در محیط کسب و کاری که پیوسته پیچیدهتر و رقابتی میشود،کسب رضایت مشتری در حال تبدیل شدن به هدف اصلی شرکتهاست.این امر نه تنها کارکنان را وادار به فعالیت میکند،بلکه منبع سودآوری برای شرکت نیز تلقی میشود. به طوری رضایت مشتری مزایای زیادی برای شرکت کرده و سطوح باالتر از رضایت مشتریان،به وفاداری آنها منجر میشود. حفظ مشتریان خوب در بلند مدت،نسبت به جلب مستمر مشتریان جدید،برای جایگزینی مشتریانی که با شرکت قطع رابطه کردهاند، سودمندتر است.مشتریانی که رضایت زیادی دارند، تجربیات مثبت خود را به دیگران منتقل میکنند و به این ترتیب وسیله تبلیغ مناسبی شده و در نتیجه هزینه جذب مشتریان جدید را کاهش میدهند.این موضوع بویژه برای ارائهدهندگان خدمات عمومی بسیار مهم است.زیرا شهرت و اعتبار آنها و بیان مزایا و نکات مثبت آنها از سوی دیگران منبع مهم جلب اعتماد عمومی است.
به طوری که رضایت باالی مشتری نوعی بیمه در برابر اشتباهات احتمالی شرکت است،که در نتیجه تغییرات مرتبط با تولید خدمات وقوع آنها اجتنابپذیر است.مشتریان دائمی در مواجهه با چنین موقعیتهایی اغماض بیشتری دارند،زیرا به دلیل تجربیات خوشایند قبلی،اشتباهات اندک سازمان را به راحتی نادیده میگیرند)عالی ،.)0980
لذا امروزه یکی از عوامل مهم محیطی،مشتریان یک سازمان است.صاحبنظران مدیریت،کسب رضایت مشتری را از مهمترین وظایف و اولویتهای مدیریت شرکتها و سازمان ها برشمرده و لزوم پایبندی همیشگی و پایدار مدیران عالی به جلب رضایت مشتریان را پیش شرط
اصلی موفقیت به حساب آوردهاند)عالی ،)0980
به طوری که یکی از مهمترین تحوالتی که در زمینه نگرشهای بهبود کیفیت در آخرین دهه از قرن بیستم به وقوع پیوست،موضوع اندازهگیری رضایت مشتری بهعنوان یکی از الزامات اصلی نظامهای مدیریت کیفیت همچون ایزو 7111 و یا جوایز تعالی سازمانی در کلیه مؤسسات و بنگاههای کسبوکار بود.
سازمان ها و شرکت ها )بخصوص شرکت رایتل(از طریق عرضه انواع خدماتی که ارایه می کنند ایجاد ارزش می کنند و اگر مشتری احساس کند که با او در زمان تحویل خدمات بد رفتاری شده است در بلند مدت از ارزش خدمات می کاهد. حتی بنظر می رسد بر عکس این عمل نیز صدق کند یعنی اگر با کارمندی از طرف مشتری بد رفتاری شده و یا حقوق کامل دریافت نمی نماید و یا مدیر مربوطه از کارمندش حمایت نمی کند از ارزش خدمات می کاهد و این برخوردها در نهایت به مشتریان می رسد زیرا این یک واقعیت است که کارمندان رده پایین با مشتریان در تماسند و این یکی از مشکالت مدیران شرکت رایتل می باشد بدلیل اینکه اغلب افرادی جوان و بی تجربه اند و گاها از تحصیالت کمتری نسبت به مشتریان خود برخوردارند ،و باید مهارتهای فنی و اجتماعی و نحوه برخورد با مشتریان را یاد بگیرند. در واقع هر سازمانی که بدنبال روابط بلند مدت با مشتریان و کارکنان خود است،نمی تواند با آنها بدرفتاری کند و ضایع کردن حق مشتری و یا کارمند و برخورد بد با آنها باعث کاهش سطح رضایتمندی مشتریان می باشد.مدیران شرکت رایتل باید بین خود و دیگر بخشها خدمات مشابه را پیدا کرده و با مقایسه آنها ایده های خوب را گرفته و از رقبا پیشی بگیرند.در حقیقت بیشتر مشکالت در شرکت رایتل حول برخوردهای ناشایست بین کارکنان و مشتریان می باشد. البته مشتریان نیز با همدیگر تفاوت های زیادی دارند بعبارتی هر چقدر مشتریان قدیمیتر باشد احتمال رضایت باال می رود و چون
این نوع خدمات از نوع خدمات پر تماس می باشد یعنی خدماتی هستند که مشتریان شخصا جهت دریافت خدمات به شرکت رایتل مراجعه می نمایند و در تحویل خدمات مشارکت فعال تری دارند.
لذا با توجه به نقش مهم کیفت خدمات در افزایش رضایت و وفاداری مشتری و از طرفی نقش مهم شرکت رایتل، پژوهشگر را بر آن داشت که به بررسی عوامل موثر بر وفاداری و رضایت مشتریان در شرکت رایتل بپردازد .
همه ما در جستجوی آرامش و آسودگی خیال هستیم. اضطراب، آشفتگی، حادثه و مرگ پدیده هایی هستند كه همواره زندگی انسان ها را مورد تهدید قرار می دهند. به راستی چگونه می توان در هنگام بروز این گونه موارد، خانواده ها را از آسیب و گزند حفظ كرد و آرامش و امید را برای آنان به ارمغان آورد؟ بیمه آسیا افتخار دارد، به منظور تامین آسایش، رفاه و حمایت از خانواده ها و تمامی آحاد مردم كشور چه در زمان حیات و چه بعد از حیات و یا در مقاطعی نظیر ازدواج، تحصیل فرزندان، تهیه مسكن، اشتغال و تامین دوران بازنشستگی با عرضه بیمه های عمر و پس انداز هزینه و سرمایه لازم را تا حد پیش بینی شده تامین نماید.
بیمه یكی از مهم ترین بخش های اقتصاد محسوب می شود و نقش آن به عنوان پایگاه تامین مالی در بازارهای مالی و غیر مالی غیر قابل انكار است. بیمه مسئله جدید و مهمی است كه مجادلات و مناقشات بسیاری را به وجود آورده است از نظر برخی کارشناسان دارای نقاط ضعف و قوت بسیاری می باشد.
بیمه نگرانی ناشی از خطر را از زندگی مردم و فعالیت های اقتصادی دور می كندو به بیمه گذاران آرامش خاطر می دهد. بیمه گذار می داند كه در ازای پرداخت حق بیمه چنانچه حادثه نامنتظره ای رخ دهد، زیان مالی آن از محل حق بیمه های جمع آوری شده جبران خواهد شد. به بیان بهتر، بیمه گذار با پرداخت حق بیمه و دریافت بیمه نامه ، آرامش خاطر به دست می آورد پس اگر حادثه ای رخ نداد وخسارتی نیز دریافت نشد، خریدن بیمه نامه بیهوده نبوده است.
امروزه افراد دوراندیش وآینده نگر با هرتوان مالی ازطریق پس اندازهای خود می توانند یک بیمه نامه عمروپس انداز داشته باشند. این بیمه نامه ازطریق جمع آوری پس اندازهای کوچک مردم سرمایه های بزرگ برای آنها تشکیل می دهد . به این بیمه عنوان بازنشستگی هم اطلاق می شود.
برای نمونه در بیمه پاسارگاد جدیدترین نوع بیمه عمر را در کشورهای پیشرفته رایج است و بیشترین بازده و سود را برای اندوخته های بیمه گذاران تأمین می نماید با عنوان ” بیمه عمر و تامین آتیه ” ارائه می نماید، این بیمه به منظور تامین آسایش، رفاه و حمایت از خانواده ها و تمامی آحاد مردم کشور چه در زمان حیات و چه بعد از حیات و یا در مقاطعی نظیر ازدواج، تحصیل فرزندان، تهیه مسکن، اشتغال و تامین دوران بازنشستگی با عرضه بیمه های عمر و سرمایه گذاری هزینه و سرمایه لازم را تا حد پیش بینی شده تامین نماید. یعنی هم تحت پوشش بیمه قرار دارید هم حق بیمه تان را سرمایه گذاری کرده اید! در این نوع بیمه نامه در صورتی بیمه شده فوت شود مبلغ دیه به علاوه اندوخته به ذینفع پرداخت می شود و اگر بیمه شده در قید حیات باشد کل حق بیمه ای که در این چند سال پرداخت کرده به همراه سود آن به وی مسترد خواهد شد.
از طرفی بازنشستگی در واقع مرحله ای از زندگی کارکنان است که دیگر ضرورتی ندارد تا کار و فعالیت کنند، لذا می توانند در خانه بمانند و به کارهایی مثل ورزش یا فعالیتهای مورد علاقه خود که در چارچوب درآمد و منابعی که در اختیار دارند انجام دهند.
بازنشستگی نیز مانند دوره های قبلی زندگی دارای استرس خاص خود می باشد. هر چند همه مشاغل به نوعی دارای بازنشستگی هستند اما آنچه امروزه به عنوان بازنشستگی مطرح است، دوره پایان یافتن استخدام در سازمانهای دولتی و رسمی است. نکته دیگر اینکه در تمام دنیا بازنشستگی امری ضروری و حیاتی برای بشر و پر از اضطراب، نگرانی، فشار تلقی می گردد و کارشناسان مختلف این پدیده را از منظرهای مختلف پزشکی، بهداشتی، روان شناسی، جامعه شناسی، اشتغال مورد بررسی قرار می دهند.
در بین انواع بیمه نامه ها، بیمه نامه های عمر و پس انداز، هم به جهت تامین مالی افراد خانواده وبعد از فوت سرپرست آن و هم به جهت پس اندازی، دارای موقعیتی ممتاز است. لذا در این پژوهش برانیم تا ضمن معرفی انواع بیمه های عمر به بررسی راهکارهای و عوامل توسعهی این نوع از بیمهها بپردازیم.
1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق
بیمه های عمر و پس انداز آثار اجتماعی و اقتصادی فراوانی دارند که از میان آنها می توان به توسعه پس انداز و سرمایه گذاری اشاره کرد (طالب نیا و پیرویسی، 1386).
اما به رغم نیاز جامعه به این نوع پوشش مناسب بیمه ای، متاسفانه این بیمه بنا به دلایلی در کشور از رشد قابل توجهی نسبت به سایر کشورها برخوردار نیست، و این مقایسه نوعی عقب ماندگی را در فروش و ارائه این بیمه نامه ها نشان می دهد.
جالب اینکه این نوع بیمه در کشور های پیشترفته بیشتر از سایر بیمه نامه ها مورد استقبال قرار گرفته است. یکی از دلایل توجه نکردن ایرانی ها به این بیمه نا آشنا بودن با مزایای آن است. تصوری که اکثر ما از بیمه عمر داریم این است بعد از مرگ وارث ها می توانند خسارت بگیرند. در حالی که این فقط یکی از مزیت ها و امتیاز های این بیمه نامه است. بیمه عمر و زندگی در اصل یک نوع سرمایه گذاری در جنبه های مختلف است.
به این نوع از سرمایه گذاری در علم جدید اقتصاد سرمایه گذاری چند وجهی می گویند. برای اینکه یک بیمه نامه عمر و زندگی خوب بخرید و بهترین استفاده را از آن بکنید توصیه می کنیم حتما قبل از خرید با یک کارشناس بیمه و بازار های مالی مشورت کنید. البته چند مزیت کلی وجود دارد که با خرید این بیمه نامه از آن برخوردار می شوید.
یکی از امتیاز های خرید یک بیمه عمر و زندگی که باعث می شود به عنوان یک سپرده گذاری در نظر گرفته شود. تعلق گرفتن سود به پولی است که بابت بیمه نامه صرف می شود. در اصل شما هر چقدر حق بیمه می پردازید شبیه آن است که پول تان را در یک سپرده بلند مدت در بانک ها سرمایه گذاری کنید، با چند تفاوت. برای خرید بیمه عمر تعیین رقم دست شماست. در حالی که برای سپرده گذاری در بانک باید یک حداقل پول را به صورت یکجا در اختیار بانک قرار دهید.
در حال حاضر هیچ کدام از بانک های کشور میزان سپرده ها را در پرداخت تسهیلات به مشتریان شان در نظر نمی گیرند. یعنی هیچ بانکی به خاطر اینکه کسی در آن بانک سپرده گذاری کرده حق ندارد امتیاز خاصی در زمینه پرداخت تسهیلات برای او در نظر بگیرد اما یکی از مشوق های شرکت های بیمه در فروش بیمه عمر و زندگی پرداخت تسهیلات ارزان است.
هر کسی ممکن است زودتر از زمانی که انتظارش را داشت توان کار کردن را از دست بدهد. برای اینکه در این دوران هر روز منتظر مرگ نباشید و بتوانید بهتر از باقی مانده زندگی تان استفاده کنید داشتن یک بیمه نامه عمر ضروری است. بیمه های معمول و مستمری های عایدی از آنها برای این دوران کافی نیست. یکی از مزیت های بیمه عمر و زندگی پوشش احتیاجات این دوران است. این موضوع از ناشناخته های مربوط به این بیمه نامه است. یک تصور غلط در جامعه وجود دارد مبنی بر اینکه بیمه عمر و زندگی هیچ تعهدی قبل ار مرگ بیمه گذار بر عهده ندارد. کسانی که این بیمه نامه را داشته باشند، در زمان از کار افتادگی می توانند از مستمری و خدمات درمانی این بیمه نامه استفاده کنند.
یکی از دغدغه های مهم هر نان آور خانواده ای تامین نیاز های مالی اعضای خانواده اش است. کسانی که مشاغل سخت دارند و در معرض تهدید جانی هستند همیشه نگران این هستند که بعد از فوت شان این امکان وجود دارد افرادی که به درآمدشان متکی بوده اند، با مشکل مالی مواجه شوند. برای اینکه خیلی فکرتان به این موضوع مشغول نباشد و بتوانید سر کار هم حواس تان را بیشتر جمع کنید پیشنهاد می کنیم یک بیمه عمر و زندگی بخرید. بیمه عمر با پرداخت مستمری به افرادی که نام آنها در قرارداد ذکر شده ، موجب آسودگی خاطرتان خواهد شد.
خیلی از بیماران نگران پرداخت بدهی هایی هستند که در دوره بیماری روی دست شان مانده و می ترسند که وارثان شان از عهده آن بر نیایند. کسانی که بیمه عمر دارند خیال شان از این بابت راحت است. بر اساس مفاد قرار داد در خرید بیمه نامه عمر ، شرکت بیمه موظف است علاوه بر جبران بدهی هایی که به خاطر مخارج درمان روی دست او مانده بوده حتی مخارج کفن و دفن را هم به طور کامل بپردازد تا فشاری به خانواده او در آن شرایط وارد نشود.
یکی دیگر از مزایای خرید بیمه عمر نظم دادن به پس انداز کردن است. کسانی که تحمل زیادی در پس انداز کردن ندارند و هر آن ممکن است همه آنچه را جمع کرده اند به باد دهند به خوبی می توانند از این ویژگی بیمه عمر استفاده کنند. بهتر است این را هم بدانید که بر اساس قوانین قضایی تقسیم سرمایه بیمه عمر و مقرری کارمند متوفی تابع مقررات ارث نیست. سرمایه بیمه عمر جزو ماترک نیست و از شمول مقررات ارث خارج است.
با عنایت به اینکه بیمه نامه های عمر و پس انداز در میان انواع بیمه نامه ها جایگاه مناسبی در کشور ندارند، تحقیق حاضر میکوشد تا با بررسی عوامل تاثیرگذار بر تمایل به خرید این بیمه نامه ها، راهکارهای مناسبی را جهت رشد و توسعه هر چه یشتر این بیمه نامه ها در کشور ارائه دهد.
1-3- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق
در این پژوهش با اشاره به موضوع ضعف و قوت انواع بیمه عمر و پس انداز در شرکت های بیمه آسیا پاسارگاد، عواملی که می توانند بر این بررسی تاثیرگذار باشند را شناسایی کرده و میزان اثر هرکدام را بر بیمه عمر و پس انداز نتیجه خواهیم گرفت.
1-4- اهداف تحقیق
– شناسایی عوامل موثر بر بیمه عمر و پس انداز و بررسی نقاط ضعف و قوت آن در شرکت های بیمهای آسیا و پاسارگارد
– افزایش فروش بیمه نامه های عمر و پس انداز با هدف تامین اقتصادی، اجتماعی، روانی و افزایش امید به زندگی آحاد مردم
– اصلاح شیوه های بازاریابی به منظور توسعه بیمه های عمر و پس انداز
1-5- پرسش ها و فرضیات تحقیق
پرسش های تحقیق پیرامون عنوان ذکر شده به صورت زیر بیان می شود:
فرضیات این تحقیق عبارتند از:
شناخت تنگناهای فقر و رفع محرومیت یكی از محورهای اساسی مورد توجه در برنامه ریزی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. اما گستردگی كار و ابعاد مختلف این مساله اجتماعی، ضرورت مشاركت و همیاری مردم را در این زمینه مسجل می سازد. بدین لحاظ كمیته امداد امام خمینی(ره) سنگ بنای خود را بر جلب مشاركتهای مردمی گذارده و در خط مشی های خود به این موضوع پرداخته است.
از اینرو یافتن شیوه های جدید جلب مشاركتهای مردمی همواره می بایست مدنظر قرار گیرد چراكه تغییرات اجتماعی تغییر در این شیوه ها را نیز ضروری می سازد. كمیته امداد امام خمینی (ره) به لحاظ تنوع خدمات و گستردگی پوشش و جمعیت تحت حمایت جایگاه ویژه ای را در بخش تأمین اجتماعی كشور به خود اختصاص داده به نحوی كه می توان مهمترین ویژگی این نهاد را اتكاء به مشاركت مردمی درامورحمایتی دانست. از اینرو بررسی زمینه های توسعه مشاركتهای مردمی در امور حمایتی كمیته امداد به دلایل زیر همواره یك موضوع بنیادی برای مدیران این نهاد محسوب می شود:
نخست اینكه جامعه ما به دلایل ویژگی های خاص مذهبی، شعائری، ملی، ارزشی و… دارای پتانسیل بیشتری در زمینه همیاری و كمك به همنوع است كه خود می تواند عامل بنیانی در ایجاد یك سیستم حمایتی كارا، پایدار و مستقل ( ازكمك های دولت و سازمانهای بین المللی) باشد ولی بررسی ها نشان می دهد كه هنوز تا بهره گیری مطلوب و بهینه ازظرفیت های موجود در جامعه، فاصله وجود دارد. دوم اینكه، اتكاء به مردم و تأكید سیاست كلی كمیته به كمك های مردمی به عنوان اساسی ترین استراتژی, نقش اساسی در پایدار نمودن درآمدها و وابستگی كمتر به دولت ایفاء خواهد كرد. و بالعکس هر گونه کاستی درزمنیه عدم جلب مشارکت های مردمی اعم از صدقات و سایر کمک های نقدی و غیر نقدی اهداف این نهاد خدمت رسان به اقشار محروم را خدشه دار خواهد کرد لذا در این پژوهش برآنیم تا به مطالعه شهرستان بستک و بندرلنگه در خصوص عدم رغبت افراد این مناطق که عموما اهل سنت هستن به مشارکت درکمک های مردمی و صدقه دادن بپردازیم وبا توجه به انچه که آمار و اطلاعات جمع آوری شده از سوی کمیته امداد استان هرمزگان نشان می دهد درآمد حاصل از کمک های مردمی در این دو شهرستان طی سال های 80 تا 91 بسیار کمتر از سایر مناطق استان می باشد و با توجه به اینکه درامد هر منطقه در هر زمینه ای که باشد در همانجا و برای همان مددجویان هزینه می گردد این مساله می تواند مشکلاتی را در خصوص تامین نیازمندی های مددجویان و کاهش فقر و محرومیت انان فراهم آورد حالا باید دید علل و مسائلی که عدم رغبت افراد اهل سنت در شهرستان های بستک و بندرلنگه را در خصوص مشارکت در کمک های مردمی و صدقه دادن را سبب شده است چه می باشد؟
3-1- اهمیت و ضرورت پژوهش
انجام بررسی و مطالعه در خصوص علل عدم رغبت اهل سنت منطقه بستک وبندرلنگه به مشارکت در کمک های مردمی و صدقه دادن بدین لحاظ دارای اهمیت است که مشاركت به عنوان یكی از عوامل موثر در فرایند توسعه هر سازمان ، نقش تعیین كننده ای در پیشبرد اهداف سازمانی دارد. كمیته امداد امام خمینی(ره) از جمله این سازمانهاست كه با تكیه بر ارزش های اصیل انسانی و با بكارگیری امكانات و تسهیلات موجود می كوشد با جلب مشاركت های مردمی ، در راستای فقرزدایی گامهای بلندی بردارد. یكی اززمینه های مهم فعالیت این نهاد در راسـتای جـلب مـشاركت های مردمی، جمع آوری هدایا و كمك های خیرین در قالب صدقات و سایر کمک های نقدی و غیر نقدی می باشد و از آنجا که مردم شهر بستک و بندرلنگه راغب به مشارکت در این زمینه نمی باشند این مسئله همواره مورد توجه مسئولین امداد بوده و غلارغم تلاش هایی در این خصوص هنوز نتایج مطلوبی از این روند بدست نیامده است و این موضوع جلب مشاركت های مردمی نزد كمیته امداد امام خمینی (ره) كه از دستاوردهای انقلاب اسلامی به منظور خدمت رسانی و کاهش آلام قشر محروم جامعه است را با ؛ مشکل رو به رو ساخته و لذا باید با انجام بررسی و تحقیق کاربری به دنبال راهکارهای علمی و ازمون شده در این خصوص می باشد . و از آنجا که هر گونه کاستی در این زمینه فلسفه خدمت رسانی را خدشه دار می سازد و روند مبارزه با فقر و محرومیت که سرچشمه بسیاری از معضلات و مسائل اجتماعی است را کند می سازد بررسی این مساله در منطقه بستک و بندر لنگه که خود درگیر این موضوع می باشند از ضرورت اجتناب ناپذیر برخوردار می باشد.
4-1- اهداف پژوهش
هدف اصلی : هدف اصلی از انجام این پژوهش بررسی علل عدم رغبت اهل سنت منطقه بستک وبندرلنگه به مشارکت در کمک های مردمی و صدقه دادن می باشد.
اهداف فرعی:
1- بررسی رابطه میان میزان تبلیغات ومیزان دریافت صدقات در جامعه مورد بررسی .
2- بررسی رابطه میان بالابردن فرهنگ مذهبی در جماعت اهل سنت و میزان صدقات.
3- بررسی رابطه میان عقاید اهل سنت ومیزان صدقات.
4- بررسی رابطه میان آشنایی جماعت اهل سنت با فعالیتهای کمیته امداد و میزان صدقه.
5- بررسی رابطه میان نوع شغل در جماعت اهل سنت و میزان صدقات.
6- بررسی رابطه میان میزان تحصیلات در جماعت اهل سنت و میزان صدقات.
7- بررسی رابطه میان میزان درامد در جماعت اهل سنت و میزان صدقات.
8-بیان راه کارهایی برای افزایش میزان کمکهای مردمی و صدقه.
5-1- فرضیات
1: به نظر می رسد میان تبلیغات رسانه ای ودریافت صدقات بیشتر رابطه وجود دارد.
2: به نظر می رسد میان بالابودن فرهنگ مذهبی درجامعه اهل سنت وپرداخت صدقه رابطه وجود دارد
3: به نظر می رسد بین عقاید اهل سنت ومیزان صدقات پرداختی رابطه وجود دارد
4: به نظر می رسد بین آشنایی افرادبافعالیت های خیریه ی کمیته امداد وپرداخت صدقه رابطه وجود دارد.
5: به نظر می رسدمیان مشاغل افراد ومیزان صدقات پرداختی رابطه وجود دارد
6: به نظر می رسدمیان سطح تحصیلات ومیزان صدقات پرداختی رابطه وجود دارد
7: به نظر می رسدبین میزان درآمد افراد ومیزان صدقات پرداختی رابطه وجود دارد.
سوالات:
1-عوامل رغبت افراد به پرداخت صدقه چیست؟
2-آیا بالابودن فرهنگ مذهبی باعث پرداخت صدقه بیشتر ومشارکت بیشتر درامور خیریه می شود؟
3-دیدگاه اسلام درموردصدقه وامور خیریه چیست؟
انسان از زمانهای بسیار دور، علاوه براینكه با شكار حیوانات میتوانست مواد غذایی خود را تأمین كند، از پوست آنها نیز به عنوان وسیله مناسبی برای گرم نگه داشتن بدن خود استفاده میكرد. در یك مقطع زمانی از تاریخ، انسان دریافت كه رویش مویین پوست حیوانات و رشتههای نازك و بلند برخی از گیاهان آمادگی دارند كه به وسیله تابیده شدن به دور خود، رشتههای بلندتری را تشكیل دهند كه موسوم به نخ است. بدین ترتیب بود كه الیاف طبیعی نظیر پنبه، پشم، ابریشم و دیگر الیاف هر یك بنحوی شناخته شدند[1].
1-1– الیاف ماده اولیه نساجی
الیاف ماده اولیه صنعت نساجی است. خصوصیات اصلی یك لیف عبارت است از نسبت فوق العاده زیاد طول به قطر آن، استحكام، لطافت، الاستیسیته، جذب رنگ و قابلیت ریسندگی؛ كه باعث سهولت تاب دادن الیاف و در نتیجه باعث افزایش قدرت نخ می شود.[1] از مشخصههای مهم یك لیف؛ طول (متوسط طول، توزیع طولی) ، سطح مقطع (مساحت كل، یكنواختی و شكل) ، تجعد (تعداد و دامنه تجعد) ، فنریت و مشخصات سطحی میباشد. همچنین یك لیف باید دارای خصوصیات فیزیكی، شیمیایی و مكانیكی مطلوبی باشد. از خواص فیزیكی می توان به رنگ، جلا، وزن مخصوص، حرارت ویژه، هدایت الكتریكی وگرمایی، نقطه نرم شدن، دمای شیشهای و از خواص مكانیكی به استحكام، ازدیاد طول، مدول، الاستیسیته و بازگشت پذیری اشاره كرد. همچنین خواصی از قبیل رطوبت بازیافتی، تورم، عكسالعمل در برابر حلالها، تغییر شیمیایی در اثر حرارت، مقاومت در برابر عوامل جوی(اكسیژن، نور، حرارت، میكروارگانیزمها)، مقاومت شیمیایی به اسید، قلیا، عوامل اكسیدكننده و رنگ پذیری نیز دارای اهمیت میباشد[2].
با توجه به کاربرد متنوع کالاهای نساجی، از پوشاك تا مصارف صنعتی، لزوم استفاده از الیاف با خصوصیات مختلف و روشهای متفاوت وجود دارد. روشهای مختلفی برای طبقهبندی ویژگیهای مرتبط با خصوصیات الیاف، روشهای تولید و استفاده نهایی از آنها وجود دارد. هر چند که، طول و ظرافت دو پارامتر مهم از خصوصیات الیاف می باشند که پتانسیل کاربردی و فرآیندپذیری الیاف را تعیین میکنند.
براساس طول الیاف و فرآیندپذیری در سیستم ریسندگی، الیاف به دو دسته الیاف استیپل کوتاه[1] و الیاف استیپل بلند[2] طبقهبندی میشوند. معمولاً، در حدود 58% از الیاف تولیدی در جهان در سیستم الیاف استیپل كوتاه و در حدود 7% در سیستم استیپل بلند ریسندگی میشوند. فرآیندپذیری الیاف در هر کدام از سیستمهای استیپل کوتاه و بلند، کاربرد ویژهای را تعیین میکنند. در حالت کلی، الیاف ظریف و کوتاه، برای کاربرد در پارچه بیشتر ترجیح داده میشوند، در حالیکه الیاف با طول بلندتر، معمولاً برای قالی، طناب و ریسمان استفاده میشوند. طول الیاف سلولزی طبیعی، اصولاً براساس طول سلول واحد آنها و طول لیفی كه سلولهای واحد آن توسط مواد صمغی مانند لیگنین به همدیگر متصل شدهاند، تعیین میگردد[3] .
اصولاً طبقه بندی الیاف در برگیرنده كلیه الیاف طبیعی[3] و مصنوعی[4] ،كار بسیار مشكل و شاید هم غیرعملی است. برای طبقهبندی الیاف بر حسب منشأ تولید، خانواده، ساختمان شیمیایی، خواص ومصرف آنها توسط متخصصین مختلف، پیشنهادات گوناگونی شده است. الیاف نساجی به دو طبقه اصلی الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی تقسیم میشوند، كه هر یك از این دو طبقه، خود شامل گروههای فرعی دیگری میباشند. الیاف طبیعی مانند پشم و پنبه، الیافی هستند كه به طور طبیعی تولید میشوند. الیاف مصنوعی، به الیافی اطلاق میشود كه به خودی خود وجود ندارند و با استفاده از مواد خام اولیه و یا سایر مواد شیمیایی و با به كاربردن روشهای صنعتی تهیه میگردند[1]. منشأ الیاف سلولزی، گیاهان موجود درطبیعت هستند كه منابعی بی پایان بوده كه تنها بخش كوچكی از این منابع قابلیت استخراج الیاف با خصوصیات مناسب صنعت نساجی را دارند[2].
بر اساس منشأ، الیاف طبیعی به سه گروه فرعی تقسیم میشوند: الیاف معدنی، الیاف گیاهی و الیاف حیوانی.
الیاف معدنی: مصرف این نوع الیاف در صنعت نساجی محدود است و آسبست كه در اصطلاح عامیانه، پنبه كوهی[5] یا پنبه نسوز نامیده میشود، نمونهای از این الیاف میباشد.
الیاف گیاهی : الیاف گیاهی از چوب و برخی مواد كشاورزی، كه موادی قابل تجدید حیات هستند تولید میشوند و دارای پتانسیل ایجاد محصولات جدید و جایگزینی مواد سوختنی هیدروكربنی مضر برای محیط زیست میباشند[4]. الیاف گیاهی شامل مهمترین الیاف نساجی ، یعنی پنبه و سایر الیاف مانند كتان، شاهدانه و جوت است . این الیاف از طریق كشت تهیه میشوند و پایه سلولزی (ماده سازنده گیاهان) دارند[1]. الیاف گیاهی به گروههای فرعی زیر تقسیم میشوند:
1) الیاف دانهای، مانند پنبه
2)الیاف ساقهای، مانند كتان، جوت، شاهدانه
3)الیاف برگی، مانند سیسال، مانیلا
4)الیاف میوهای، مانند نارگیل
الیاف حیوانی : الیاف حیوانی مانند ابریشم،كه توسط كرم ابریشم تولید میشود، همچنین پشم و سایر الیاف شبیه مو، مانند كشمیر، آلپاكا و
غیره را نیز در بر میگیرد. این الیاف، پایه پروتئینی دارند كه تركیب پیچیدهای است و قسمت عمده ساختمان بدن جانداران را تشكیل میدهد. این الیاف به گروههای فرعی زیر تقسیم میشوند[1] .
1) پشم
2) ابریشم
3) مو، مانند موی بز، خرگوش، شتر، اسب
الیاف سلولزی طبیعی تک سلولزی، پنبه و کاپوک، نسبتاً دارای طولهای کوتاه و در فرآیند سیستم استیپل کوتاه عمل شده، در حالیکه الیاف چند سلولی مانند کتان و چتایی، طولی بیش از 20 سانتیمتر دارند و مناسب فرآیندهای سیستم استیپل بلند میباشند. هر چند که کتان و دیگر الیاف بلند، از نظر صنعتی برای سیستم استیپل، طول بلندتری دارند، اما تلاشهای موفقیت آمیزی برای بدست آوردن الیاف کتان با طول کوتاه، مناسب مخلوط کردن با الیاف پنبه و پروسههای سیستم الیاف استیپل کوتاه، صورت گرفته است. از طرفی برگهای نارگیل و ذرت، چند سلولی بوده و در نساجی مناسب پروسههای الیاف طبیعی بلند میباشند.[3] الیاف مصنوعی میتوانند بر حسب ماده تشكیل دهنده الیاف، به دو گروه فرعی متمایز از یكدیگر یعنی، الیاف بازیافته[6] و الیاف سنتتیك[7] تقسیم شوند:
الیاف بازیافته الیافی هستند كه ماده تشكیل دهنده آنها، قبلاً در طبیعت موجود بوده است و الیاف سنتتیك از مواد شیمیایی تهیه میشوند كه دارای ساختمان لیفی نیستند و از طریق سنتز مواد اولیه و یا اجرای پروسسهای شیمیایی لازم، ساختمان لیفی به آنها داده میشود و طبیعت درساختن آنها و یا در قسمتی از فرآیند تهیه آنها، نقشی ندارد و كلاً سنتتیك هستند. گروههای فرعی الیاف سنتتیك را به صورت زیر میتوان بیان كرد.[1]
– پلیآمید، نظیر نایلون
– پلیاسترها، نظیر تریلین، داكرون
– مشتقات پلیوینیل، نظیر پلیوینیل الكل، كلراید
– پلیاولفین ها، مانند پلیپروپیلن، پلیاتیلن
– پلیاورتانها
الیاف طبیعی نسبت به مواد سنتتیك، دارای مزیتهایی از قبیل معایب محیط زیستی و سمی كردن محیط زیست كمتر و قابلیت تجزیه شدن بیولوژیكی میباشند. اما مشكل اساسی الیاف گیاهی نسبت به الیاف سنتتیك، فقدان یكنواختی مواد است. الیاف سنتتیك میتوانند در یك روش خاص تولید شوند و الیاف تولیدی، دارای كیفیت یكنواخت و ثابت میباشد، در حالیكه الیاف گیاهی، زمانیكه تولید میشوند، شرایط رشد، تأثیر به سزایی بر نتایج و خصوصیات آنها دارد. تفاوتهای ایجاد شده به دلیل متفاوت بودن مناطق كشت، نوع خاك، آب و هوا و كشاورز میباشد. عملیات رتینگ[8](جداسازی الیاف از قسمتهای چوبی ساقه و صمغهای گیاهی)، بر رنگ لیف، جداسازی دسته الیاف، مواد متشكله و استحكام لیف اثر میگذارد. كیفیت لیف به شرایط زراعی، رشد و مكان لیف در گیاه نیز بستگی دارد[4] . جدول 1 ، درصد تغییرات کمیتهای مختلف در نمونه الیاف به طول 1 سانتیمتر را نشان میدهد که توسط آقای مردیت[9] آزمایش شده است. همانگونه که مشاهده میشود الیاف طبیعی گیاهی درصد تغییرات بالایی را نشان میدهند. [5]
جدول1-1: درصد تغییرات داخل نمونه الیاف
درصد تغییرات( cv%) | الیاف | |||
ازدیاد طول پارگی | استحکام | نیروی پارگی | ظرافت | |
40 | 43 | 46 | 24 | پنبه |
31 | 40 | 45 | 24 | الیاف ساقهای |
32 | 28 | 34 | 21 | پشم |
18 | 7 | 8 | 9 | نایلون |
لیگنوسلولزها[10] به تمام گیاهانی اطلاق می شود كه امروزه بعنوان یكی از بزرگترین منابع طبیعی فراهم کننده مواد غذایی و انرژی مطرح هستند. 60 الی 80 درصد لیگنوسلولزها از پلیساكاریدها، كه پلیمر طبیعی قندها میباشند، تشكیل شده است. علاوه بر این، طیف وسیعی از مواد قابل مصرف موجود در لیگنوسلولزها، تجدید پذیری آنها و همچنین سازگاریشان با محیط زیست، هرگونه مطالعه و امكان سرمایهگذاری در مورد لیگنوسلولزها را بعنوان یكی از چشماندازهای آینده بشری توجیهپذیر میسازد.[5] بیشترین ماده تولیدی طبیعی در كره زمین، گیاهان میباشند، كه میزان تولید آنها در حدود 1011 تن در سال برآورد شده است. گیاهان، شامل انواع درختان، گیاهان بوتهای، محصولات و ضایعات كشاورزی و … میباشند، كه قسمت عمده آنها پس از تولید بی هیچ استفادهای به روشهای مختلف، وارد چرخه بازگشتپذیر طبیعت میگردند. وجه مشخص همه گیاهان، ساختار فیبریلی آنها است كه در این ساختار، میكروفیبریلهای سلولز در شبكهای از همیسلولز[11] و لیگنین[12] احاطه شده و سایر مواد آلی و معدنی، این ساختمان را تكمیل كردهاند. به خاطر همین ساختار، به این مواد، لیگنوسلولز گفته میشود [6].
ساختمان لیگنوسلولزها از سه بخش اصلی پلی ساكاریدها، لیگنین و مواد خارجی[13] تشكیل شده است. پلیساكاریدها به كربوهیدراتهای سنگینی گفته میشوند كه شامل سلولز و همیسلولز باشند و در مجموع 80-60 درصد كل ساختمان گیاه را تشكیلدهند[7] .
) طرح تحقیق)
یکی از مهمترین مسائل نظامهای سیاسی و انقلاب ها، موضوع کارآمدی سیاسی و موفقیت در دستیابی به اهداف است که ارتباط مستقیمی با بهبود کل نظام اجتماعی، توسعه کشور، جلب اعتماد مردم، افزایش مشروعیت و تداوم حکومت ها دارد. از گذشته های دور، متفکران و اندیشه ورزان جامعه بشری در کنار بررسی انواع نظام های سیاسی و حقانیت آنها، چگونگی تحقق کارویژه های نظام سیاسی در جهت تحقق اهداف، تأمین نیازها و خواسته های مردم را مد نظر داشته اند. امروزه این موضوع یکی از کانون های مباحث سیاسی بوده و روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود. در دوران جدید به علت گستردگی و عمق تأثیرات نظام سیاسی بر سرشت و سرنوشت جامعه و وابستگی شدید و اجتناب ناپذیر سعادت، رفاه و امنیت امروز و فردای اقشار و آحاد جامعه به نوع ساختار و شیوه های حکومتی، این موضوع از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از این رو پیرامون ماهیت کارآمدی سیاسی، عوامل تأثیر گذار بر آن، میزان ارتباط و نحوه تأثیرگذاری آن بر سایر موضوعات سیاسی و چگونگی ارزیابی و سنجش آن، دیدگاههای مختلفی در میان اندیشمندان سیاسی وجود داشته و رهیافت های متنوعی – نظیر «تئوری سیستمی»، «تئوری توفیق»، «تئوری رضایت مردم»، «تئوری انجام تکلیف»- ارائه گردیده است.
امروزه پس از گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی با چالش کارآمدی سیاسی مواجه و یكی از سؤالات اساسی مطرح در میان نخبگان داخلی و خارجی، بحث كارآمدی نظام سیاسی اسلام می باشد. بیتردید میان صحت و اتقان یك اندیشه سیاسی و كارایی و توانایی نظام سیاسی برآمده از آن در پاسخگویی به مسائل و مشكلات جامعه و تحقق اهداف خویش، رابطه مستقیمی برقرار است. و در کارآمدی نظام های سیاسی لازم است مبانی نظری و اندیشه ای بوجود آورنده آن و سازوکارهای تحقق اهداف، مورد کنکاش و دقت نظر قرار گیرد.
در بررسی اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، با اصل تکلیف گرایی و عمل بر اساس وظیفه شرعی مواجه می باشیم که در مواضع و تصمیم گیری های متعدد خویش از زمان شروع نهضت انقلابی خویش تا فرایندهای مختلف انقلاب و نظام جمهوری اسلامی، همواره بر رعایت این اصل تأکید داشته و تصریح کردهاند که تمامی رفتارهای ایشان بر اساس عمل به تکلیف بوده است: « ما بنا داریم به تکلیف عمل کنیم»(صحیفه نور، 1383، ج 6: 220).
به همین دلیل در این پژوهش تلاش می شود با بررسی و تحلیل محتوای آثار و اندیشه های امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار و طراح نظام جمهوری اسلامی، كارآمدی حكومت از دیدگاه ایشان و سازوکار تحقق آن خصوصاً از جنبه تکلیف گرایی مورد کنکاش و دقت نظر قرار گیرد. در این راستا ضمن توضیح و تحلیل «كارآمدی سیاسی» و نظریه های مربوطه به بیان مبانی اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی پیرامون مکانیسم تحقق کارآمدی سیاسی در حكومت اسلامی، و ارتباط تکلیف گرایی با کارآمدی سیاسی از دیدگاه ایشان می پردازیم.