وبلاگ

در دنیای امروزی ،  توان سازگاری و اداره کردن تغییرات عنصر اصلی موفقیت و بقای هر سازمان است و کسب این توانایی ها خود ، مستلزم توجه سازمان به خلاقیت و نوآوری افراد است .  سازمان های موفق ،  سازمان هایی هستند که خلاقیت و نوآوری نوک پیکان حرکت آنان را تشکیل می دهد ،  به عبارتی سازمان های امروزی برای ادامه حیات ،  بایستی پویا بوده و مدیران و کارکنان آنها افرادی خلاق و نوآور باشند تا بتوانند سازمان را با این تحولات منطبق ساخته وجوابگوی نیازهای جامعه باشند .  می توان گفت در سیستم اقتصاد جهانی و رقابت روز افزون موجود ،  خلاقیت و نوآوری در حکم بقا و کلید موفقیت سازمان است .  . پیتر دراکر معتقد است در جهانی که دستخوش دگرگونی بوده و امنیت آن هر روز در معرض تهدید است ، تنها راه بقا ابداع و نوآوری است .  افزایش رشد اقتصادی ، بالابردن بهره وری و تولید تکنولوژی ،  کالاها و خدمات جدید از جمله فواید خلاقیت و نوآوری است که جیمز استونر نیز به آن اشاره کرده است. (حسینی و صادقی، 1389) در دنیای امروز كه رشد و گسترش علم و تكنولوژی از عناصر مهم پیشرفت و توسعه در همه ابعاد فرهنگی،  علمی،  اقتصادی و اجتماعی به حساب می آید و نهادها و نظام های آموزشی و پژوهشی،  نقش بس عظیم و پر اهمیت دارند. (سبحانی نژاد ، 1388) امروز نقش تعیین کننده دانشگاه های نسل سوم در رشد و توسعه ی کشورها و ارتباط نزدیک آن با توسعه اقتصادی و همچنین استفاده از ظرفیت دانشگاه ها در خلق ،  جذب ،  اشاعه و استفاده از فناوری ،  به یک باور عمومی تبدیل شده است . (حبیبی رضائی و سیاه منصوری، 1391)

نوآوری در آموزش،  پدیده ای نیست كه مختص امروز باشد،  بلكه می توان گفت كه نسبت به گذشته ها حجم،  تنوع و دامنه كاربرد آن افزایش و زمان پراكنش آن كاهش یافته است.  برای مثال استفاده از پاپیروس در نوشتن به هزاران سال پیش می گردد.  در قرن 18 جین باپتیست [1]  آموزش همزمان [2]  را ابداع كرد.  یعنی به جای نظام آموزش یك معلم/ یك شاگرد [3]  كه از دوران قدیم رایج بود،  نظام آموزشی یك معلم / چندین شاگرد را ایجاد و با خلق این نوآوری آموزشی،  راه را برای آموزش همگانی[4] هموار كرد.  بی تردید امروزه با توجه به توسعه و گسترش پیشرفت های فناورانه،  سهم نوآوری های آموزشی بسیار بیشتر شده است(حسینی خواه ، 1387) نوآوری از كلمه لاتین “Etavonnl”به معنی ساختن یك چیز جدید استخراج شده است.  منظور از نوآوری،  خلاقیت متجلّی شده و به مرحله عمل رسیده است.  به عبارت دیگر،  نوآوری،  اندیشه خلّاق تحقق یافته است كه به بهبود فرایندها و فراورده ها منجر می شود،  موانعی كه جز با نوآوری،  بهینه سازی،  راه های میان بر و دسترسی به فناوری های برتر با تكیه بر داشته های موجود،  عملی نخواهد بود.  نوآوری دارای مصادیق مختلفی چون ساختن و معرفی یك چیز جدید و مفید در ذهن و آغاز یك عمل برای بار نخست،  به كارگیری و عملی ساختن تفكرات جدید ناشی از خلاقیت،  فرایند تبدیل ایده به محصول خدمات،  روش ها و برنامه های نو می باشد(سبحانی نژاد ، 1388) به اعتقاد برخی محققان نوآوری را می توان مجموعه ای از عملیات فنی ،  صنعتی و تجاری معرفی نمود.  مارکوس نیز نوآوری را به عنوان معرفی یک واحد تغییر تکنولوژیکی دانسته که منظور خود را از تغییر تکنولوزیکی به نقل از شوچیتی یک محصول خدمت و یا استفاده از فرایندی جدید معرفی کرده است.

نوآوری یک فرایند است که در این فرایند ابتدا فرد اجازه می دهد تصورش ( تصوری که به قول اینشتین از دانش مهم تر است ) به آسمان ها صعود کند ،  سپس آن را به زمین می آورد و مهندسی می کند ( مهندسی ایده ) تا تبدیل به ایده گردد .  سپس ایده ها را از طریق مدیریت ایده به ایده های عملی ،  مفید و مناسب تبدیل می کند .  (خلاقیت ) ؛ به دنبال آن ایده ها را به کالا ،  خدمات و فرایند تبدیل می نماید و نهایتا  با تجاری کردن محصولات ،  خدمات و فرایند های جدید یا توسعه یافته در بازار ،  فرایند نوآوری خاتمه می یابد .  (نصیری واحد و احمدی  ،  1388)

هر نوآوری جدید،  در بردارنده تركیب جدیدی از ایده ها،  قابلیت ها،  مهارت ها،  منابع و . . .  است.  در نتیجه هر چه گستره عوامل درون یك سیستم خاص وسیعتر باشد،  حوزه تركیب آن ها به روش های مختلف و ارائه نوآوری جدید كه پیچیده تر و پیشرفته خواهند بود،  وسیع تر می شود. (حلیمی ، 1387)

تعاریف متعددی از نوآوری دانشگاهی مطرح شده است.  اما براساس مجموع تعاریف نوآوری دانشگاهی نویسندگانی مانند نورت و اسمالبون ( 2008)،  فورست­بو و همکاران  ( 2007)،  رانکو  ( 2004)،  می­توان تعریف جامعی از نوآوری دانشگاهی ارائه کرد.  نوآوری دانشگاهی عبارت است از استعداد کلی سازمان در معرفی محصولات جدید به بازار،  بهبود خدمات و فرایندهای سازمانی و ایجاد ارزش­های جدید برای صاحبان سازمان­ها( فورست­بو و همکاران 2007) و به طور کلی برای همه جوامع به دلیل ارتباط آن با انعطاف­پذیری و تولید بسیار مهم و اساسی است( رانکو،  2004).

لو و چن(2010) نوآوری دانشگاهی را مشتمل بر تغییرات در ساختار و فرایندهای یک سازمان در راستای به کارگیری مفاهیم جدید مدیریتی،  کار و عملیاتی مانند به کارگیری کار  گروه­های تخصصی در تولید،  مدیریت زنجیره تأمین یا سیستم­ های مدیریت کیفیت در نظر گرفته­اند. (کشاورز ، 1392)

امروزه علم امواج و الکترونیک آنقدر پیشرفت کرده است که ما بتوانیم اتفاقات به وقوع پیوسته در بعضی از نقاط جهان را ثبت کنیم و چقدر خوب بود اگر اتفاقات پس از مهبانگ در گوشه‌ای از عالم هستی ثبت می‌شد. در این صورت بشر می‌توانست به هزاران سوالی که امروزه فکرش را مشغول کرده است پاسخ بدهد.

ماهیت شرایط ترمودینامیک یا فیزیک سوپ کوارک- گلئونی پس از مهبانگ، شرایط تشکیل ذرات بنیادی موجود در این سوپ، تعادل تابش با انرژی و ماده، تعداد ذرات بنیادی، خواص ذرات عامل شکل گیری این سوپ و اجزای آن و تشکیل هسته‌ها، گوشه‌ای از ابهاماتی است که ذهن فیزیکدانان ذرات بنیادی را به خود مشغول کرده است. از طرفی فیزیکدانان مشتاق هستند تا یک نمونه آزمایشگاهی از مهبانگ بسازند تا شاید بتوانند به بعضی از سوالات مذکور جواب دهند.

تاریخچه فیزیک هسته‌ای

سرآغاز فیزیک هسته‌ای را می‌توان از کشف مواد رادیواکتیویته (پرتوزایی) توسط بکرل در سال 1968 و یا ظهور نظریه رادرفورد مبنی بر وجود هسته در اتم در سال 1911 در نظر بگیریم. در هر حال، به روشنی معلوم است که دانش تجربی و نظری فیزیک هسته‌ای نقش برجسته‌ای در توسعه علم فیزیک در قرن بیستم ایفا کرده است.

از طرفی دانش فیزیک هسته‌ای تکنیک‌هایی را در اختیار بشر گذاشته است که در زمینه‌های علمی دیگر از جمله در فیزیک اتمی، حالت جامد، پزشکی، صنایع

 دفاعی و …. کاربرد وسیعی پیدا کرده است.

پژوهش‌های آزمایشگاهی فیزیک هسته‌ای را می‌توان برای درک مسائل گوناگونی مانند برهم کنش کوارک ها، مراحل تکامل جهان پس از انفجار بزرگ و غیره به کار برد. اما باید یادآور شد که هنوز در فیزیک هسته‌ای یک مدل ممتاز و منحصر به فرد برای توجیه تمام خواص و پدیده‌های جالب هسته‌ای وجود ندارد. اکثراً مجبوریم پدیده‌های متنوع هسته‌ای را با مدل‌های متفاوت هسته‌ای توجیه کنیم. حتی برخی از اصولی‌ترین مسائل فیزیک هسته‌ای مانند ماهیت دقیق نیروهای هسته‌ای تا حدودی ناشناخته مانده است. تعدادی از محققین اعتقاد دارند با توجه به این که پس از مهبانگ و قبل از تشکیل هسته‌ها، جهان از یک پلاسمای کوارکی با دمای بالا اشغال شده بود و سپس با پایین آمدن دما هسته‌ها تشکیل شدند، بنابر این باید بتوان تعدادی از پدیده‌های هسته‌ای را با مدل کوارکی توجیه کرد.

1-1- معرفی

پراکندگی بریلوئن به افتخار فیزیکدان فرانسوی لئون بریلیون نامگذاری شد، او واکنش بین موج نور و صوتی را در قرن نوزدهم- بیستم بررسی کرد. پراكندگی بریلوین براساس برهم كنش تابش یك موج نور به اندازه كافی قوی (پمپ) با یك محیط نوری (مثل فیبر نوری) بوجود می‌آید. تغییرات چگالی داخل فیبر نوری بواسطه حركات گرمایی ملكول های فیبر باعث می‌شود كه یك قسمت از موج تابشی در جهت خلاف باز تابش بشود. موج باز تابش شده را موج استوكس[1] می گویند. موج استوكس تداخلی، توسط پدیده Electrostriction منجر به مدولاسیون چگالی محیط به صورت پریودیك می شود. این مدولاسیون چگالی را می‌توان به عنوان مدولاسیون ضریب شكست در نظر گرفت كه مانند یك Bragg grating عمل می‌كند. این فرایند ادامه پیدا می‌كند و توان بیشتر از پمپ باز تابش شده و به موج استوكس انتقال می یابد. اگر دلیل مدولاسیون چگالی فیبر خود پمپ باشد به آن پراكندگی بریلوین برانگیخته[2] (SBS)  می‌گویند. مدولاسیون چگالی محیط را می‌توان سبب ایجاد موج آكوستیك یا فونون‌های آكوستیك نامید، چونكه این تغییرات چگالی با سرعت صوت در جهت پمپ منتشر می‌شوند. از طرفی دیگر، بخاطر سرعت نسبی بین پمپ و موج آكوستیك، با توجه به اثر دوپلر فركانس موج استوكس نسبت به فركانس پمپ تغییر می‌كند، كه به مقدار این تغییر فركانس، تغییر فركانس بریلوین[3] می‌گویند. اگر موج آکوستیک توسط حرکت گرمایی ملکولهای ماده بوجود آمده باشد به آن پرکندگی بریلوئن خود بر انگیخته می گویند.

مکانیسم پراکندگی نور در هر دو حالت پراکندگی بریلوئن خود بر انگیخته  و پراکندگی بریلوئن برانگیخته در شکل(1-1) نشان داده شده است.

شکل (1- 1) پراکندگی خود بر انگیخته و پراکندگی بر انگیخته شده ]1[ .

SBS یک فرآیند غیر خطی است که نیاز به تابش نور با شدت زیاد دارد که از طریق توسعه منابع لیزر و تکنولوژی فیبر در دسترس می باشد. به همین خاطر SBS در فیبر نوری تا قبل از سال 1960 عملی نشده بود.

پراکندگی نور یکی از جنبه های مهم تحقیقاتی در سالهای 1920 تا سالهای 1930 بوده است. جورج استوکس، جابجایی فرکانسی را در فرآیند لومینانس در قرن19 کشف کرد]1[-]2[

در طول چند دهه اخیر کاربردهای زیادی که در آنها از خواص SBS استفاده شده است مورد بررسی قرار گرفته اند مانند: کاهش سرعت نور در فیبر نوری با استفاده از SBS ]2 [ ، تاخیر دهنده نوری]3 [،  ساخت لیزر با فیبر ]4[ -]7[، تقویت کننده های فیبری ]8[ ]9[ ، سنسورهای های فیبر نوری]10[-]12[  و فیلترهای نوری قابل تنظیم ]13[ ]14[.

در این پایان نامه به بررسی پراکندگی بریلوئن برانگیخته آبشاری[4] در فیبر نوری می پردازیم. در پراکندگی بریلوئن آبشاری SBS های مرتبه بالاتر ایجاد می گردد و موجهای استوکس با شدت زیاد و طول موجهای متفاوت ( با فاصله فرکانسی ثابت) در طول فیبر ایجاد می گردد. که این پدیده در طراحی و ساخت لیزر های فیبر نوری کاربردهای فراوانی دارد. برای ایجاد SBS آبشاری در فیبر نوری باید تغییری در ساختار آن ایجاد کنیم. در این پایان نامه با استفاده از توری براگ[5] در ورودی فیبر، SBS های مرتبه بالاتر ایجاد شده اند و با بررسی و تحلیل معادلات مربوطه، SBS های مرتبه بالاتر و شدت آنها برای فیبر نوری محاسبه و شبیه سازی شده اند.

دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد

عنوان : تبیین عمق روابط  دو كشور ایران و روسیه

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چكیــده :

روابط ایران و روسیه (اتحاد جماهیر شوروی سابق) قبل از انقلاب اسلامی تحت تاثیر جنگ سرد بوده و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در دوران جنگ تحمیلی عراق همچنان توسعه نیافت لیكن پس از فروپاشی شوروی روابط دو كشور رو به توسعه گذاشت و در زمینه‌های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و حتی هسته‌ای گسترش یافت. روسیه طی قراردادهای دو جانبه با ایران متعهد گردید نیروگاه اتمی بوشهر را به عنوان نماد روابط هسته‌ای دو كشور تكمیل و راه‌اندازی نموده و سوخت هسته‌‌ای آنرا تامین نماید.

گروهی از کارشناسان با توجه به پیشینه سیاسی روسیه در قبال ایران در سده های گذشته، امید به همکاری با این کشور در زمینه های مختلف و بویژه موضوعات مورد اختلاف با غرب مانند همکاری مسالمت آمیز هسته‌ای بخصوص تکمیل نیروگاه بوشهر را امری غیرعملی و اقدامی بیهوده تلقی می کنند که به سر منزل مقصود نخواهد رسید. از طرف دیگر این سئوال مطرح است آیا کشور دیگری حاضر به همکاری با ایران برای دستیابی به فناوری صلح آمیز هسته‌ای بود؟ از سویی دیگر علاوه بر ایران، روسیه نیز طی سالهای گذشته بدلیل همکاریهای اتمی با ایران تحت فشار دیپلماسی ایالات متحده بوده است و روسیه نیز مقاومت هایی در مقابل فشارهای غرب و تحریمهای بین‌المللی علیه ایران از خود نشان داده است.

با بررسی توصیفی وقایع، این نتایج حاصل گردید که به جز روسیه، هیچ کشور دیگری اراده سیاسی برای این همکاریها با ایران نداشت و روسیه علیرغم فشارهای آمریکا هرچند با تاخیر و درج شرایط جدید در توافقات قبلی و تحمیل هزینه های هنگفت به ایران نسبت به انجام این تعهدات اقدام نمود و البته این امر برخاسته از منافع استراتژیک روسیه می باشد.

واژگان کلیدی: انرژی اتمی، سلاح هسته‌ای، استراتژی، روسیه، ایران.

مقدمــه :

مهمترین مسئله قرن گذشته و حاضر بحث انرژی می باشد. منابع انرژی در جهان به دو گروه قابل تجدید و غیرقابل تجدید تقسیم می‌شوند منابع قابل تجدید شونده از نظر تئوری، همیشگی و پایدار هستند و منابع غیرقابل تجدید در جریان بهره برداری از بین می‌رود و یا حداقل به حدی نقصان حاصل می نماید كه بازسازی آن صرفه اقتصادی ندارد. اكثر منابع غیرقابل تجدید از نوع كانی هستند كه نفت و گاز از این دسته می باشد كه پس از یك دوره زمانی بسیار طولانی مدت می‌تواند احیا شود. منابع نفت و گاز جهان رو به اتمام است و بشریت برای ادامه زندگی به دنبال انرژی پایدار و همیشگی است.

با توجه به رشد و گسترش چشمگیر مصرف انرژی در جهان و محدود بودن منابع انرژیهای فسیلی و پیش بینی پایان یافتن آن در آینده، دستیابی به انرژی های جایگزین برای تضمین پایداری و تامین انرژی ضروری و حیاتی است. تسلط كشورهای صنعتی بر این تكنولوژی و استفاده از آن به موازات سوخت های فسیلی این امكان رابرای آن ها فراهم می‌آورد كه با پایان رسیدن منابع فسیلی، بدون بروز هیچ گونه نگرانی انرژی های مصرفی مورد نیاز خود را از طریق سوخت‌های هسته‌ای دائمی تامین كنند. در مقابل اگر كشورهای جهان سوم نتوانند در سال های آتی به این تكنولوژی دست یابند با بحران دشوار و بزرگی مواجه خواهند بود.

با توجه به گامهایی که قبل از انقلاب اسلامی در ایران در قالب برنامه توسعه بنیه انرژتیک کشور در خصوص استفاده از انرژی هسته‌ای برداشته شده بود اقداماتی برای به ثمر نشاندن و تکمیل پروژه های در دست ساخت که پس از انقلاب و بخصوص بدلیل شرایط جنگ تحمیلی عراق راکد و معوق مانده بود صورت گرفت بویژه آنکه کشور، مبالغ زیادی در این مورد خرج و هزینه های زیادی نیز متحمل شده بود. در شرایط حاصل از فروپاشی شوروی سابق، امکان عقد قرارداد با روسیه برای احداث نیروگاه بوشهر پدید آمد. هر چند توافقات اولیه همکاری اتمی دو کشور گسترده بود لکن تحت فشار دیپلماسی ایالات متحده این همکاری به احداث نیروگاه اتمی بوشهر بعنوان سمبل همکاری دو کشور محدود شد. در روابط روسیه و آمریکا از اواسط دهه 1990 مسئله حادتری از همکاری روسیه و ایران و بطور اخص در زمینه انرژی اتمی وجود نداشته و همواره چون خاری در روابط روسیه و آمریکا باقی مانده است. برخی کارشناسان حتی به بررسی همکاری روسیه و ایران به عنوان «بهترین دستگاه سنجش موقعیت روابط روسیه و آمریکا» می پردازند.

به منظور بررسی اقدامات ایران در مورد برنامه انرژتیک کشور و استفاده از انرژی صلح آمیز اتمی و نیز همکاری با دیگر کشورها بخصوص فدراسیون روسیه در این زمینه و نقش کشورهای سلطه با سردمداری آمریکا که با مانع تراشی در مسیر و روند همکاری ها و برهم زدن توافقات صورت گرفته بین ایران و روسیه و همچنین بررسی علل و موانع حادث در همکاری هسته‌ای دو کشور که منجر به تاخیر و یا توقف برخی توافقات فیمابین گردیده، این پژوهش صورت گرفته است.

تحقیق پیش رو در پنج فصل تدوین گردیده است که فصل اول مشتمل بر کلیات تحقیق اعم از اهداف و اهمیت موضوع و سئوالات و فرضیه ها  و توضیح كلیدواژه ها می‌باشد.

فصل دوم تاریخ مختصری از روابط و اهداف و منافع دو كشور ایران و روسیه از همكاری متقابل و بطور خاص همکاریهای صلح آمیز اتمی را مورد اشاره قرار داده و با بیان فراز و نشیب‌هایی كه در ادوار گذشته در روابط دو كشور وجود داشته نسبت به تشریح اهداف روسیه (تزاری) در روابط یك طرفه گذشته پرداخته و اهداف و منافع دو كشور در دوره كنونی و وضعیت روابط فی مابین مطرح و ارائه شده است تا با شناخت بیشتر در خصوص عمق و سطح روابط به این نكته واقف شویم كه این روابط  فراتر از شكل آن، از چه ماهیتی برخودار است و آیا استمرار این روابط با این وضعیت برای جمهوری اسلامی به مصلحت میباشد و می توان در بلند مدت به آینده این روابط امیدوار بود یا آنكه باید نسبت به آن تجدید نظر كرد.

فصل سوم روند همكاری دو كشور با محوریت انرژی اتمی مورد بررسی قرار گرفته و به توافقات و قراردادهای منعقده بین دو كشور اشاره داشته و به جزییات تكمیل نیروگاه بوشهر و اختلافات سیاسی، فنی و مالی و نیز موضع گیری های طرفین و مشكلاتی كه موجبات عدم ثبات در همكاری های فیما بین و لغو یا تعویق افتادن توافقات دو كشور را فراهم آورده و تاخیر و كندی در روند پیشرفت قراردادهای منعقده را باعث گردیده مورد بحث و تحلیل واقع شده است. مشكلات بر پایه داده ها تفكیك و دسته بندی شده كه هر یك از این گروه ها دارای علل مربوط به خود بوده كه بررسی آن باعث برداشت موثرتر و تحلیل دقیق تری در خصوص روابط  دو كشور خواهد بود.

فصل چهارم به تاثیرات همكاری های مسالمت آمیز اتمی ایران و روسیه بر مناسبات ایالات متحده آمریكا و دیگر كشورهای غربی با روسیه پرداخته است. آمریكا با ادعاهای واهی و دروغین مبنی بر تلاش مخفیانه ایران برای ساخت سلاح هسته ای و تاكید بر اینكه هدف ایران از توسعه انرژی اتمی، بدست آوردن فن آوریهای لازم برای ساخت اینگونه تسلیحات می‌باشد در صدد بر آمده تا با فشار بر دولت روسیه به لغو توافقات بین دوكشور نائل آید كه درجریان مذاكرات مقامات بلند پایه آمریكا و روسیه مطرح و پیگیری گردیده است. لذا با آگاهی از دیپلماسی فشار آمریكا و محدودیت‌های ایجاد شده برای روسیه و همینطور اخذ امتیاز و بده بستان بین آمریكا و روسیه بهتر می توان نسبت به پایبندی روسها به تعهدات و چگونگی اجرای توافقات با ایران اظهار نظر نمود.

فصل پنجم شامل جمع بندی مطالب و نتیجه‌گیری موضوع تحقیق بوده تا راهكارهای مورد ارائه مطمح نظر دست اندركاران دیپلماسی هسته‌ای و پژوهشگران كشور قرار گیرد.

در پایان، سپاس خداوند بزرگ را که به من توفیق داد تا بتوانم در حین انجام وظیفه  به فرا گرفتن علم و دانش بپردازم.

درود بی پایان بر اساتید ارجمندم که سبب شدند تا در این مدت بر علم و دانش خود بیفزایم، از استاد بزرگوار جناب آقای دکتر عبدالرضا فرجی‌راد که مرا در تدوین این پایان نامه با دلسوزی و متانت مورد لطف و محبت خود قرار دادند بی نهایت ممنون و سپاسگزارم.

همچنین از استاد ارجمندم جناب آقای دکتر حیدر لطفی که در دوران تحصیل و تحقیق نهایت لطف و راهنمایی را مبذول داشتند سپاسگزارم.

قدردانی از زحمات استاد ارجمند جناب آقای دکتر مجید شریعت پناهی که در هرچه بهتر ارائه کردن  این پایان نامه مرا مورد لطف و بزرگواری خود  قرار دادند.

تقدیر و تشکر از سرکار خانم دکتر پروانه عزیزی ریاست محترم گروه جغرافیا که همواره راهنما و گره گشای مشکلات تحصیلی من و دیگر دوستان دانشجو  بوده‌اند.

از همه عوامل محترم اجرایی دانشگاه که هریک بنوبه خود زحمات فراوانی در مدت تحصیلم متحمل شدند صمیمانه تشکر و قدردانی می نمایم .

“سلامت حق مردم است ” این مسأله در كنفرانس بین المللی مراقبت های اولیه بهداشتی در آلماتا به عنوان واقعیتی انكارناپذیر پذیرفته شده است. بدیهی است كه تحقق آن، نیاز به تلاش در بخش بهداشت و بسیاری از  بخش های اجتماعی و اقتصادی دیگر دارد.

توجه به بهداشت و سلامت در سطح آحاد جامعه یكی از اهداف اصلی برنامه های جمهوری اسلامی می باشد. در اثبات این گفته می توان به مواردی چون قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اشاره نمود كه ضمن محوری برشمردن سلامت كامل و جامع انسان، بهداشت و درمان را از جمله نیازهای اساسی می شناسد و دولت را مكلف كرده است تا تمامی منابع، امكانات و ظرفیت های خود را جهت تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت افراد كشور بسیج كند. از این رو، یكی از ابعاد تجلی بخش مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در كشور، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به اقشار مختلف جامعه می باشد(صادقی و همکاران، 2005: 151) و در این راستا می توان به توجه خاصی كه در برنامه های توسعه كشور به بخش بهداشت و درمان شده است، اشاره كرد.

دراین میان بخش بهداشت امروز شاید از مهمترین بخش های خدماتی ویکی از شاخص های توسعه و رفاه اجتماعی تلقی می گردد. بنابراین بازشناخت اقتصادی این بخش از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بیمارستان به عنوان یکی از سازمان های اصلی ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی ، حساسیت و اهمیت ویژه ای در اقتصاد بهداشت دارد(حسن زاده، 1386: 2) .

بهداشت و درمان یکی از نیازهای اساسی هر جامعه است.از آنجا که توجه به بهداشت و درمان و سرمایه گذاری دراین زمینه باعث افزایش بهره وری نیروی کار و افزایش تولید می گردد، لذا تخصیص منابع کافی و به کارگیری مطلوب منابع دراین بخش از اهمیت به سزایی برخوردار است( احمدکیادلیری، 1384: 22).

بدیهی است كه در راستای تحقق این امر مهم، وجود امكانات و استفاده صحیح از آن ، امری ضروری و اجتناب ناپذیرمی باشدو با توجه به این كه حفظ و تأمین سلامتی مردم از اولویت های توسعه ای هر كشور به شمار می آید، دست اندركاران بخش سلامت همواره در تلاشند تا با بهره گیری از منابع در دسترس خود، بهترین و كیفی ترین مراقبت ها و خدمات بهداشتی درمانی را به جامعه ارائه نمایند( سجادی و همکاران، 2008: ص 228).

بیمارستان به عنوان یکی ازسازمانهای اصلی ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی، حساسیت واهمیت ویژه ای دراقتصاد بهداشت دارد. این ویژگی، به خصوص درکشورهای درحال رشد، باتوجه به زیرساخت های اقتصادی وآسیب پذیری شدید آنهادررویارویی بانوسانات بازارهای پول وکالادوچندان می شود. زیرا سیرصعودی تقاضا برای دریافت کالاهاوخدمات بهداشتی ودرمانی همواره بامحدودیت منابع روبرومی باشد، به طوری که پاسخگویی کامل به نیازمصرف کنندگان این بخش حتی در پیشرفته ترین کشورهای دنیا نیز عملا دورازدسترس به نظرمی رسد(خالصی، 2001:27). ازطرفی سلامت، محورتوسعه پایداراجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی کلیه جوامع بشری است ودارای اهمیت ویژه ای درزیرساخت بخش های مختلف جامعه می باشد. ارتقاء سلامت، صرف نظرازیک وظیفه اخلاقی، مقوله ای اجتماعی واقتصادی است وهرنوع برنامه ریزی خدمات بهداشتی درمانی بایدجزئی ازنگرش جامع سیاست بهداشتی بوده ودرنهایت بخشی ازطرح یکپارچه توسعه پایدار را تشکیل می دهد(مردانی، 1998: 2)، همچنین بیمارستان به عنوان مهمترین واحدهای مصرف کننده منابع در بخش بهداشت و درمان درنظر گرفته می شوند (داکت، 2003). ازآنجایی که کارایی وبهره وری مهمترین ومعمول ترین ساز وکار جهت ارزیابی و اندازه گیری عملکرد یک بنگاه اقتصادی ازجمله بیمارستان به شمارمی رود، درچند دهه گذشته بررسی عملکرد بخش های مختلف اقتصادی ویا بنگاه ها و واحد های اقتصادی درسطح خرد ازطریق سنجش وبرآوردکارایی، همواره موردتوجه محققان رشته های مختلف علوم بویژه مدیریت واقتصاد بوده است(یاساوارنگ، 2002).

در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها به محاسبه کارایی نسبی بیمارستان های دولتی در استان ایلام اقدام شده است. به این امید که نتایج تحقیق بتواند با شناسایی واحدهای کارا و ناکارا، و سوق دادن واحدهای ناکارا به مرز کارایی، زمینه ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مطلوب تر به شهروندان را فراهم نماید.