وبلاگ

متخصصان و مربیان با تجربه برخی مزایای استعدادیابی ورزشی را اینگونه عنوان می‌دارند که زمان مورد نیاز برای رسیدن به اوج عملکرد ورزشی با استفاده از افراد برگزیده کاهش می یابد، و افراد به سمت رشته‌هایی که از نظر جسمانی و روانی برای آنها مناسب‌ترند هدایت می شوند (ابراهیم و حلاجی، 1386). معیارهای بکارگرفته شده برای استعداد یابی در هررشته ورزشی باید اختصاص به آن ورزش داشته باشد، ویژگی‌های پیکرسنجی افراد مانند قد، وزن، طول اندامها، پهنای اندامها و میزان چربی بدن نقش اساسی را در بسیاری از رشته های ورزشی بازی می‌کند (بخردی و همکاران، 1380 ). ویژگی های پیکری یکی از شاخص های تعیین کننده ویژگی های افراد به منظور توصیف ساختار بدنی دارای اهمیت زیادی می باشد (ربت[10]، 2007). همچنین سال های زیادی است که محققان روان شناسی ورزش، تلاش می کنند تا نیمرخ های شخصیتی ورزشکاران زبده را برای پیش بینی موفقیت های آتی آنها ترسیم نمایند (انشل[11]، 1385 ). متخصصان و برنامه ریزان ورزشی نقش شاخص های روانشناختی و پیکرشناختی در عملکرد ورزشکاران در میدان های مسابقه را مورد بررسی قرار می دهند و می کوشند تا با آزمون های مختلف شناخت روشن تری از این قابلیت‌ها بدست آورند، که بهتر بتوانند ورزشکاران را جهت دست یابی به موفقیت های ورزشی هدایت نمایند (ابراهیم و حلاجی، 1386). مربیان با بهره گیری از یافته های روانشناسی ورزش، می توانند به صورت کاربردی در جلسات تمرین و با ارزیابی نا محسوس خلق و خوی ورزشکاران پر استرس و تبدیل آن به خلقیات مثبت، نقش چشمگیری در بهبود اعتماد به نفس و اثر بخشی ورزشکاران و موفقیت آنها داشته باشند (اصفهانی، قزلسفلو و علی لو،1391).

برنامه‌‌ریزی جهت پرورش نخبگان و قهرمانان ورزشی نیازمند اطلاعاتی جامعی از وجوه مختلف ورزشکاران نخبه می‌باشد، این اطلاعات بخصوص شامل اندازه‌گیری‌های آنتروپومتریکی و روانی است که با مقایسه این اطلاعات قادر خواهیم بود ضمن کمک به قهرمانان در رقابت‌های آتی، با تعمیم این شاخص‌ها به ورزشکاران مبتدی، نوجوان و جوان استعدادیابی را در تمام رده های سنی آن رشته ورزشی میسر سازیم (شمس و سخنگویی، 1391). ورزش کاراته نیز از این امر مثتسنی نیست، ترکیب بدن در کاراته، مثل قد بلند در بخش کومیته می تواند یک مزیت به حساب آید، اما در بخش کاتا ممکن است تا حدودی یک مانع جهت اجرای موفقیت‌آمیز باشد. ویژگی های شخصیتی نیز در این دو بخش می تواند تاثیرات متفاوتی داشته باشد (بوستانی، 1389). لذا با توجه به فعالیت سی ساله محقق در این رشته به عنوان هنرجو و ورزشکار، قهرمانی در سطح کشور و تورنمنت های بین المللی، مربی و داور بین المللی، مؤلف اولین کتاب مربیگری کاراته در ایران، مسؤل کمیته آموزش فدراسیون کاراته ، دبیر انجمن کاراته دانش آموزی کشور و …. همواره در پی راهکاری جهت شکوفایی بهتر استعداد های بالقوه موجود در کشور بخصوص ورزش کاراته بوده است، تا نگرش تازه ای را از بعد علمی برای مربیان، ورزشکاران، والدین، دست اندرکاران و مسئولین ورزش کاراته ایجاد نماید. با توجه به نکات مطرح شده، این که هنرجویان کاراته درسطوح قهرمانی در یکی از دو بخش کاتا یا کومیته به صورت تخصصی به فعالیت می پردازند و غالباً فعالیت ایشان بدون در نظر گرفتن ویژگی های پیکرسنجی و شخصیتی است این پژوهش در نظر دارد تا با مقایسه این دو ویژگی شاخص مناسبی را برای کمک به دستیابی موفقیت در دو بخش کاتا و کومیته ارائه نماید. لذا با توجه به توضیحات برشمرده، محقق در تلاش برای پاسخ به این سوال است، که آیا بین ویژگی های پیکرسنجی و شخصیتی قهرمانان کاراته‌کای مرد دربخش کاتا و کومیته حاضر در اردوی تیم ملی ایران تفاوت وجود دارد؟

3-1- سوالات اختصاصی تحقیق

1- آیا بین ویژگی های پیکرسنجی (وزن، طول قد ایستاده و نشسته و طول اندام ها، پهنای اندام ها، محیط اندام ها و چین پوستی) قهرمانان کاراته کای مرد در بخش کاتا و کومیته تفاوت معنی داری وجود دارد؟

2- آیا بین ویژگی های شخصیتی (روان آزرده گرایی، برون گرایی، گشودگی، موافق بودن و باوجدان بودن)

قهرمانان کاراته کای مرد در بخش کاتا و کومیته تفاوت معنی داری وجود دارد؟

4-1- اهمیت وضرورت تحقیق

متخصصان امر ورزش معتقدند ورزشکارن بسیاری وجود دارند که سال های متمادی در رشته ورزشی که برگزیده‌اند فعالیت می‌کنند اما موفق نیستند، در حالی که برخی دیگر به درجات بالایی از موفقیت رسیده‌اند. پیش‌بینی موفقیت در یک رشته ورزشی خاص، کار آسانی نیست، زیرا عوامل متعددی در موفقیت یک ورزشکار دارای اهمیت است و از آنجایی که توانایی های انسان یک فطرت ثابت نیست و می‌تواند در طول زندگی تغییر نماید و در اثر عدم دستیابی به فرصت مناسب یا انتخاب اشتباه هرگز بارور نگردد، بنابراین کشف این توانایی ها ضروری است (شکرالهی اردکانی، 1390). هر انسانی در نوع خود منحصر به فرد است، با این وجود بین بسیاری از انسان ها، آن قدر شباهت وجود دارد که می توان نکات مشترکی را در نظر گرفت. اگر چه روان شناسان وجود شباهت هایی بین افراد را قبول دارند، ولی توجه به تفاوت های افراد از یکدیگر، معطوف شده است. چرا عده ای موفق و بعضی ناموفق اند؟ چرا درک افراد از امور متفاوت است؟ تنوع استعدادها از کجا ناشی می شود؟ و غیره (فتحی آشتیانی،1390). شناسایی و توجه به تفاوت های بین افراد ممکن است در تشویق و راهنمایی آن ها به طرف رشته ورزشی معینی مفید واقع شود یا اینکه آن ها را از فعالیتی که امکان موفقیت در آن کم است، دور نگه دارد ( اشمیت، 1384). امروزه با توجه به حرفه ای شدن ورزش، شناخت وضعیت و ساختار بدنی آنچنان مورد توجه متخصصین قرار گرفته است که سوق دادن نونهالان و نوجوانان به رشته های ورزشی که درآن مستعد هستند، از مهمترین عوامل شناخت نوع ورزش برای هنرآموز به شمار می رود، زیرا در این شیوه هم از اتلاف وقت هنرجو و مربی جلوگیری شده و هم از هزینه های بیهوده جلوگیری می گردد (نجف آبادی و همکاران، 1391).

ورزش‌های رزمی از رشته های مطرح ورزشی بوده و مرتباً شاهد پیوستن رشته های رزمی بیشتری در مسابقات بزرگ بین‌المللی چون المپیک هستیم. بی تردید ورزش‌های رزمی از جمله کاراته در ایران جزو موفق ترین و مدال آورترین رشته‌های ورزشی بوده و نوجوانان و جوانان زیادی همه روزه به این رشته ها روی می‌آورند (درویش، 1370). اکثر قریب به اتفاق ورزشکاران فعال رشته کاراته در دو بخش کاتا وکومیته بینش و دانش کافی را از محتوای رشته انتخابی خود نداشته اند وعواملی چون راهنمایی و نقش والدین، تماشای تمرینات ومسابقات و فیلم های رزمی، آشنایی با مربیان و ورزشکاران کاراته، در گرایش آنها به سمت این رشته ورزشی موثر بوده است (انوری، 1390). نتایج تحقیقات نشان داده است که هیچ یک از کاراته کاها بر اساس شاخص های استعدادیابی در فعالیت کاراته شرکت نکرده اند و اساساً در کشور ما هیچ گونه مبنای علمی برای استعدادیابی افراد در رشتة کاراته وجود ندارد و کلیة ورزشکاران تنها بر اساس علاقة خود یا خانواده شان وارد رشتة ورزشی کاراته می شوند (شیخ، شهبازی، امینی و غلامعلی زاده، 1385). موفقیت های این رشته در عرصه های مختلف بین المللی بیشتر مرهون کمیت بالای علاقه مندان در سطح کشور نسبت به کشورهای دیگر و تلاش های مربیان و ورزشکاران می باشد.اغلب ورزشکاران کاراته با آزمون و خطا وارد یکی از دو بخش کاتا یا کومیته می شوند که گاهی به علت عدم دستیابی به موفقیت حتی در سطوح پایین سرخورده شده و پس از مدتی این ورزش را رها می کنند و یا اینکه سالیان متمادی بدون دستیابی به موفقیت، هزینه های مادی و معنوی زیادی ر ا هم خود و هم جامعه، متقبل می شوند. تحقیق حاضر با توجه به بررسی هایی که بین ویژگی‌های پیکرسنجی و شخصیتی قهرمانان کاراته‌کای مرد در دو بخش کاتا و کومیته دارد به توصیف و مقایسه این ویژگی ها می پردازد تا در جهت برنامه ریزی علمی برای هدایت صحیح ورزشکاران با توجه به قابلیت های بالقوه مورد استفاده قرار گیرد.

[1] – EShmith

[2] -Lidor

[3] – Zuniga

[4]- hiud

[5]- Okinawa

[6] – Kempo

[7] – Te

[8] – kata

[9]- Kumite

[10] – Robat

[11] – Enshel

هدف های تربیتی در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی، تربیت انسان هایی صدیق، امین، خلاق، تندرست، وظیفه شناس و با اخلاق است. از این رو باید فرصت و امکانات مناسب فراهم آید و کمک شود تا هر دانش آموزی بتواند مطابق ظرفیت واستعدادی که دارد در همه ابعاد وجودی خود (بعد جسمانی، روحی، ذهنی، اخلاقی، عاطفی و اجتماعی) به حد اعلای رشد و تعالی نایل شود. در این راستا آموزش و پرورش نقش اساسی را ایفا نموده و بایستی برنامه های آموزش تربیت بدنی توسط معلمان واجد شرایط آموزش داده و تحت کنترل و نظارت دقیق قرار گیرد. لازمه ی اثربخشی مثبت، داشتن برنامه ای مشخص و مدون به صورت همامنگ و سراسری واستفاده از روش های تدریس مناسب و…می باشد.بالا بردن آمادگی جسمانی و تندرستی و سلامت کودکان،هدف مسئولان مدرسه است.در ضمن می توان از آن به عنوان عاملی برای کمک به کودکان گوشه گیر و منزوی سود جست تا در آینده بتوانند در گروه های اجتماعی به فعالیت بپردازند (نبوی و زکایی 1384،4).

موفقیت و پیشرفت ،عامل اساسی تداوم زندگی است،بنابراین برنامه تربیت بدنی باید متضمن پیشرفت تدریجی و قدم به قدم دانش آموزان باشد، هر گاه درس تربیت بدنی در راستای کمک به رشد، پیشرفت و سلامت دانش آموزان قرار نگیرد جایگاه اصلی خود را از دست خواهد داد؛ حال این سوال پیش می آید که آیا در شرایط فعلی مدارس کشور در مقاطع مختلف تحصیلی توانسته است نقش واقعی و مهم خود را در تامین سلامت و رشد جسمی و روحی دانش اموزان ایفا نماید؟ ابعاد این نقش، در مدارس دخترانه ابتدایی دولتی و غیر دولتی در چه وضعیت قرار دارد؟

تحقیقات زیادی تاکنون در زمینه برنامه های تربیت بدنی مدارس صورت گرفته است از جمله:

کاشف و مجتهدی (1368)، سجادی (1368)، همت فر (1371)، کریمی و همتی نژاد (1369)، لطیفی (1372)، شایگان (1373)،تابش (1375)، دهقانی (1379)، سنجری وهمکاران (1383)، افضل­پور و همکاران (138 6)، مظفری وهمکاران (1388)، ضیاء الدینی دشتخاکی (1391) به

 بررسی وضعیت اجرایی درس تربیت بدنی در مدارس پرداخته اند.

جلیلی (1369)، سلطانی و هادیپور (1372)، گایینی و پازوکی (1372) به بررسی مشکلات موجود درس تربیت بدنی در مدارس پرداخته اند. مشابه این تحقیق توسط رضاعی و گلدانی مقدم (1375) تحت عنوان مقایسه عوامل آموزشی درس تربیت بدنی از دیدگاه مدیران و دبیران ورزش مدارس راهنمایی پسرانه دولتی و غیرانتفایی در استان مازندران و شهر تهران انجام شده است که بیشتر بر روی نظارت و کنترل مسئولین، فضاها و امکانات ورزشی در مدارس دولتی و غیردولتی تمرکز داشته است اما تحقیقی در زمینه مقایسه عوامل آموزشی در مقطع ابتدایی خصوصا در زمینه اجرای طرح های ملی در کرمان انجام نشده است. در این تحقیق محقق سعی دارد با دستیابی به مسائل تربیت بدنی از نظر تخصص معلمان، فضاها وامکانات و وسایل ورزشی (بویژه برای اجرای طرح های ملی) و داشتن برنامه و طرح درس برای آموزش و نظارت و کنترل مسئولین و مدیران بر کار معلم ها مشخص کند که وضعیت درس تربیت بدنی در مدارس دخترانه ابتدایی دولتی و غیردولتی در شهر کرمان چگونه است تا نتایج و اطلاعات بدست آمده رادر اختیار مسئولان مورد نظر قرار داده و با توجه به نظرات معلمان تربیت بدنی و مدیران مدارس در جهت تعیین خط مشی­های اصولی، برنامه ریزی های مناسب و قابل اجرا در سطح استان ار آن استفاده نمایند.

3-1- اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق

انسان ها به دلایل مختلف در فعالیت های گوناگون حرکتی شرکت میکنند که مهمترین آنها تامین نیازهای جسمانی است، عدم تامین این نیاز برای کودکان و دانش آموزان به منزله اختلال در رشد بدنی، عقلانی و روحی و عاطفی آنها تلقی شده است. برای تامین این نیاز می بایست فعالیت­های متنوع حرکتی را در برنامه آموزش و پرورش گنجانده و بر اجرای صحیح آن اصرار ورزید. برنامه­های ورزشی دوران ابتدایی باید متنوع و متناسب با نیازها، خصوصیات، قدرت و طبیعت کودکان تدوین شود و حرکت­های پایه­ای و اصلی، حرکت هایی همراه با آهنگ موسیقی، شیرین کاری ها، بازی های گروهی، مسابقه­های ورزشی و ژیمناستیک را شامل شود. دوران ابتدایی، زمان انتخاب، رشد و تجربه اندوزی است و از این طریق   فعالیت­های مختلف و متنوع ورزشی برای دانش آموزان حاصل می شود. فعالیت های ورزشی باید متناسب با کارایی بدن و همراه با ایجاد مهارتهای لازم در دانش آموزان باشد، برای رسیدن به این منظور باید هم خود فعالیت با دقت برنامه ریزی شود و هم وقت کافی برای تمرین آن به دانش آموزان داده شود تا مهارت­های لازم را کسب کنند (نبوی و زکایی 1384،4).

تربیت بدنی در مدارس موظف است با فراهم آوردن زمینه ای لازم و ایجاد محیط و فرصت مناسب،   دانش­آموزان را در موقعیت های گروهی سالم قرار دهد و با پاسخگویی به نیازهای اساسی آنان برنامه­هایی در جهت تقویت جسم ،همگام با اصول و مراحل رشد و هماهنگ با پرورش روح تامین نماید؛اما این مهم حاصل نخواهد شد مگر با هدف گذاری و برنامه ریزی صحیح و منطقی، مطابق با امکانات و شرایط موجود. بدون شک تربیت بدنی در مدارس در صورت تعیین خط مشی های صحیح و برخورداری از امکانات و تاسیسات مناسب و کافی همچنین نیروهای متخصص در پست های آموزشی می تواند نقش بسزایی در رشد و تکامل دانش آموزان داشته باشد. برنامه های کیفی تربیت بدنی و معلمان به دنبال تفهیم چرایی و چگونگی حرکت و پیامدهای فیزیولوژیکی و روانی و اجتماعی آن به کودک هستند. یکی از اهداف اولیه این برنامه­ها تکامل کامل مهارت های حرکتی و الگوهای حرکتی است که این مهارت­ها و الگوها ذخایر حرکتی انسان را فراهم می آورند. تدوین برنامه کامل تربیت بدنی برای کودکان و نوجوانان ضرورت دارد. شرکت در این برنامه­ ها در خلال سال های رشد و شکل گیری خصوصیات، با احتمال زیاد عشق به فعالیت جسمانی در طول زندگی و برداشت صحیح از اهمیت تربیت بدنی را به کودک القا خواهد کرد. اگر تجربه در این مورد مثبت نباشد، کودک از تربیت بدنی و فعالیت جسمانی نفرت پیدا خواهد کرد و این احساس در بزرگسالی دوام خواهد داشت. به دلیل ارتباط نزدیک و دقیق بین فعالیت جسمانی و تربیت بدنی، فعالیت جسمانی می­تواند بر روند زندگی کودک تاثیر قابل توجهی داشته باشد (دبوراآ.وست و چارلزآ.بوچر 2004،423).

بدین جهت انجام تحقیقات مختلف در زمینه های گوناگون می­تواند راه حل مناسبی برای از میان برداشتن بسیاری از موانع و مشکلات ارائه دهد. نتایج به دست آمده از این تحقیق می­تواند در اختیار عوامل زیر قرار گیرد:

1-مدیران: آشنایی مدیران با مولفه ها و عوامل آموزشی و پیگیری در جهت ارتقا آنها.

2-معلمان تربیت بدنی: شناخت بهتر شرایط عوامل آموزشی در مدارس و فعالیت در جهت تقویت آنها.

3-برنامه ریزان آموزشی: استفاده از اطلاعات حاصل در جهت برنامه ریزی های مناسب آموزشی و تعیین خط مشی های اساسی برای تربیت بدنی مدارس ابتدایی دولتی و غیردولتی و شناسایی امکانات و تجهیزات ورزشی موجود در مدارس ابتدایی کرمان و برنامه ریزی و سازماندهی مناسب متناسب با سن و جنس و علاقه دانش آموزان.

4-بازرسان و ناظران تربیت بدنی: در جهت تحکیم و کنترل ارزشیابی از برنامه­های اجرایی درس تربیت بدنی در مدارس ابتدایی دولتی و غیر دولتی.

خداجویی و خداشناسی یکی از خواسته ها و نیاز های اصلی بشر است. فردوسی شاعری یکتاپرست است و سراسر شاهنامه سرشار از نام و یاد خداست در واقع تمام تار و پود شاهنامه متأثر از بینشی توحیدی است و این نتیجه تاثیر مستقیم عقاید فکری و مذهبی  فردوسی در شاهنامه است  . فردوسی اشعار خود را  با حمد خدا آغاز نموده  و این روش پسندیده را در همه ی    باب ها  و فصول دیگر نیز تکرار کرده است  خدا شناسی در توحید  یکی از محورهای اساسی شاهنامه است . کسی که شاهنامه را  با دید تحقیقی می خواند ناخود اگاه در ذهنش  یک محور  فکری که دارای  وحدت کلی و یکپارچگی  است تداعی  می شود این محور فکری همان  قوای اهریمنی  و نیروهای یزدانی و خیر است . درگیری این دو مبدأ  خیر و شر  که متاثر  از آیین باستانی  ایران قدیم است  در شاهنامه به صورت  یک جریان فکری  دنباله دار  ادامه دارد  و در هر بخش  سنبل ها و نمودهای خاصی  به خود می گیرد

تاریخ و فرهنگ هر قوم شناسنامه ملی آن قوم را تشکیل می دهد.تکنولوژی بدون فرهنگ انسان را به ماشین تبدیل می کند. بی شک علت سرگردانی بسیاری ، همین دور بودن از فرهنگ و ناآگاهی از ویژگی های  ملی است. فرهنگ سرچشمه عشق به زیبایی، دوستی، راستی و نیکی است و آنجا که هنر و فرهنگ نباشد، بشر در خطر تباهی و زوال است.

فرهنگ و ادب سرزمین کهنسال ایران یکی از غنی ترین و گسترده ترین فرهنگ هادر جهان است، سابقه این فرهنگ بارور و نامدار، چنان که از لا به لای “یشت ها” به چشم می خورد ، به دوران زندگی مشترک هند و ایران می پیوندد. از جهت برخورداری از دین و عرفان و فلسفه ، ایران کشوری است که نخستین دین یکتاپرستی (توحیدی)را با  همه ارزش های عالی و اصول اخلاقی و مبانی عقلی آن به جهانیان پیشکش کرد.

ایران سرزمین آیین ها و دین های بزرگی از جمله آیین های زرتشت ، میترا، مانی، مزدک ، و شیعه نیز هست. پیدایش اشو زرتشت و پذیرش پیام او در ایران ، رویدادی بزرگ بود.

کشور ما از جهت شعر و ادبیات نیز غنی است و  شهرت جهانگیر دارد.اشعار خداوندگاران سخن پارسی چون فردوسی ، سعدی، حافظ، و صدها شاعر نامدار دیگر، همه جا دل ها را به هیجان        می آورد و اندیشه ها را به اعلی مرتبه کمال می رسانند و به  ما را در انجام وظیفه انسانی خود الهام می بخشد.

ایرانیان گروهی از آریایی ها هستند که پس از مهاجرت به بخش های بلند سرزمین های واقع در جنوب دریای مازندران ، این سرزمین ها را ایران نام نهادند، که طبق نوشته های باستانی چون اوستا به معنی سرزمین آریایی ها است.

قبل از مهاجرت ، اجتماع اقوام آریایی هند و ایرانی به سه طبقه تقسیم شده بودند:

1-    روحانیون

2-    جنگ جویان

3-    کشاورزان

این طبقه بندی اجتماعی در پرستش مذهبی نیز رعایت می شده؛ یعنی هر یک از آن طبقات اجتماعی، خدایان ویژه خود را داشته اند. یکی از این خدایان “مهر ” نام دارد. مهر را در          قدیم ترین دست نوشته ها ی ایران باستان یعنی اوستا، و در هندوستان در “ودا” می یابیم.

آیین مهر یکی از کهن ترین دین های جهان است و از جمله دین های راز آمیز به شمار        می رود.

آیین مهر بر ادبیات هزار ساله فارسی چه نظم و چه نثر تأثیر فراوان نهاده است. تأثیر این آیین باستان تنها در شاهنامه فردوسی ، گرشاسب نامه ، قابوس نامه و سیاست نامه خلاصه          نمی شود، بلکه می توان گفت ادبیات فارسی همیشه با نشان و علامت ایران باستان آراسته شده است.

یاران حلقه، شاهکار پروفسور تالکین، قلمرویی زیباست که قوانین و ضوابط حاکم بر آن تحت اراده و قدرت الهی است. سرزمین میانه آن چنان با ظرافت و دقت بوسیله اصول اخلاقی پی ریزی شده است که معنای تمام اعمال آن را می توان با اصطلاحات و تعاریف علوم ریاضی تطبیق داد.  هدف تحقیق واکاوی ابعاد رمان یاران حلقه،  علی الخصوص آگاهی در جهت تقویت ذهن  قشر شائق و علاقه مند به مطالعۀ رمان و دادن آگاهیهای متنّوع به آنها، خواهد بود. با توجّه به انواع روشهای تحقیق در علوم انسانی برای پژوهش در موضوع پایان نامه، روش توصیفی تحلیل محتوا، مناسب این پژوهش است.

موضوع داستان نبرد خیر و شر است که سابقه دیرین در میان ابناء بشر و اقوام مختلف دارد. داستانی برخاسته از کتاب مقدس و رمانس ها و افسانه های قرون وسطایی؛ آن روی دیگر سکه ، دنیای پریان ، اژدهایان، جادوگران، جنگل های سحر شده و از همه مهمتر اساطیر ژرمنی و اسکاندیناوی است، که اصول زیباشناختی آن پیوستگی تنگاتنگی با هنر و فرهنگ کلاسیک مغرب زمین دارد. از نظرگاه تاریخی و باورهای باستانی حلقه مفهوم حاکمیت و پادشاهی را داراست ، درست همانند حلقه قدرت در ارباب حلقه ها؛حلقه و نیروی افسانه ای آن نماد قدرت و قدرت طلبی معرفی می شود و حوادث بعدی داستان را رقم می زند تا مخاطبان، دنیای خیالی تالکین را پیش چشمان خود آورند و این جهان تازه را به عنوان امری واقعی بپذیرند و باور کنند.

سرآغاز سخن
1تریلوژی[1] (Trilogy)  ارباب حلقه‌ها یکی از محبوب‌ترین و جذاب‌ترین آثار ادبی جهان است. اثری که مورد استقبال و اقتباسات فراوانی واقع شد و شهرت فراوانی نصیب خالقش جان رونالد روئل تالکین نمود. نمونه‌های زیادی از این اقتباسات را می‌توان در حوزه‌های مختلف هنری از قبیل سینما، موسیقی، تئاتر، نمایش و … یافت.از جمله: فیلم معروف ارباب حلقه‌ها به کارگردانی پیتر جکسون (peter Jackson) ، سمفونی ارباب حلقه‌ها به آهنگ‌سازی هاوارد لزلی شور(Howard leslie shore) ، تئاتر ارباب حلقه‌ها و… . بنابراین تأثیر هنر کلاسیک و گوناگونی مظاهر و جلوه‌های آن به طور کاملاً محسوسی در شخصیت‌ها، صحنه پردازی‌ها، اشعار، ترانه‌های این اثر، بازتاب یافته است .

هنر و فرهنگی که امروزه محققان ریشه‌های آن را در یونان باستان می‌جویند و آغاز آن را به دو جزیره، مینوس(minos) و دیگری تمدن میسن(mycene) نسبت می‌دهند(مرزبان، 1373: 57). علاقه و آشنایی وافر نگارنده به فرهنگ و هنر کلاسیک غربی، ظهور شخصیت‌های افسانه‌ای و اسطوره‌ای، وجود عوامل متافیزیک، حس کنجکاوی را قم این سطور را پیرامون این اثر برانگیخت. در میان آثار تالکین رمان ارباب حلقه‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به گونه‌ای که شخصیت‌های دیگر داستان‌های تالکین مثل هابیت، ماجراهای تام

بامبادیل، سیلماریلیون، در این رمان به منصه ظهور می رسند، و رگ و ریشه ی خود را پیدا می‌کنند. لذا پرسش اصلی تحقیق درباره عنصر شخصیت در رمان یاران حلقه ها اولین قسمت از تریلوژی ارباب حلقه‌ها است . در این رساله سعی شده است اطلاعات جامع و مستندی نسبت به پیشینه و ویژگی‌های شخصیت‌های رمان مزبور داده و عموما  درباره موضوعات ذیل بحث می‌شود:

I: شخصیت‌های اصلی رمان یاران حلقه‌ کدامند ؟ و هر یک نماد چه قدرت و پیام هستند؟

II: اهداف نویسنده از نگارش رمان مزبور چیست؟

III: آیا رمان یاران حلقه‌ می‌تواند صحنه نمایش تقابل دو نیروی خیر و شر باشد؟

IV: آیا حلقه قدرت از خود اراده و برتری نشان می‌دهد؟

V: نویسندة رمان یاران حلقه کیست؟ و چگونه می‌اندیشد؟

ادبیات تعلیمی یکی از محورهای مهم تحلیل آثار ادبی در امر نقد محسوب می شود که برای مقوله ی اخلاق اهمیت ویژه ای قائل است. سیاستنامه و قابوس نامه از آثار ارزشمند و ادبی، تاریخی و اجتماع و سیاسی مشهور زبان ادبیات فارسی هستند به این موضوع توجه نموده اند. این پژوهش با توجه به اهمیت اخلاق و تعالیم حکمی در زندگی انسان ها، بنا دارد تا به بررسی مضامین اخلاقی و حکمی این دو اثر بپردازد. لذا به همین منظور بازخوانی نکات و مضامین اخلاقی و سپس به تحلیل محتوای آن ها براساس آیات و احادیث و فرامین دینی پرداخته است. این پژوهش در پنج فصل تدبیر شده است:

فصل اول: کلیات

فصل دوم: مبانی نظری

فصل سوم: روش تحقیق

فصل چهارم: زندگی نامه دو نویسنده

فصل پنجم: مضامین اخلاقی

از پژوهش فوق چنین به عمل آمد که نکته ای نیست که در آن روزگار باب ملک و ملت بی اعتنا باشد و نویسندگانی در دو کتاب ارجمند خود راجع به آن سخن نگفته باشند. علاوه بر این مواردی که معتقد هستند در این جهان روزنامه ی ملوک است روایت و حکایت گذشتگان را چاشنی سخن خود کرده اند و حلاوتی خاص به کتاب های خود بخشیدند.

پیشگفتار

ادب و هنر بر خلاف پندار بسیاری از زندگی اجتماعی می تراود و یکی از عوامل ضروری حیات اجتماعی است و پا به پای جامعه تغییر می پذیرد . بس ادب و هنر  صرفا پدیده ای نیست که ساخته  ادیب باشد بلکه باید گفت ادب نتیجه ان چیزی است که وجود دارد و به وسیله ادیب پرداخته می شود  از عواملی که در پدید آوردن  ادب نفش مهمی دارند مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و همچنین وقایع تاریخی جامعه است یعنی ادیب در جامعه به سر میبرد. و موافق مقتضیات ان جهت یابی میکند. جوامع ز ان خود را در میابد . شاید بتوان گفت سیر توفیق ادیب انست که روح زندگی مردم عصر خویش را در میابد. با ارمآنها و غمها و شادیهای آنها آشنا میشود  و نیازهای درونی معاصران خویش را درک می کند و ان را در آثار خود منعکس میکند بنابر این چنین اثری آئینه زندگی مردم همزمان ادیب است . تعهد اجتماعی هنرمند و ادیب نیز یکی از رکن های اصلی مورد بررسی در جامعه شناسی  ادبیات است  شاعر و نویسنده متعهد نارضایتی ناشی از اختلافات و ناهمگونی جامعه  را که دال بر تحولات و تغییرات ان جامعه است در اثر خود جلوه میدهد. درمیان آثار کهن  منثور فارسی ، کتب سیاست نامه و قابوس نامه  فرد اهل ادب و همه فارسی خوانان شهرت بیشتری دارد که در ادبیات فارسی ، شعر به مراتب بر نثر غلبه ورجحان داشته است و صنعت ادیب همیشه با صفت و معنای “شاعر” قرین و همراه بوده است . همانطور که شعر برخاسته از قریحه و ذوق است اما عامل نویسندگی به خصوص در روزگاران کهن انجام وظیفه و شغل بوده است  نویسندگانی مانند عنصرالمعالی

 ،خواجه نظام الملک طوسی همگی نویسنده دیوانی یعنی کارمند اداری روزگار خود بوده اند و نوشتن شغل و حرفه  انان  بوده است البته هنر و ابتکار موجب پیشرفت انان می شده است  و پس از نویسندگی به مقام وزارت هم رسیده اند. لذا نظام الملک طوسی وزیر نآمدار سلجوقیان کتاب سیاست نامه را به نگارش در آورد تا دستور العملی برای امر کشورداری سلطنت، حکومت باشد و این رسوم کهن بوده است. که دانشمندان و فرزانگان نظر خیر خواهانه خود را به حاکمان و والیان عرضه دارند تاانان با هوشیاری بتوانند به عدل و داد حکومت کنند و در نتیجه حکومت و سلطنتشان استوار باقی بماند .انچه پدران ما به نثر پارسی پیش از این دو کتاب نوشته اند بیشتر به تاراج حوادث رفتندو ورق های ان را باد خزان در سالیان دراز پراکنده کرده و جز نامی از انان نمانده است و انچه به دست است به دلایل بسیار با ین دو کتاب برابری نتوان کرد : نخست انانکه نویسندگان دیگر در لفظ و معنی تا این پایه ساده پسند و خوش سلیقه نبوده اند بیشتر سخنان ایشان  از حیث لفظ از ان روانی و سادگی که از هر پیدایه ای فریبنده ترو از هر زیوری اراینده تر است  دو دست ، تکلف و تصنع که روزی پسند مردم دشوارجوی بود و در این زمانه ما ناپسند است همواره در بیشتر از ان کتاب ها مایه بازار و رباینده خریدارست . اگر اندیشه  پند و اندرزی پخته اند سخنانی دور از خوی مردمی و گران و ناهموار گفته اند که به کار بسته اند ان را مردمانی بزرگ باید . دیگر انکه این دو کتاب در هر ورق شامل فواید لغوی و تاریخی بسیارست و حتی بسیاری از عادات و رسوم زمانه را که در جای دیگر نتوان یافت در خود جاویدان گذاشته و از دستبرد فراموشی باز رهانیده اند . بزرگترین مزیت این دو کتاب  بزرگوار ان است که نویسندگان انان دبیران بسیار توانا بوده و بهترین نمونه نثر فارسی قرن پنجم را از خود به یادگار گذاشته اند  که در حد خود شاهکار هایی از زبان روان و ساده دانشمندان و دبیران زبر دست ایران است .هنگامی که به حسب اشتیاق و به حسن اتفاق به خواندن کتب ارزشمند سیاست نامه وقابوس نامه توفیق یافتم ان دو را مجموعه هایی دیدم پر از نکته ها بدیع و گفته های حکمت اموز که میتوانند همچون سایر متون و آثار ارزشمند ادب فارسی راهگشای بسیاری مسائل نهفته و حقایق ناگفته باشند از سویی چون این کتب جزو واحد های درسی دانشجویان رشته ادبیات فارسی محسوب شده و حتی مطالب زیادی از ان ها در کتاب های درسی دوره متوسطه گنجانده شده است  حقیر که خود را در برابر چنین کاری عظیم و سترگ کوچکتر از ان  میدیدم که حتی فکر دست یازیدن به چنین خطر خطیری را در سر جای دهد با همه سختیهای راه و عظمت کار و قلت بضاعت علمی بر ان شدم تا در حد وسع و توان گوشه ای از حقایق و مضامین اخلاقی نهفته در این کتابها را به دوستداران علم و ادب بنمایاند و بنا به معروف که :

اب دریا را اگر نتوان کشید          هم به قدر تشنگی باید چشید.

حداقل جهت استفاده و اگاهی خود وهم پایگان خود گامی در جهت شناساندن بیشتر این آثار گرانبهای پارسی بردارد.لذا با صلاحدید استادان ارجمند و مشورت دوستان گرانمایه مصمم شدم تا پاره ای از تعابیر و اصطلاحات بکار رفته در این دو کتاب را تحت عنوان : (( مضامین اخلاقی در سیاست نامه و قابوس نامه ))بررسی نمایم .

اگر این دو اثر را به دریایی مانند کنیم که در ان انواع  گوهر ها و مروارید ها جا گرفته باشد ما به اندازه وسع و توان از زیاد قطره ای از دریا را برگزیده ایم  تا دست خالی بر دوستان نرفته باشیم .این پروژه را بیشتر به صاحب نظران و توانمندان این عصر وا میگذارم .