وبلاگ

در حال حاضر با جمعیت رو به رشد، روند کاهشی زمین های زراعی و افزایش تقاضا برای غذا و  سوخت های زیستی، جهان نمی­تواند با گسترش شمار سطوح برداشت نیازهای جمعیت رو به رشد را تأمین کند(Wurth, 2003). استفاده از ژنتیک برای بهبود بهره وری محصول، ترویج حفاظت و مدیریت خاک و استفاده ازمحصولات کشاورزی پر بازده ضروری است. بر اساس پیش بینی­ها تا سال ۲۰۳0 میلادی، با رشد جمعیت جهان، نه تنها تقاضا برای مواد غذایی 50 درصد بیشتر می‌شود، بلکه بحران انرژی نیز مزید بر علت خواهد شد. از این رو برای برون‌رفت از این دو مشکل مشترک راه حل‌های واحد و متفکرانه‌ای را باید در نظر گرفت. بهترین راه برای توسعه سوخت‌های زیستی به کارگیری اراضی بایر است هر چند که برای تأمین نیازهای اساسی سوخت‌های زیستی منابع متعدد گیاهی وجود دارد، اما با این وجود برای هر کشوری که زمینه و پتانسیل خاص خود را داشته باشد می‌توان به گونه‌ای این موضوع حیاتی را در نظر گرفت(Wurth, 2003). لذا گیاهان به عنوان مهم‏ترین منابع تجدید پذیرو اولین منبع تأمین کننده مواد غذایی برای بشر و دیگر جانوران بوده و به عنوان حلقه اول زنجیره غذایی مورد توجه می­باشند. با توجه به کمبود منابع، انتخاب گونه‏هایی با نیازهای حداقلی برای رشد و بازده بالا در تولید یکی از ضروریات ادامه زندگی می‏باشد (خدابنده ، 1366). ایران از نظر وضعیت اقلیمی جزء کشورهای خشک جهان است که البته روی کمربند خشکی جهان قرار دارد، در 80 سال گذشته جمعیت ایران هفت برابر شده است توسعه جمعیت، توسعه صنعت و کشاورزی و شهرنشینی را در پی دارد بنابراین ما به مرز بحران آبی نزدیک می‌شویم. یا تدبیر و ارتقاء دانش کشاورزی و آشنایی با گونه های گیاهی کم نیاز و مقاوم به خشکی می توان از این اراضی به نحو احسنت بهره مند شد وگوشه­ای از نیازهای غذایی و سوختی جامعه را تأمین کرد؛ از آنجایی که وسعت زیادی از مساحت کشور ایران را بیابان و اراضی کم آب در برگرفته است لذا استفاده از منابعی چون نیشکر و چغندر‏قند که منابع اصلی تولید شکر در اغلب نقاط جهان هستند، برای چنین اقلیمی مناسب نیست ( جدول1- 1). پس برای استفاده از ظرفیت‏های اراضی قابل کشت کشورمان بایستی به دنبال یافتن گیاهی باشیم که قابلیت رشد در شرایط گرم و خشک را داشته باشد و بدین طریق از هدر­ رفت منابع ملی نظیر آب و غیره جلوگیری کنیم. سورگوم شیرین[1] گیاهی مقاوم به شرایط آب و هوایی گرم و خشک است، لذا می‏تواند جایگزین مناسبی برای چغندر‏قند و نیشکر در کشور باشد (احمد پور، 1384). تحقیقات نشان می‏دهد که گیاه مذکور با مصرف آب کم‏تر نسبت به ذرت و نیشکر و پتانسیل بالاتر تولید نسبت به سایر گیاهان 4 کربنه، گزینه مناسبی برای حل چالش‏های موجود می‏باشد (Gnansounou et al., 2005).

 

 

 

جدول ‏1‑1مقایسه نیشکر، چغندرقند و سورگوم شیرین در ایران به عنوان منابع اصلی تولید شکر(Almodares et al., 2008)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

	نیشکر	چغندر قند	سورگوم شیرین
دوره کشت	حدود 7 ماه	حدود 5-6 ماه	حدود 4 ماه
فصل رشد	تنها یک فصل	تنها یک فصل	یک فصل در مناطق معتدل و      2- 3 فصل در مناطق گرمسیر
نیاز خاکی	رشد خوب در خاک زهکشی	رشد خوب در لومی- شنی؛ و متحمل قلیایی	همه نوع خاک زهکشی
نیاز آبی	m3/h314700	m3/h18000	m3/h14700
نیاز محصول	نیاز بالا با داده ها کشاورزی	نیاز بسیار بالا به کودهای کشاورزی	نیاز کم کودی؛ بیماری و آفات کم و مدیریت آسان
عملکرد در هکتار	70-80 تن	30-40 تن	54-69 تن
میزان شکر در وزن پایه	10-12%	15-18%	7-12%
عملکرد شکر	7-8 تن در هکتار	5-6 تن در هکتار	6-8 تن در هکتار
اتانول تولیدی از عصاره	3000-5000 لیتر در هکتار	5000-147000لیتر در هکتار	3000 لیتر در هکتار
برداشت	برداشت مکانیکی	بسیارآسان؛معمولا دستی	بسیار آسان؛ هم برداشت دستی هم مکانیکی

 

 1-2- سورگوم

 

سورگوم زراعی با نام علمی  Sorghum biocolor (L.) Moenchگیاهی از خانواده غلات است که در ایران ذرت خوشه‌ای نامیده می‌شد. با توجه به شباهت ظاهری این گیاه با ذرت و ارزن که باعث شده‌است، آمار سطح زیر کشت این گیاهان با هم مخلوط شود، برای تمایز آن از اسم سورگوم که یک اسم جهانی برای این گیاه است استفاده می‌شود.

 

سورگوم در بین غلات بعد از گندم، برنج، ذرت و جو در بین تولیدات جهان و مناطق کشت رتبه پنجم را داراست (Martin, 1986)و مهمترین كشور های تولید كننده هند، چین و روسیه هستند. خاستگاه سورگوم قاره آفریقا است و از دانه های آن جهت تغذیه استفاده می شود و 3 هزار سال قبل از میلاد كشت می شده است. سطح زیر کشت سورگوم در جهان قریب به 50 میلیون هکتار است و  بیشترین سطح زیر کشت آن را ارقام دانه­ای با 47 میلیون هکتار، که حدوداً 90% کشت را به خود اختصاص داده­اند، می باشد (FAO, 1998).

 

آمار سطح زیر کشت سورگوم در ایران در سال ۱۳۶۵ فقط شش هکتار گزارش شده که در حال حاضر به بیش از 40 هزار هکتار رسیده است. کشت سورگوم در ایران دارای قدمت طولانی بوده و وجود توده های بومی مؤید این گفته است. توده‌های زراعی بومی سورگوم در ایران در مناطق جنوب خراسان، سیستان، کرمان، اصفهان، یزد، گیلان، مازندران و بنادر جنوبی بطور پراکنده وجود دارد. قدرت تحمل سورگوم به گرما بیشتر از سایر غلات است و به همین دلیل به آن شتر  گیاهان زراعی می­گویند و معمولا در مناطق گرم و خشک قابل کشت است. از طرفی با توجه به قرار گرفتن ایران در کمربند مناطق خشک و نیمه­خشک لزوم بهره برداری از گیاهان با درجه سازگاری بالا به اقلیم و شرایط خاکی کشور برای تأمین علوفه مورد نیاز دام بیش از پیش احساس می شود (FAO, 1998)( جدول 1-2).

افزایش فشار خون یکی از شایع ترین بیماری های عصر حاضر با عوارض متعدد می باشد. فشار خون بالا یک عامل خطر عمده برای بیماری عروق کرونر قلب، نارسایی احتقانی قلب، سکته مغزی و بیماری کلیوی است. بروز فشار خون بالا با افزایش سن شایع تر می شود و همچنین شیوه زندگی به عنوان مثال الگوی غذایی به عنوان عوامل موثر بر فشار خون بالا نقش دارند (Hermansen. 2000).

 

گروه های مختلفی از داروهای ضد فشار خون وجودارند که شامل دیورتیک ها، ضد آدرنرژیک ها، متسع کننده های عروقی و مهار کننده های آنزیم آنژیوتانسین می باشند. درمان بر پایه­ی گیاهان دارویی به طور معمول در مقایسه با درمان بر پایه­ی داروهای شیمیایی، ارزان­تر، آسان­تر و در دسترس­تر است و در برخی از موارد عوارض جانبی کمتری را به همراه دارد. از طرفی تمایل مردم به مصرف داروهای گیاهی بیشتر از داروهای شیمیایی است.

 

همزمان با پیدایش انسانها، استفاده از گیاهان دارویی نیز آغاز شد. با مطالعه در تمدن قدیمی به استفاده از گیاهان دارویی به عنوان دارو، سم، مواد پاک کننده و رنگ، بر می خوریم. تاریخچه گیاهان دارویی به طور دقیق مشخص نیست و در طول تاریخ استفاده از گیاهان دارویی با خرافات و آداب خاصی همراه بوده است. مصری ها وچینی ها از اولین اقوامی هستند که از حدود 2700 سال پیش از میلاد مسیح از گیاهان به عنوان دارو استفاده می کردند. تئوفراست یکی از شاگردان ارسطو بنیانگذار مکتب درمان با گیاه است. دیوسکورید در قرن اول میلادی مجموعه ای را مشتمل بر خواص دارویی 600 گیاه جمع آوری نمود که این اثر منشا بسیاری از مطالعات در قرون بعد گردید. در قرن هشتم تا دهم میلادی بوعلی سینا و محمد زکریای رازی سبب توسعه دانش درمان با گیاه شدند. در قرن 18 و اوایل قرن 19 محققان پیشرفت قابل توجهی در خالص سازی و شناسایی ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان داشته و موادی را به صورت فرآورده های دارویی برای مصرف عرضه کردند اما در قرن نوزدهم داروهای شیمیایی به سرعت جایگزین بسیاری از داروهای گیاهی گردید. سپس در اواخر قرن بیستم عوارض جانبی و مضر داروهای شیمیایی سبب رویکرد دوباره دانشمندان به گیاهان دارویی شد به طوری که این دوره را رنسانس گیاهان دارویی نامیدند. مقایسه مواد شیمیایی ساخته دست بشر با مواد شیمیایی موجود در گیاهان، قطره ای در مقابل اقیانوس است (ولاگ و استودولا، 1376؛ دگلو، 1363). گردو یکی از قدیمی ترین گونه های گیاهی می باشد که در روی کره زمین وجود داشته است. طبق بررسی های دیرین شناسی و گرده شناسی، گونه های مختلف گردو از دوران سوم زمین شناسی یعنی دوره ترشیاری[1] در روی کره زمین وجود داشته ا ست.

 

ت که مهمترین گونه آن Juglans regia L. می باشد (شکل1-1)                                                         شکل1-1 گردو

 

در ایران تنها گونه­ی J. regia L. می روید و بیشتر در نواحی شمالی- غربی و جنوبی کشور گسترش دارد. از این گیاه در طب سنتی با نام عربی جوز نام برده شده و درخت آن را به زبان فرانسوی Noyer cimmum و به انگلیسی Walnut tree نامیده اند.

 

ترکیبات فعال موجود در برگ گردو

 

برگ گردو دارای ترکیباتی نظیر اسیدهای فنلی و فلاونوییدها می باشد و مهم ترین فلاونوئیدهای موجود در برگ گردو كوئرستین گالاكتوزید، كوئرستین پنتوزید ، كوئرستین آرابینوزید ، كوئرستین گزیلوزید و كوئرستین رامنوزید می باشند. برگ های این گیاه محتوی تانن، اسیدهای چرب ضروری، اسید اسكوربیك، فلاونوئیدها، اسید كافئیك و اسید پاراكوماریك می باشد (Pereira, 2007) و (Sharafati, et al. 2010). همچنین برگ های گیاه محتوی مشتقات نفتالن بخصوص 5- هیدروكسی1و 4نفتوكینون نیز می باشد. ژوگلون تركیبی نفتوكینونی است كه در برگ تازه و پوسته سبز میوه درخت گردو یافت می شود. ژوگلون بارزترین ماده موجود در اندام های مختلف گیاه گردو، با فرمول C10H5O2(OH) و وزن مولكولی 16/174 می باشد كه پیش ماده آن ، گلیكوزیدی است كه به صورت پیوند شده در اندام های هوایی بویژه برگ ها وجود داشته و سپس در اثر هیدرولیز به ژوگلون تبدیل می شود (Fukuda, et al. 2003، Amaral, et al. 2004).

 

خواص فارماکولوژیک گیاه گردو

 

گردو علاوه بر مصارف خوراکی، در طب سنتی نیز کاربرد­های فراوانی دارد. از برگ­های آن برای درمان دردهای روماتیسمی، تب، دیابت و درمان کم خونی استفاده می شود (Papoutsi, et al. 2008). تحقیقات همچنین نشان دادند از ریشه درخت گردو برای درمان دیابت، از گل­های آن برای درمان مالاریا و درد­های ناشی از رماتیسم، از مغز گردو در درمان سنگ کلیه استفاده می شود (Pereira, 2007).

 

تاپسل گزارش داده چربی موجود در مغز گردو باعث افزایش HDL (High-density lipoproteins) و کاهش LDL (Low-density lipoproteins) خون می شود و برای سلامت قلب مفید می باشد .(Tapsell, et al. 2004)

 

فصل دوم

 

– ی بر تحقیقات پیشین

 

2-1- مطالعات انجام شده در رابطه با اثرات گردو

 

جوادی و همکاران در سال 1392، نشان دادند که عصاره پره گردو باعث کاهش فشار خون سیستولی و دیاستولی می شود. همچنین این عصاره سبب افزایش سطح رنین پلاسما و کاهش قابل توجه نسبت آلدوسترون به رنین گردیده است.

 

ضیایی و همکاران در مطالعه ای در سال 1385، نشان دادند که عصاره اتانولی پوسته نازک اطراف مغز میوه گردو تازه می تواند 40 درصد آنزیم ACE را مهار کند.

 

Boelkin و همکاران در سال 1968، نشان دادند ژوگلون تاثیر معنی داری بر فشار خون، ضربان قلب و EKG ندارد.

 

Balasuriyaو Rupasinghe در سال 2011، نشان دادند فلاونویید های گیاهان در شرایط in vitro موجب مهار فعالیت ACE می شود و در تنظیم فشار خون بالا نقش دارند.

 

2-2- هدف

 

باتوجه به محدودیت مطالعات صورت گرفته در زمینه اثر عصاره برگ گردو بر فشار خون و سایر پارامترهای قلبی عروقی در تحقیق حاضر اثر عصاره برگ گردو بر روی فشار خون و سایر پارامترهای قلبی عروقی موش صحرایی مد نظر است.

 

 

فصل سوم

 

– مواد، وسایل و روش کار

 

-1- مواد

 

موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار

 

 

• غذای موش (خریداری شده از شرکت جوانه خراسان)

 

• عصاره آبی الکلی برگ گردو

 

• یورتان (Sigma, USA)

 

• استیل کولین (England)

 

• آدرنالین (Merck آلمان)

 

• الکل (شرکت کیمیا الکل زنجان)

 

• سدیم کلراید (Merck آلمان)

 

• پتاسیم کلراید (Merck آلمان)

 

• سرم قندی نمکی (دکستروز ۳٫۳% و سدیم کلراید ۰٫۳%)

 

• آب مقطر

 

• کپسول اکسیژن

 

• نخ جراحی

 

• پنبه

 

• گاز استریل

 

3-2- وسایل

 

دستگاه Power lab مجهز به Bridge amplifier، Recorder و Transducer )ساخت کشور Australia)

 

 

• قفس نگهداری حیوان

 

• وسایل تشریح (قیچی، پنس در اندازه های مختلف، پنس هموستات استریت، قیچی رگ بر، سینی تشریح )

 

• ماشین ریش تراش (MOSER, Germany)

 

• میز جراحی

 

• استریو میکروسکوپ

 

• دماسنج رکتال

 

• سمپلر

 

• سرسمپلر

 

• ترازو

 

• اپندورف

 

• یخچال

 

• کامپیوتر

 

• سرنگ ( انسولین، شماره 2 و شماره 5)

 

• فشار سنج جیوه ای

 

• کانول

 

• پیپت و پیپتور

 

• بشر

 

• قیف

 

• کاغذ صافی

 

• پارافیلم

 

• پتری دیش

 

• ورتکس

 

• ویال

 

• آسیاب برقی

 

• انکوباتور

 

3-3- تهیه و نگهداری موش صحرایی

 

تعداد 15 سر موش صحرایی نر بالغ از نژاد ویستار با محدوده ی وزنی بین 180-250 گرم از مرکز پرورش حیوانات موسسه سرم سازی رازی شیراز تهیه و به اتاق حیوانات بخش زیست شناسی دانشکده علوم منتقل گردید (شکل3-1). موش ها به مدت یک هفته در شرایط کنترل شده نور (12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی) و حرارت 22±3 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. در طول مدت نگهداری حیوانات به آب و غذای کافی دسترسی داشتند.

 

3-4- عصاره گیری به روش ماسراسیون یا خیساندن

 

ابتدا برگ گردو از شهر شیراز جمع آوری شد، سپس توسط استاد گیاه شناسی دانشکده  علوم شیراز مورد شناسایی علمی قرار گرفت و نمونه سند آن به شماره 25050 در هرباریوم دانشگاه شیراز نگهداری می شود. جهت عصاره گیری برگ ها ابتدا شسته سپس در سایه خشک و توسط آسیاب برقی پودر شدند. سپس پودر حاصل برای تهیه عصاره به یک ظرف مناسب (بشر ml 1800) منتقل گردید و به میزان کافی اتانول 70 درصد به پودر اضافه گردید تا فضای بین پودر را پر کند و به طور کامل حلال سطح آنرا بپوشاند سپس با پارافیلم سطح ظرف پوشانده شد و به مدت 24 ساعت به همین حالت گذاشته شد بعد از 24 ساعت محلول روی سطح پودر توسط قیف و کاغذ صافی، صاف گردید و در بشر جداگانه ای نگهداری شد به رسوب باقیمانده مجددا اتانول 70 درصد اضافه شد و بعد از گذشت 24 ساعت محلول صاف گردید و به محلول بدست آمده از 24 ساعت اول اضافه شد. مجددا این مراحل برای بار سوم تکرار شد و در انتها تمام محلول های بدست آمده مجددا صاف شدند. محلول فیلتر شده در ظروف پتری دیش به انکوباتور با دمای 37درجه انتقال داده شد تا کاملا خشک شده و به حالت پودر تبدیل گردد

تحقیقات بسیاری در رابطه با کارایی عناصر دیداری، به ویژه گرافیک[9] در فرایند آموزشی انجام شده است که اکثریت قریب به اتفاق آنها به نتایج مثبت دست یافته اند. لی و همکاران[10] (2002) به بررسی پژوهشهای انجـام شده در این زمینه پرداختـه‌اند و با استناد به تحقـیـقات گـلنبرگ و لانگستون[11] (1992)، گلنبرگ و کرولی[12] (1992) و … خاطر نشان می‌سازند که استفاده از تصاویر در آموزش تأثیرات مثبتی بر یادگیری فراگیران داشته است. از طرف دیگر نیز بسیاری از صاحب نظرانی که در زمینه مشکلات یادگیری، تحقیقاتی را انجام داده اند، پیشنهاد کرده‌اند که برای قابل فهم‌‌تر نمودن محتوا بهتر است از عناصر گرافیکی استفاده کرد (کازین[13]، 1989). هرام[14] (1982 به نقل از کازین، 1989) دریافت که استفاده از گرافیک برای عینیت بخشیدن به اطلاعات متنی، یادگیری فراگیران را افزایش داده است. در جایی دیگر نیز استوکز[15] (2001) به مرور تاریخی تاثیر عناصر دیـداری بـر فـراینـد تدریس و تـعلیـم می‌پردازد. وی در این مـرور تاریخـی به نقـل از ارسطـو بیـان می‌کنـد: ” تفکر بدون تصاویر غیر ممکن است”.

 

پژوهش‌های قبل از دهه 1990 عمدتاً مزایای طراحی گرافیک را مستند نموده‌اند، ولی در فراهم کرده چارچوبی نظری برای تشریح این که چگونه گرافیک برای یادگیرندگان مفید است شکست خورده‌اند (ویکیری[16]، 2002).

 

پژوهش‌های پس از دهه 1990، بر اهمیت استفاده از نشانه‌ها و تصاویر در جایگزینی و پرمحتوا کردن علایم محدود الفبایی در کتاب‌های درسی تأکید کرده‌اند. پژوهشگران با تأکید بر نظریه‌های مختلف روان‌شناسی نظیر نظریه­ی پردازش اطلاعات[17] (اتیکینسون و شیفرین[18]، 1968)، رمزگردانی دوگانه[19] (پاویو[20]، 1990)، ادراک دیداری[21] (باری و رانیان[22]، 1995) و چندرسانه‌ای‌ها[23] (مایر[24]، 2003) به اهمیت طراحی گرافیک کتاب‌های درسی گواهی داده‌اند.

 

دولی و همکاران[25] (2005) ضمن تأکید بر نقش تصویر و اهمیت طراحی گرافیک، معتقدند طراحی گرافیک باید تنها یک هدف را دنبال کند و آن عرضه اطلاعات پیچیده به شیوه‌ای قابل فهم و یادگیری است. طراح گرافیك برای القای مطالب با استفاده از توانایی‌ها و مهارت‌هایش و به كمك ارتباط تصویری، با مخاطبان خود، از هر گروه سن، رابطه برقرار می‌كند و با آنان سخن می‌گوید و علاوه بر زیبایی‌های دیداری، حركت آموزشی و انتقال فرهنگ و مطالب را انجام می‌دهد. او می‌تواند د ر ارائه مطالب سنگین و پیچیده درسی نقش مهمی داشته باشد و با فراهم سازی طرح‌های واقعی، ساده و گویا، جزئیات را به تصویر بكشد و فهم و درك مطلب را آسان كند؛ به گونه‌ای نكته های مبهم و سؤال برانگیز را كاهش دهد و به امر آموزش کمک نماید‌‌ (ملک‌افضلی، 1378).

 

کپس[26] (1368) اعتقاد دارد یک طراح گرافیک خلاق دارای سه وظیفه اصلی است:

 

 

1. یادگیری و به كارگیری قوانین سازمان دهی تجسمی.

 

2.به حساب آوردن تجربه‌های فضایی معاصر برای آموزش و به كارگیری بازنمایی‌های دیداری وقایع زمانی‌‌ فضایی معاصر.

 

 

3. آزادسازی ذخیره‌های خلاق و سازمان‌دهی آنها در زبان‌های پویا، یعنی رشد دادن به پیكرنگاری پویای معاصر.

4. 

5.  

 

وظیفه طراح گرافیك خلاق این است كه افراد را مجبور نماید تا نگاه كنند و بعد آنان را مجبور كند تا بخوانند و بفهمند. او برای این منظور از كلمه ها، تصاویر، رنگها و شكلها استفاده می‌كند.

 

[1]-‌‌ graphikos

 

[2]- به فرانسه graphisme است.

 

[3]- به فرانسه dessin است.

 

[4]- Chauvet

 

[5]- Lascaux

 

[6]- Bhimbetka

 

[7] – Canas

 

[8] – Burkhard

 

[9] – Graphic

 

[10] -‌‌ Lee , et al

 

[11] -‌‌ Glenberg & Langston

 

[12] -‌‌ Glenberg & Kruley

 

[13] – Cousin

 

[14] – Heram

 

[15] – Stokes

 

[16]-Vekiri

 

[17].information processing theory

 

[18].Atkinson & Shiffrin

 

[19].dual coding theory

 

[20].Pavio

 

[21].visual perception

 

[22].Barry & Runyan

 

[23].multimedia

 

[24].Mayer

 

[25].Dooley & et al

 

[26].Kepes

.. 97

 

6-1- نتایج تحقیق:.. 97

 

6-1-1- نتایج تئوریك.. 97

 

6-1-2- نتایج تجربی.. 98

 

6-1-3- ارزیابی مسائل و مشکلات.. 99

 

6-1-3-1- مسائل و مشکلات از دید اهالی ساکن در محل.. 99

 

6-1-3-2- مسائل و مشکلات و امکانات از دید کارشناسان.. 100

 

6-2- ارائه راهبردها و سیاست‌های پیشنهادی.. 103

 

6-2-1- راهبردها و سیاست های مرتبط با مسكن.. 104

 

6-2-2- راهبردها و سیاست های مرتبط با مبحث اجتماعی ـ اقتصادی   104

6-2-3- راهبرد و سیاستهای مرتبط با مبحث كاربری زمین.. 104

 

6-2-4- راهبرد و سیاست های مرتبط با مبحث حمل و نقل.. 104

 

6-2-5- راهبرد و سیاست های مرتبط با مبحث محیط زیست.. 105

6-2-6- راهبردها و سیاست‌های مرتبط با مبحث مدیریت و مشاركت   105

 

4-3ـ جمع­بندی .. 106

 

             پیوست.. 107

 

  پیوست (شناسنامه سکونتگاه‌های غیر رسمی)

 

منابع وماخذ.. 108

 

 فهرست شکل­ها و تصویرها

 

تصویر شماره 4-1- مناطق شهرداری شهر تهران.. 66

 

تصویر شماره 4-2-نقشه محدوده منطقه 19.. 66

 

تصویر شماره 4-3- سیر تحول شکل­گیری بافت.. 66

 

فهرست جداول

 

جدول شماره 2-1: ترتیب زمانی اقدامات انجام یافته در خصوص توسعه سکونتگاه‌های شهری و اهداف و راهبردهای آن.. 17

 

 

 

جدول شماره 4-1: دامنه مقادیر شاخص طبقه بندی دو مارتن.. 64

 

جدول شماره 4-2:  نتیجه بررسی خطرپذیری.. 66

 

جدول شماره 4-3: جمع‌بندی وضعیت محیطی محدوده.. 70

 

جدول شماره 4-4: تحولات تعداد خانوار در دوره 65-85 در محدوده مطالعاتی   71

 

جدول شماره 4-5 : تحول شمار جمعیت منطقه 19 تهران.. 72

 

جدول شماره 4-6 : اندازه رشد سالانه جمعیت منطقه 19 و شهر تهران 85-1359   72

 

جدول شماره 4-7: تحولات بعد خانوار طی 86-1365.. 73

 

جدول شماره 4-8: جمعیت محدوده به تفکیک گروههای سنی پنج ساله و جنس (1385)   73

 

جدول شماره 4-9 : بررسی شهرهای مبدأ مهاجرین در محدوده مطالعاتی   75

 

جدول شماره4- 10: بررسی میزان اقامت مهاجرین در سکونتگاه قبلی   75

 

جدول شماره 4-11: بررسی وضعیت قدمت سکونت در محدوده مطالعاتی   76

 

جدول شماره 5-1 : توزیع جنسی پاسخگویان.. 80

 

جدول شماره 5-2: توزیع سنی پاسخگویان.. 81

 

جدول شماره 5-3: توزیع پاسخگویان از نظر میزان تحصیلات.. 82

 

جدول شماره 5-4: مدت زمان اقامت پاسخگویان.. 83

 

جدول شماره 5-5 : دلایل عدم تمایل به ترک محل از سوی پاسخگویان   84

 

جدول شماره 5-6 : میزان تمایل به مشارکت با دولت و شهرداری برای بهبود وضع محدوده.. 84

 

جدول شماره 5-7: میزان اهمیت مسائل و مشکلات محدوده از دید پاسخگویان   85

 

جدول شماره 5-8 : میزان موانع موجود در مسیر فعالیتهای جمعی   85

 

جدول شماره 5-9: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص شبکه اجتماعی   85

جدول شماره 5-10: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص تعامل اجتماعی   86

 

جدول شماره 5-11: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص پیوندهای همسایگی   87

 

جدول شماره 5-12: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص اعتماد اجتماعی   88

 

جدول شماره 5-13: محل اقامت قبلی خانوار.. 90

 

جدول شماره 5-14: علت مهاجرت از شهر.. 91

 

جدول شماره 5-15: علت مهاجرت از مناطق اطراف.. 91

 

جدول شماره 5-16: علت مهاجرت از مناطق اطراف.. 93

 

جدول شماره 5-17: علت مهاجرت از مناطق اطراف.. 94

 

جدول شماره 5-18: نتایج آزمون فریدمن برای رتبه بندی روشهای حل مشكلات سكونتگاههای غیررسمی از نظر مدیران شهری و كارشناسان ساکنین(، نگارنده،1390).. 95

 

جدول شماره 6-1: مشکلات مطرح شده از سوی پاسخگویان بر اساس اولویت اول و دوم.. 99

 

جدول شماره 6-2: مسائل و مشکلات و امکانات به دست آمده  در حوزههای مختلف در محدوده مورد مطالعه.. 100

 

فهرست نمودار

 

نمودار شماره 2-1 : چارچوب نظری ساماندهی سكونتگاههای غیررسمی(صرافی، 1381:4)… 11

 

نمودار شماره 2-2: نمای کلی طرح های خانه سازی دولتی، اراضی و خدمات، ارتقاء کیفیت سکونتگاه وطرح توسعه افزایشی به لحاظ نوع کارکرد (مأخذ: زمانی، 1379:111)… 36

 

نمودار شماره 2-3: هزینه‌های دولتی و میزان سود در هریک از رویکردهای برخورد با سكونتگاه‌های غیررسمی از دهه 1990- 1950.. 38

 

نمودار شماره 2-4 : ساختار فرایند توانمند سازی.. 39

 

نمودار شماره 2-5: ابعاد توانمندسازی.. 40

 

نمودار شماره 2-6: تأثیر تفویض اختیارات بر توانمندسازی.. 40

 

نمودار شماره 2-7: تأثیر رضایت مبتنی بر عملکرد بر توانمندسازی   41

 

نمودار شماره 2-8: تأثیر غنی سازی کارکرد اجتماعی بر توانمندسازی.. 41

 

نمودار شماره 2-9: تأثیر مدیریت مشارکتی بر توانمندسازی.. 41

 

نمودار شماره 2-10:تأثیر تیم سازی (گروه سازی) بر توانمندسازی   41

 

نمودار شماره 2-11: تأثیر مشارکت بر توانمندسازی.. 42

 

نمودار شماره 2-12: الگوی کلی راهبرد توانمند سازی.. 42

 

نمودار شماره 4-3: هرم سنی و جنسی محدوده.. 79

 

نمودار شماره 5-1: توزیع سنی پاسخگویان.. 86

 

نمودار شماره 5-3: توزیع پاسخگویان از نظر میزان تحصیلات.. 87

 

نموودار شماره 5-4: مدت زمان اقامت پاسخگویان.. 88

 

نمودار شماره 5-4: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص شبکه اجتماعی   91

 

نمودار شماره 5-5: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص تعامل اجتماعی   92

 

نمودار شماره 5-6: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص پیوندهای همسایگی   93

 

نمودار شماره 5-7: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص اعتماد اجتماعی   94

 

نمودار شماره 5-8: محل اقامت قبلی خانوار.. 96

    فیزیوگرافی در حقیقت مطالعه خصوصیات فیزیكی و وضعیت مورفولوژی آبخیز یك حوزه است كه اثر تعیین كننده‌ای بر خصوصیات هیدرولوژی و رژیم آبی آن دارد. آگاهی به خصوصیات فیزیوگرافی یك حوزه با داشتن اطلاعاتی از شرایط آب و هوایی منطقه می‌تواند تصویر نسبتاً دقیقی از كاركرد كمی و كیفی سیستم هیدرولوژیک آن حوزه بدست دهد.خصوصیات فیزیوگرافی حوزه‌ها نه فقط بطور مستقیم بر رژیم هیدرولوژیك آنها و از جمله میزان تولیدآبی سالانه، حجم سیلابها، شدت فرسایش خاك و میزان رسوب تولیدی اثر می‌گذارد بلكه بطور غیر مستقیم و نیز با اثر بر آب و هوا و وضعیت اكولوژی و پوشش گیاهی به میزان زیادی رژیم آبی حوزه آبخیز را تحت تأثیر خود قرار

 می‌دهد.پاره‌ای از خصوصیات فیزیوگرافی از جمله ارتفاع، شیب و جهت شیب می‌توانند بسیاری از عوامل آب و هوایی نظیر درجه حرارت و تغییرات آن، نوع و میزان ریزش جوی سالانه، میزان تبخیر و تعرق را تشدید و یا تعدیل كنند و بطور كلی موجب پیدایش انواع مختلف آب و هوای موضعی و یا حتی منطقه‌ای شوند از اینرو لازم است كه در مطالعات سدسازی یك حوزه فبل از هر چیز خصوصیات فیزیوگرافی آن، مورد مطالعه قرار گیرد.

 

این مطالعه به منظور شناسایی خصوصیات فیزیكی مناطق رودخانه شیرین آب و بالا دست آن را جهت مطالعات كنترل سیلاب و با استفاده از قابلیتهای  سیستم اطلاعات جغرافیایی به انجام رسیده است.

 

 1-2-  موقعیت و وسعت

 

كیلومتری شمال شرق شهرستان  دزفول، در محدوده جغرافیایی
² 27 ¢ 24° 32   تا ² 43 ¢ 39° 32 درجه عرض شمالی  و ² 22 ¢ 36° 48 تا ² 35 ¢ 55° 48  درجه طول شرقی واقع گردیده است. از شمال به حوزه آبریز سد دز از جنوب به دشت گتوند از شرق به حوزه آبریزرودخانه شور و از غرب  به حوزه آبریز رود گلال تابیران محدود می‌گردد. مساحت كل منطقه 01/380 كیلومتر مربع می باشد.شکل شماره (1-1) موقعیت منطقه را نسبت به  استان خوزستان و شکل شماره     (2-2) راههای دسترسی به منطقه را نشان می دهند.