاء مدیریت­شهری در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فضایی در راستای توسعه پایدار شهری بیش از پیش مطرح شده است. از سویی دیگر مشهد دومین کلانشهر ایران می­باشد. و دارای جمعیت 2427316 نفر در سال 1385(سالنامه آماری 1390 شهرداری مشهد) می­باشد. این شهر به علت وجود بارگاه مطهر امام رضا (ع) و سایر آثار گردشگری، تاریخی علاوه بر مجاوران سالانه 694473 گردشگر خارجی و حدود 32808213 گردشگر و زائر ملی جذب  می نماید (رهنما و رضوی،149:1391). که خدمات­رسانی مطلوب به آن­ها یکی از عوامل دستیابی به رفاه و آسایش ساکنان و گردشگران داخلی و خارجی می­باشد. از آنجایی که هنر مدیریت­شهری، استفاده از حداقل امکانات برای دستیابی به حداکثر رفاه و آسایش شهروندان و پاسخگویی به نیازهای آنها است، نیاز به ارزیابی عملکرد خود دارد تا با افزایش کارایی، عملکرد خویش را بهبود بخشد و به مقصود خویش نایل شود. با توجه به نقش ملی و بین­المللی شهرمشهد، شهرداری­مشهد نیز باید با افزایش کارایی و بهبود عملکرد خود، اسباب رفاه شهروندان، زائران و گردشگران را فراهم آورد و به سمت توسعه پایدارشهری گام بردارد، در شهرها این واحدهای مدیریتی، شهرداری­ها، مناطق و نواحی تابعه را در برمی­گیرد. شهرمشهد به13  منطقه و 42 ناحیه تقسیم شده، که هر منطقه متغییرها و شاخصهایی دارند که در تعیین و ارزیابی عملکرد مناطق شهرداری سهم بسزایی دارند. که سنجش کارایی با توجه به این شاخصها نقش موثری در مدیریت عملکرد شهر، دارند.

بسیاری از آثار داستانی رسول پرویزی به‌خصوص داستانهای موجود در کتاب” شلوار­های وصله­دار” از بینامتنیت و موتیف برخوردار هستند. به نظر می­رسد با توجه به اثر­گذاری بینامتنیت و موتیف در متن نوشته­ها و در تفهیم مطالب، بررسی این موضوع و بیان جایگاه و ارزش آن­ها در نوشته­ها و متون ادبی و آموزشی ارزشمند بوده و حل این مسئله دانش موجود در این زمینه را به نحو رضایت­بخشی افزایش خواهد داد. در این مسیر سؤالاتی نیز مطرح می‌گردد که مهمترین آنها به شرح ذیل می‌باشد:

 

 

• رسول پرویزی درداستان­­­­­­­های خود، از چه نوع عناصر بینامتنیت استفاده کرده است؟

 

• درآثار داستانی رسول پرویزی ، موتیف از چه نوع کارکردهایی برخوردار است؟-3- اهداف تحقیقاز آنجائیکه مطالعات بینامتنیت در ایران با تأخیر آغاز شده و در ایران بیشتر به نقد منابع شبیه می­باشد و به­نظر می­رسد که موضوع بینامتنیت و موتیف از جمله موضوعاتی هستند که در متون مختلف از جمله شعر، نقاشی، متون ادبی انجام گرفته است، اما این موضوعات کمتر در مورد متون داستانی با الگوی فرکلاف بررسی شده اند و یک نوع خلأ علمی و ادبی در این مورد احساس می شود. اگر اقدامات کمتری در ارتباط با این موضوع انجام شده، به دلیل فقدان یا ضعف اطلاعات لازم بوده و یا بر اطلاعات جامع و روز­آمد استوار نبوده است.

  بنابراین در این مطالعه در پی بررسی بینامتنیت و موتیف در داستان­های موجود در کتاب شلوارهای وصله­دار از مجموعه داستان­های رسول پرویزی (که مجموعاً مشتمل بر 20 داستان است) می­باشیم و در این زمینه اهداف کلی زیر تعریف شده است:

   

   

  • بررسی عناصر بینامتنیت در داستانهای رسول پرویزی.

  • 

  •  

   

  • بررسی انواع کارکردهای موتیف در داستانهای رسول پرویزی.

   

  همچنین اهداف جزئی ذیل نیز مدنظر می‌باشد:

   

   

  • یافتن بینامتنیت صریح از­پیش انگاری در داستان‌های رسول پرویزی.

   

  • یافتن بینامتنیت صریح فراگفتمان در داستان‌های رسول پرویزی.

   

  • یافتن بینامتنیت صریح طنز در داستان‌های رسول پرویزی.

   

  • یافتن بینامتنیت سازنده یا بیناگفتمانگی در داستان‌های رسول پرویزی

   

  • یافتن موتیف‌ مربوط به مرگ در داستان‌های رسول پرویزی

   

  • یافتن موتیف‌ مربوط به ترس در داستان‌های رسول پرویزی

   

  • یافتن موتیف‌ مربوط به عشق در داستان‌های رسول پرویزی

   

  • یافتن موتیف‌ مربوط به سرنوشت در داستان‌های رسول پرویزی

كنون كه عصر مدیریت و رهبری است و موفقیت نهادها و سازمانها تا حدود زیادی به كار آیی و اثر بخشی عملكرد مدیران بستگی دارد (میر كمالی 1375) وجوب دقت سازمانها در انتخاب مدیران توانمند كه قادر باشند با اتخاذ تدابیر و شیوه‌های بایسته به ویژه در دستگاه آموزش و پرورش زمینه را برای تجلی و بروز استعدادها و خلاقیت همه ی معلمان و متعلمان همواره سازد بیشتر آشكار می‌شود (صافی 1374) اگر افراد از نظر شخصیت متناسب با شغل و حرفه ای باشند كه انجام می‌دهند متوجه خواهند شد كه برای انجام وظیفه ای كه به آنها محول شده از استعداد و توانایی‌های لازم برخوردارند و از این رو موفق تر خواهند شد رابینز (پارسایئان و اعرابی1379) از طرف دیگر عواملی كه در انتخاب شغل دخالت دارند با عواملی كه باعث موفقیت می‌شوند متفاوتند (به پروژه 1377). اینكه فرد داوطلب شغل الگوی خاص فكری، احساسی، رفتاری متناسب، با شغل را دارد (باكینگهام و كافمن 1380) از مهمترین مسائل در برگزیدن مدیران است زیرا كه مدیران بخاطر تفاوتهای فردی و شخصی مسائل را به شیوه‌های مختلف مدیریت می‌كنند و انجام وظایف و نحوه عمل آنها محصول دو مسئله ی مهم یعنی ویژگیهای شخصیتی و شیوه مدیریتی است كه اتخاذ می‌كنند (گوئل كهن 1378). مدیران نقش تعیین كننده ای را در اثر بخشی سازمانها از جمله سازمانهای آموزشی به عهده دارند چرا كه اثر بخشی سازمان را می‌توان از طرق توانایی مدیر در به حداكثر رساندن تعامل بین ساختار و فرآیند سازمان اندازه گیری كرد. (شیرازی 1374)، حالا باید دیدآیا عوامل درونی شخصیت از قبیل عواطف، احساسات، تفكر، یادیگری و هوش و یا عوامل برونی مثل شیوه قضاوت و ادراك یا تاثیر ارتباطی با موفقیت و اثر بخشی مدیران دارد یا خیر؟

جان‌هالند از جمله صاحب نظرانی ست كه می‌گوید انتخاب شغل بیانگر نوع شخصیت فرد است و او بر این اساس است كه دست به انتخاب می‌زند، كتل بر این باور است كه علائق و رغبت‌ها در ارتباط مستقیم با شخصیت فرد می‌باشد و چیز جداگانه ای نیست (به پروژه 1377)

 

انجام وظائف و نحوه عمل آنها محصول دو مساله مهم یعنی ویژگیهای شخصیتی آنان و شیوه مدیریتی است كه اتخاذ می‌كنند (گوئل كهن 1374).

 

نظریات فروید روانكاو برجسته اتریشی ( یا به قولی آلمانی) درباره ی شخصیت موید تاثیر غرایز به عنوان مهمترین نیروهای برانگیزنده ی رفتار است او از انرژی نهفته ای كه آن را” لیبیدو” می‌نامید صحبت می‌كرد كه می‌تواند با جابجایی به اهداف جانشین در تعیین شخصیت فرد موثر باشد او متعتقد به تحلیل رویا بود كه نشان دهنده ی سه سطح شخصیت (من، فرا من، نهاد) است.

 

آدلر در بررسی شخصیت بیشتر به برانگیز‌های اجتماعی و افكار هشیار (بجای فرآیند‌های ناهشیار) معتقد بود یعنی شخصیت را نشانه‌های برتر عوامل اجتماعی می‌دانست تا زیستی و از معدود كسانی بود كه 4 تیپ شخصیتی را تدوین كرد.

 

راجرز نظریه خود را درباره ی شخصیت با جهتی انسان گرایانه بیان كرد از اصطلاحی به عنوان (خود پنداره) یاد می‌كرد كه الگویی سازمان یافته و پایدار از ادراكات را بیان می‌كند، او معتقد بود كه اگر چه خویشتن تغییر می‌كند ولی خصوصیات سازمان یافته، یكپارچه و ویژه خودپنداره همیشه حفظ خواهد شد.

 

آیسنك از دیگر صاحب نظران تپی شناسی و شخصیت معتقد به تحلیل عاملی و به شیوه آماری بود او پس از تحقیقات خود به دو بعد درون گرا – برون گر و روان آزرده پایدار و ناپایدار دست یافت (جالب است كه طبایع چهار گونه او بر اساس نظریات پزشكان قدیم با نظریات و 4 تیپ ارائه شده توسط بوعلی سینا هم خوانی دارد.

 

نظریات كارل گوستاویونگ روان كاو سوئیسی كه بر اساس نظریات فروید بنا نهاده شده بود اما معتقد به تحلیل عاملی شخصیت بود او به عقاید فروید مفهوم ناهشیار جمعی را افزود او اظهار می‌داشت كه در درون ما تنازعی بین پرسونا (نقابی كه بر چهره داریم) و خویشتن شخصی برقرار است بر اساس نظریات یونگ كه 16 تیپ شخصیتی را ارائه می‌كند در رابطه با حرفه شكی نیست كه تیپهای خاص برای بعضی از مشاغل مناسب یا مناسب هستند، تئوری شخصیتی تیپ‌های روانشناختی در توضیح ناسازگاریها و بروز درگیریها بین افرادكمك می‌كند. در واقع یونگ در نظریات خود قبل از هر چیز به چهار كنش فكر، هیجان، حس كردن، شهود در دو بعد برون گرایی و درون گرایی می‌پردازد یعنی 8 تیپ شخصیتی و از این میان تیپ‌های آمیخته را بیان می‌كند كه جمعا 16 تیپ یا ریخت را تعریف می‌كند.

 

نظریات كارل گوستا و یونگ مهمترین و عمیق ترین نظریات درباره شخصیت است اگر مدیران وظائف خود را به نحو احسن انجام دهند سازمان به هدفهایش خواهد رسید با توجه به اینكه از مهمترین ملاك‌های ارزیابی سازمان‌ها اثر بخشی است (پزشك 1379) پس با توجه به جایگاه نظام تعلیم و تربیت به ویژه نظام مدیریتی، مساله مهمی‌كه مطرح می‌شود و باید مورد عنایت قرار گیرد. انتخاب صحیح متقاضیان پست مهم مدیریت است كه باید در این رهگذر به تفاوتهای فردی و خصوصیات شخصیتی آنان توجه شود (كشمیری 1379). از آنجایی كه مبنای ارزشیابی از رفتار مدیر توسط افراد و گروههای مختلف متفاوت است و سازمانهای عصر كنونی بر خلاف گذشته برای حفظ خو شناسی، شهرت، بقاء خود نیازمند گروههای مختلف دیگر در كنار سهامداران و مالكان اصلی سازمان هستند (گیوریان 1382) و از سویی دیگر هنوز دانشمندان علوم سازمانی از اثر بخشی سازمانی تعریف خاصی ارائه نكرده اند در این پژوهش از رویكرد نوین اثر بخشی در قالب رضایت ذی نفعان بهره می‌گیریم ال دفت (پارسائیان و اعرابی 1381)، (برزگر 1383).

لذا در این پژوهش نظر گروه ذی نفعان (معلمان، انجمن اولیاء مربیان، دانش آموزان) مورد توجه قرار گرفته است.

 

رفتارهای مدیر اثر بخش آموزشی از دید ذی نفعان با این 7 عنوان شاخص قابل بررسی است (علاقمند 1374 )

 

 

• جو

 

• رهبریت

 

• تصمیم گیری

 

• مواد درسی

 

• نتایج

 

• منابع

 

ارزشیابی (هوی و میكسل)                                                     (شیرازی 1374)

 

با توجه به كم بودن تحقیقات داخلی انجام گرفته در این زمینه خصوصا در رابطه با تیپهای شخصیتی یونگ مقصد محقق این است كه دریابد آیا تیپ شخصیتی می‌تواند به عنوان معیاری برای انتخاب مدیران به شمار آید؟ این تحقیق روی مدیران ابتدایی ناحیه 5 مشهد و نماینده ی معلمین، انجمن اولیا و دانش آموزان صورت گرفته است به امید انتخاب شایسته مدیران در پستهای مدیریتی خصوصا مدیریت آموزشی.

   ۱۱۰
۲- دولت :   ۱۱۳
۳- گروههای فشار :   ۱۱۳
۴- محیط موسسه :   ۱۱۴
۱- آیا مباحثات علیه این مورد از سوی عامه مردم قابل جذب است ؟ ۲   ۱۱۶
منابع:   ۱۲۱

 

پیشگفتار :

 

– هدف از تشكیل هر دفتر اقتصادی :

میتواند موارد زیر باشد :

 

الف : بدست آوردن سود حداكثر و بطور مستمر و در زمان طولانی

 

ب – بدست آوردن سهم شایسته ای از بازار مربوطه نسبت به رقیبان در یك رشته صنعت یا در یك منطقه ومحدوده معین و یا حتی در خارج آن محدوده مورد فعالیت

 

یك شركت یا سازمان برای بدست آوردن سود از فعالیت اقتصادی خود ، باید هزینه های هنگفت مالی و انسانی را متحمل شود تا بتواند در طی چند سال ( كه البته بسته به نوع فعالیت دارد ) به نقطه سربه سری فعالیت مربوط دست پیدا كند .

 

داشتن هزینه های ثابت هنگفت تا رسیدن به سودآوری و نقطه سربه سری ، شركتها را برآن داشت تا به یك سری فعالیتها و برنامه ریزیها و تصمیماتی دست بزنند كه علاوه بر پرداخت و جبران هزینه های هنگفت ثابت و متغیر شركت را به سودآوری نیز برسانند .

 

ازطرفی سودآوری شركت رابطه مستقیمی با طول عمرآن دادر . یعنی اینكه هرچه شركت سودآورتر باشد ، چرخه و دوره عمر آن بیشتر و طولانی تر است و نیز طول عمر یك بنگاه اقتصادی نیز خود باعث می شود تا شركت به سودآوری دست پیدا كند .

 

اما ازآنجا كه هر شركت و یا بنگاه اقتصادی در دوره عمر خود مراحل رشد سودآوری و افول را طی میكند بنابر این شناخت عواملی كه باعث فرصت برای یك سازمان یا شركت میشود و نیز عوامل تهدید كننده بقاء و دوام آنچه از داخل و خارج سازمان از ضروریات حیات یا دوره زندگی شركت میباشند . دیگر اینكه شركتها برای رسیدن به سود بیشتر و نیز اعتبار و هویت سازمانی احتیاج به داشتن فعالیت در سهم بالای بازار و شناخت ازطرف مشتریان میباشند .كه وجود شركتهای رقیب در یك رشته صنعت باعث رقابت برای رسیدن به سهم شایسته ای ازبازار میگردد .

 

استفاده از تكنیكها و روشها و استراتژی های خاص و كارآمد شركت را در رسیدن به پیروزی در این رقابت و نیز دست یافتن به رهبری بازار رهنمون میشود كه میتواند با دردست گرفتن سهم عمده فعالیت بازار باعث اعتبار سازمانی برای شركتها و نیز با استفاده از روشهای كنترلی در بازار بعنوان یك تاثیرگذار قلمداد شود .

 

حل سوال اینجاست ، چگونه میتوان به این مهم دست یافت ؟

 

رسیدن به چنین هدفی آرزوی هربنگاه اقتصادی است اما چرا فقط چند شركت میتوانند موفق شوند و دیگر شركتها استفاده چندانی نمیتواند از فعالیت خود ببرند .

 

پاسخ به این سوالات مذكور را به این ترتیب بیان میكنیم .

 

مدیریت عالی سازمان با عنوان یك تشخیص دهنده و راهبر در سطح بالای سازمانی با انتخاب گزینه های صحیح و درست از استراتژی ها و تصمیمات در شرایط مختلف میتواند سازمان را به سطح مطلوبی از بازدهی و بهره وری و نیز رشد سازمانی سوق دهد . شناخت عوامل محیطی درونی و بیرونی نیز مطلع بودن از اوضاع اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی مدیران را در انتخاب راه و رسم مشخص و مطمئن در پیمودن مسیر خاص یاری میكند .

اما گاهی سازمان یك هدف بلندمدت برای خود در نظر میگیرد . رسیدن به هدف بلند مدت با شناخت از آینده ای كه هیچگاه معلوم نیست و در دنیای بسیار متغیر امروزی هیچ معیاری برای آن نمیتواند متصور بود ، چگونه میتواند میسر باشد ؟

 

جدای از مطالعات محیطی ازقبیل درونی و بیرونی و نیز شناخت از اوضاغ اجتماعی ، سیاسی و فرنگی و نیز قوانین دولتی ، استفاده از نوع تكنولوژی در شركتها و نیز بررسی بازارها درحال و آینده و تشخیص بموقع تغییر نیازها در جوامع میتواند مدیران عالی سازمان را در رسیدن به اهداف بلند مدت سازمانها رهنمون شوند .

 

عوامل نام برده فوق خود دارای یك روش سیستمی و موقعیتی است كه از آن بعنوان مدیریت استراتژیك یاد میشود . اگر مدیریت استراتژیك با استفاده خلاقانه و درست موقعیتی در مقاطع مختلف زمانی انجام شود سازمان را به سطحی قابل قبول از سودآوری خواهد رساند وگرنه تمامی امكانات منابع و داراییهای سازمان را به باد خواهد داد و شركت را به زوال و نیستی میكشاند .

 

شناخت مراحل سیستماتیك مدیریت استراتژیك نخستین گام در استفاده از آن میباشد . داشتن دیدگاهی راهبردی برای مدیران سازمانها امتیازی است كه میتواند به بهره وری و موقعیت سازمان بیانجامد ، هرچند كه این موضوع آنقدر وسیع است كه تنها با مطالعه ای كلی از آن بسنده میكنیم .

 

تاریخچه :

 

از مطالعات تاریخی میتوان دریافت كه استراتژی های سیاسی و نظامی از دوران پیش از تاریخ نیز وجود داشته اند . با پیچیده تر شدن و بزرگتر شدن و نیز متمدن تر شدن جوامع ، تعارضات وامیران ، سیاستمداران و فرماندهان روز به روز شدت گرفت كه به مطالعه مفاهیم استراتژیك نیاز پیدا شد نا آنكه مجموعه ای از عوامل به هم پیوسته كه چكیده ای از آن را در سخنان بزرگانی چون سانتسو ، ماكیاولی ، ناپلئون و …. می بینیم [1]

 

همچنین بنیادی ترین اصول استراتژی ( نظامی و سیاسی ) در دوران پیش از مسیحیت در جوامع مهم آن روز ازقبیل ایران ، یونان و روم نیز وجود داشت و سازمانهای امروزی در اولین مرحله این اصول را با محیط و موقعیت خاص خود منطبق كرده اند .

 

مفاهیم نظامی در گذشته هنوز هم بر اندیشه استراتژیك در دوران جدید سایه افكنده است ازجمله آنكه شارن هودست ، نیاز به تحلیل نیروها و ساختارهای اجتماعی را بعنوان مبنای درك شیوه های فرماندهی اثربخش و مدرك مورد استفاده قرار میدهد .[2]

 

فردریك كبیر این نكته را در قلمرو فرماندهی خود به اثبات رسانیده است . وی با تكیه بر اینگونه تحلیلها ، آموزش و انظباط و اقدام سریع را بعنوان مفاهیم اساسی برای یك فرهنگ منسجم آلمانی كه پیوسته باید برای جنگ در جبهه آماده باشند بكار گرفت .

 

فون بولو نیز چیرگی نقش استراتژیك موضع گیری جغرافیایی و نظامهای پشتیبانی تداركاتی را در استراتژی مورد تاكید قراردهد[3]

 

صدها مورد از موارد بالا گویای آن است كه تمامی این متفكران و مدیران عصر جدید اصول كلاسیك استراتژی را به دوران یونان باستان بكار گرفته میشد مورد استفاده قرار داده اند .

 

پس میتوان از تجزیه و تحلیل استراتژی های نظامی –  سیاسی در دوران گذشته و بخصوص دوران باستان به نكات قابل توجهی دست پیدا كرد كه برای طرح راهبرد های امروزی موثر و مفید واقع شود .

 

اول اینكه تمامی استراتژی های اثربخس سه عنصر مهم دارند [4]

 

الف –  مهمترین هدفهایی كه باید حاصل شوند .

 

ب – برترین و بهترین سیاستها و روشهایی كه باید برای انجام عملیات ها بكار گرفته شوند .

 

ج – توالی عملیات عمده ای كه باید به هدفهای مشخص و معیارهای معین منجر شود

 

.

 

دوم : استراتژیهای اثربخش حول چند محور و چند حركت اساسی كه به آنها همبستگی و تمركز و توازن میدهد تشكیل میشود كه بعضی از حركتها موقتی و بعضی دیگر تا پایان عمر استراتژی پایدارند

 

.

 

سوم : استراتژیها نه فقط با مسائل غیرقابل پیش بینی كه با امور ناشناخته سروكار دارند و همچنین تحلیل گری نیز نمیتواند معیین كند كه تعاملات و نیز نیروهای درون و بیرون سازمان تا چه حد برای سازمان ایجاد فرصت و یا تهدید میكنند [5]

 

 

 

چهارم : همانطوریكه در یك نبود اجزاء یك لشگر یا واحد نظامی دارای استراتژیهای عملیاتی، صحرایی ، جنگی و پیاده و توپخانه و …. هستند . یك سازمان نیز باید دارای سلسله مراتبی از استراتژیها باشند كه به یكدیگر وابسته و پیوسته بوده و دو به دو یك دیگر را تقویت كنند . هریك از این استراتژیها نیز باید خود كم و بیش كامل بوده و با اصل عدم تمركز همگراباشد [6]

 

در نتیجه آنكه خمیر مایه استراتژی عبارتست از ایجاد و عنوان موضعی آنقدر قدرتمند كه بتواند تعاملات و تغییرات درونی و بیرونی سازمان را خنثی كرده و به هدفهای خود برسد .

 

 

تعریف استراتژی و پیدایش آن :

 

استراتژی در معنی لغوی آن میتوان (( سوق دادن )) گسیل داشتن ، فرستادن بیان كرد [1]

 

این كلمه از نام استراتگوس ( Strategos  ) استراتژیك معروف یونانی گرفته شده است .در بعضی از منابع لاتین هم استراتژی از مفهوم استریوم ( Strratum ) به معنای راه و مسیر بیان شده است .[2]

 

اما بعلت آنكه استراتژی بیشتر در مفهوم و قلمرو نظامی قرار گرفته است ، از آن بیشتر در حیطه نظامی استفاده میشود . طبق این نظر تعریف جنگی استراتژی عبارتست از علم و هنر ، نحوه آرایش سپاه و یكی از طرفین متخاصم در جنگ است كه حركات طرف دیگر جنگ را خنثی كند . با بررسی در تاریخ و متون گذشته میتوان دریافت كه استراتژیهای نظامی و دیپلماتیك از دوران گذشته همراه با تاریخ انسانی بوده است .

 

نقش مورخان و شاعران و دانشمندان در ادوار گذشته در حقیقت این بوده كه مجموعه ای از دانش تجربی و آزموده شده ای را گرد آوری كنند و آنها را بعنوان وسیله ای برای آگاهی ، بندگان بوجود بیاورند .

 

با رشد و پیشرفت جامعه ها و نیز پیچیده تر شدن آنها ، وجود تعارضات میان امیران مردم ، سیاستمداران و فرماندهان به مطالعه مفاهیم استراتژیك اساسی و آزموده پرداختند تا مجموعه بهم پیوسته از اصول ویژه پدیدار شد .

 

ورود استراتژی در داخل حیطه علوم اجتماعی در حیطه اقتصاد بعد از نیمه اول قرن بیستم میلادی جای خود را باز كرد .

 

اما استراتژی در معنای اقتصادی برای اولین بار توسط دو نویسنده به نامهای (( نیومن ))‌       ( Neumen  ) و مورگنتون ((Morgenstern  )) كه هم اقتصاد دان و هم ریاضیدان بودند بكار گرفته شد . روش آنها بصورت عملكرد فردی بوده كه سعی میكردند شرگردهای زیركانه دوبازیكن را كه تلاش میكنند برطرف مقابل برتری یابند بطور منظم بیان كنند .[3]

 

روابط بین سازمان و محیط خود بمنظور فراهم آوردن امكان برتری یافتن بر رقبا، منابع خویش را به حركت وا میدارد .

 

بعلت تغییرات متنوع و پیچیده كه هر زمان با ان روبروست در مورد تعاریف و نظرات صاحب نظران اتفاق نظر وجود ندارد .

 

 

 

تعاریف مفهومی استراتژی :

 

از استراتژی تعابیر و تعریفهای گوناگون شده است كه به آنها میپردازیم :

 

 

 

1- استراتژی به معنای طرح و نقشه : از دیدگاه این نوع تعریف هر استراتژی بعنوان یك نقشه از پیش تعیین شده است كه میتوان فرد ، سازمان و یا یك واحد نظامی را به یك هدف معین برساند و یا یك راهنما است برای برخورد با وضعیت جدید .

 

– در امور نظامی استراتژی ( به معنای نقشه ) تهیه پیش نویس طرح جنگ ، شكل دهی مبارزات اقدامات فردی در درون این طرح و تصمیم گیری در مورد برخوردهای فردی .[4]

 

– در نظریه بازی عبارتست از یك طرح كامل ، طراحی كه معین میكند بازیكن در هر موقعیت ممكن چه انتخابهایی را خواهد كرد .[5]

 

– در مدیریت طراحی واحد و جامع و یكپارچه است كه برای اطمینان از دستیابی به هدفهای اساسی موسسه تنظیم میشود .[6]