وبلاگ

یكی از مهمترین مسائل در صنایع نفت، رسوب مواد آلی سنگین موجود در نفت خام است، كه طی مراحل تولید، حمل و نقل و فرآوری نفت رخ می‌دهد. رسوب این مواد در مخازن، چاههای نفت، پمپ‌ها، تانك‌های ذخیره‌سازی، لوله‌های انتقال و تجهیزات پالایش، باعث اتلاف هزینه‌های فراوان می‌گردد. با پیش‌بینی مكان تشكیل رسوب می‌توان به كمك روش‌های مكانیكی، شیمیایی و یا تغییر شرایط محیطی، برای از بین بردن یا كاهش رسوب اقدام نمود. كریستالیزاسیون و رسوب تركیبات واكسی منجر به بروز مشكلات زیادی در مراحل تولید، انتقال، ذخیره سازی و انجام فرآیندهای مختلف مربوط به نفت خام و یا مشتقات آن می‌شود.  شركت‌های نفتی در سراسر دنیا به دلیل كاهش تولید، هزینه‌ مواد شیمیایی مورد نیاز، انسداد خطوط لوله و افزایش انرژی مصرفی ناشی از ایجاد رسوبات، سالیانه میلیاردها دلار  زیان می‌بینند. با كاهش ذخایر موجود و افزایش بهره‌برداری از مخازن نفت‌های سنگین و مخازن نفتی دور از ساحل، استفاده از روش‌های جدید و كارآمد برای رفع این مشكلات به یك ضرورت تبدیل شده است.

نفت خامی كه از اعماق زمین استخراج می شود، شامل هیدروكربورهای سنگین و نیمه سنگین است كه اشكال مختلف و خصوصیات متفاوت دارد. هیدروكربورهای سنگین شامل واكس ها، مواد آسفالتنی و رزین ها هستند كه می توانند به صورت جامد، در تركیبات ظاهر شوند كه در این بین، واكس ها اهمیت خاصی دارند.تغییر عواملی مانند دما، فشار و تركیب اجزای سبك در تركیبات نفتی، سبب تشكیل رسوب های واكس پارافینی جامد در این تركیبات می شود. رسوب واكس تشكیل شده به طور عمده شامل پارافین ها، نفتن ها و به مقدار كمی از دیگر هیدروكربورها، مانند آروماتیك هاست. تشكیل این رسوبات در مرحله اول می تواند منافذ زیرزمینی را مسدود كرده، باعث كاهش شدید نفوذ پذیری آنها شده و راندمان استخراج نفت را كاهش دهد. در مراحل بعدی نیز تشكیل رسوبات، مشكلات زیادی را به دنبال خواهد داشت. به عنوان مثال تشكیل رسوبات واكس در خطوط انتقال نفت خام، می تواند باعث گرفتگی لوله ها و افزایش مقاومت در برابر جریان و در نتیجه افت فشار جریان شده و علاوه بر افزایش توان مورد نیاز جهت پمپ نمودن سیال، موجب استهلاك زودرس تاسیسات شود. تشكیل رسوبات واكس در تجهیزات پروسسی مانند مبدل های حرارتی و خطوط لوله كاهش كارآیی این تجهیزات را به دنبال دارد.با توجه به اینكه در فرآیندهای روغن سازی یكی از مراحل اصلی فرآیند، جداسازی واكس می باشد، اهمیت این پدیده مشخص می گردد. مساله تشكیل رسوب واكس و عوامل موثر بر آن، سالهای متمادی مورد بحث پژوهشگران بوده و اكثر روش ها و مدلهایی كه جهت توصیف و پیش بینی این پدیده ارائه شده اند، توافق ضعیفی با داده های آزمایشگاهی دارند و از هیچكدام نمی توان به عنوان یك راه حل عمومی، جهت پیش بینی این پدیده، استفاده كرد. این مدلها اغلب دمای پیدایش واكس و میزان رسوب تشكیل شده را بالاتر از مقدار تجربی و آزمایشگاهی آن، تخمین می زنند.با توجه به توضیحات یاد شده، پیش بینی دمای تشكیل رسوبات واكس و در نظر گرفتن این دما در طراحی تجهیزات مربوط به استخراج، تولید و بهره برداری از نفت خام یا برش های نفتی، اهمیت خاصی دارد. مدل سازی ترمودینامیكی، یكی از راههای بررسی این پدیده است.[1-6

اهمیت رسوب واكس

2-1- مشکلات رسوب واکس

با بوقوع پیوستن مشکل رسوب واكس، صنعت نفت برای چندین دهه دچار مشكل شده است، همزمان با ایجاد دو نگرانی اصلی -فنی و اقتصادی-. رسوب واکس می تواند خفیف، و یا می تواند به اندازه کافی شدید باشد كه آن را غیر فابل كنترل كند (شکل 2-1).

مسائل فنی در ارتباط با رسوب موم عبارتند از :

کاهش تراوایی و آسیب سازند زمانی که در چاه و اطراف آن رخ می دهد.

کاهش در قطر داخلی و نهایتاً بسته شدن لوله های تولید جریان.

تغییرات در ترکیب مایع مخزن و رئولوژی مایع به علت جدایی فازها بواسطه ی رسوب  ماده جامد رسوب واكس.

فشار اضافی وارده برای پمپاژ بر تجهیزات برای جبران افت فشار در امتداد خط جریان در نتیجه ی تغییرات رئولوژیکی به جهت شروع به تبلور واكس.

از این رو، کنترل رسوب واكس ضروری است. برای پرداختن به موضوع رسوب واكس، سه پدیده ی مهم در نظر گرفته می شود : تشكیل رسوب واكس، نشست پویای واكس و انتقال حرارت از چاه. انسداد واكسی، که از رسوب واكس به دست آمده، ژلی است که حاوی بلورهای واكس جامد و مایع به دام افتاده.[7] رسوب واكس پدیده ی ترمودینامیکی است که منجر به رسوب بلورهای واكس جامد می شود. رسوب پویا ی واكس پدیده ای که در آن یک ژل با بلورهای واكس و مایع تشکیل شده، می باشد. رسوب واكس به منظور توسعه راه حل های کنترل رسوب موم در چاه باید دقیقاً توصیف گردد.

واكس یک اصطلاح کلی است برای توصیف تمام انواع ماده جامد كه رسوب كرده اند و یا در طی سرد یا گرم شدن در محلول حل شده اند، بكار می رود.درجه حرارت ظاهر شدن واكس(WAT) درجه حرارتی است که در آن بلور واكس برای اولین بار دیده می شود؛ آن را نیز نقطه ابری شدن می نامند.دمای تشكیل واكس نفت مخزن ذخیره (STO) با استفاده از Cross polar microscopy اندازه گیری شده و برای  نفت زنده live oil)) از high pressure cross polar microscopy استفاده می گردد.درجه حرارتی که در آن تمام بلورهای واكس به درون نفت برمی گردند به عنوان درجه حرارت انحلال واكس شناخته می شود (Wax Dissolution Temperature). دمای انحلال واكس معمولا بالاتر از دمای تشكیل واكس می باشد.

رسوب واکس در طول تولید نفت خام پارافینی و حمل و نقل آن، یکی از جدی ترین مشکلات در عملیات پایین دستی  و بالا دستی است كه با آن مواجه هستند. این رسوبات به طور عمده توسط نرمال پارافین ها (آلکان ها ی خطی) و مقدار کمی از پارافین شاخه دار و همچنین ترکیبات آروماتیك تشکیل می شود. نفتن ها (حلقوی ها) و پارافین های با زنجیره بلند نیز به تشكیل واكس میكروكریستالی کمک نموده و تأثیر قابل توجهی در الگوهای رشد میكروكریستال ها دارد. تعداد مولکول کربن پارافین ها ی موجود در لایه رسوب واكس از 15 اتم به بالاتر شناخته شده است. وقتی رسوب واكس شكل گرفت، به شکل کریستال خوشه ای است، كه تشکیل یک ساختار کریستالی می دهد. کریستالی ذاتاً ترمو-پلاستیك بوده و می تواند به صورت جامد و یا مایع در محلول، بسته به درجه حرارت و شرایط فشار نفت خام وجود داشته باشد. تکنیک های پیشرفته تحلیلی این امكان را بوجود آورده اند تا 160 اتم کربن در این رسوبات تشخیص داده شود.

بحث شد انسان به نوعی مستعد بزهکاری است .یکی از بزهکاری های اوجرم پولشویی است ضرورت و اهمیت شناخت این جرم براساس دلایل ذ یل سبب شد تا  موضوع پایان نامه ام را پولشویی با عنوان روی جلد قرا ردهم تا امکا ن مقابله فراهم تر گردد.

1ـ پولشویی یک جرم است پس راه های مقابله با جرم بایدشناخته شود ومبارزه صورت گیرد

2ـ نوظهور بودن موضوع که وارد عرصه حیات بشری اعم ازبین المللی وداخلی شده است

3ـ پیامدوتبعات منفی که پدیده  پول شویی بدنبال دارد .

4ـ لازمه دادن شناخت به دستگاهها ودست اندرکاران برای مبارزه ومقابله باجرم وفساد پدیده تطهیر پول.

5-ناشناخته ماندن خیلی از زوایای جر م پو ل شویی بابیان روش های تطهیر.

6-شناخت برای جلو گیری از مرگ پنهان وهویت انسانیت.(توسعه مواد مخدر،قاچاق انسان و…)

7-شناخت برای ایجاداعتدال و عقلانیت در جامعه (بیان عوارض …).

سابقه تحقیق:

باتوجه به نو ظهوربودن وتازگی موضوع ،تحقیقات و راهکارهای خوبی اندیشه شده.قوانین، آئین نامه ها وپایان نامه  ها ،مقالات ،سخنرانی،زیادی در عرصه بین المللی و داخلی انجام شده ولی احساس می شود کامل نیست. باید کار بیشتر ی صورت گیرد.

اهداف تحقیق:

با بررسی پایان نامه ،مقالات ، نشریات، مشاهده گردیدیک شباهت زیاد بین مطالب ومحتوی موضوع درهمه اینها وجود دارد دراین تحقیق تلاش کردیم .تا زوایای بررسی راتغییرداده،ضمن بهره گیری از تجربیات گذشتگان و موجود مباحثی رابراساس اهداف زیر تحقیق نمائیم.

1- بررسی وتبین وشناسایی موضوع تطهیر پول

2ـ تهیه عنصر قانونی جرم پولشویی درقوانین اساسی ،موضوعه ،آئین نامه ها مقررات داخلی .                                                                

3ـ بررسی تطبیقی واکنش های ملی وفراملی

4ـ شناسایی خلاهای موجود در پایان  تحقیق با بررسی ارزیابی، ارائه راهکارو تقدیم پیشنهاد برای  پرکردن خلاهای بوجود آمده.

5ـ تهیه حداقل یک مجموعه منابع مرتبط به موضوع برای بهره گیری بیشترمحققان به خصوص مراجع قانون گذاری.

پرسش های تحقیق:

 معمولاً پرسش ها در پس مجهولاتی مطرح می شود تا با طرح پرسش،مجهولات موجود را با پاسخ صحیح و

مستدل به معلوما ت مبدل کرد . یک تحقیق باید مبین آن باشد که می خواهد به چه سوالاتی پاسخ دهــــد ویا به تعبیری محتوای تحقیق پاسخ به چه سوالاتی رقم خورده است .که مهمترین این سوالات می تواند به شرح زیر باشد.

1-چه مجموعه قوانینی در حقوق داخلی و ملی درمبارزه با پول شویی وجود دارد؟

2- تا چه حدتلاش های بین المللی صورت گرفته است ؟و می بایست انجام بگیرد؟

فرضیه های تحقیق:

پیرامون پول شویی فعالیتهای زیادی صورت گرفت اما کامل نیست خلاهایی دارد که ما دنبال خلاهای موجود هستیم ویا به نوعی چه فر ض های وجود دارد که می شود بر رسی و اجرایی کرد.

1ـ مجموعه قوانین کامل برای پول شویی وجود ندارد.

2- کنوانسیون وین 1988وکنوانسیون سازمان ملل 2000(پالرمو)و… اقــدامات خوبی در مبارزه با جرم پـــول شویی انجام شده ولی کامل نیست.

تنگناهای تحقیق:

همانطور درضرورت تحقیق بیان گردید.موضوعی است که از تنوع زیاد برخوردارهست هم باکمبود منابع مواجه

هست وهم اینکه با بروز پیچیدگی های جدید ابعادی دیگر غیر مکشوف می ماند که مهمترین آن عبارتند از:

1ـ کمبود منابع فارسی است.

2ـ عدم وجود یک مجموعه قوانین کامل دریک مجلد.

3ـ کپی برداری ورونویسی اکثر مقالات ومطالب پیرامون موضوع از روی هم.

4-محدود بودن منابع و اقدامات به قاره های خاص.

روش تحقیق:

واینترنتی ومصاحبه ای و…انجام می گیرد.باتوجه به موضوع وعد م کاربرد بعضی ازروشها دراین تحقیق تلاش شده

است ازسه روش مهم زیر بهره گیری شود.

1ـ روش کتابخانه ای درقالب فیش برداری ،وطبقه بندی مطالب .

2ـ اینترنتی اعم ازمطالب داخلی وخارجی.

3ـ مشاوره ای برای اصلاح امور ومطلوب کردن دوبند قبلی واستفاده از نظرات ارزشمند صاحب نظران بالاخص اساتید معظم جناب آقایان دکتر سیدمحمود مجیدی ، ودکترعلیرضاحسنی.

سازماندهی تحقیق:

این اثر که تحت عنوان مطا لعه تطبیقی سیاست کیفری ایران و حقوق جزای بین الملل در قبال تطهیرپو ل های نا مشروع (پولشویی)لباس تحقیق بر خود پوشیده در دو فصل کار شده است. فصل اول مفاهیم.اهداف،عوارض و درآمدی برفرایند وشیوه های تطهیر پول های نامشروع در دو مبحث که درمبحث نخست واژه شناسی و درآ مدی براهداف وعوارض تطهیر،طی سه گفتارکه درگفتار اول واژه شناسی ،گفتار دوم اهداف،گفتار سوم عوارض پولشویی،مورد بررسی قرارمی گیرد.ودرمبحث دوم این فصل که پیرامون فرایندوشیوه های پولشویی است در دو گفتار که در گفتار نخست فرایند پولشویی ودر گفتار دوم به روش های تطهیر می پردازد. فصل دوم تحلیل حقوقی بزه پولشویی ودرآمدی برواکنش ها ی ملی وفراملی درقبال آن خواهد بود.دردومبحث که درمبحث اول بررسی حقوقی موضوع درسه گفتارخواهد بودکه در گفتار نخست ماهیت حقوقی پولشویی ،گفتار دوم جایگاه پولشویی در طبقه بندی جرایم ،در گفتار سوم  ویژ گی های بزه پول شویی است خواهیم پرداخت. درمبحث دوم این فصل که پبرامون واکنش های ملی و فرا ملی در قبا ل پولشویی است مرکب ازدوگفتارکه درگفتار اول،واکنش های فرا ملی براساس اسناد وهمکاریهای بین المللی و در گفتار دوم واکنش های ملی باعنا یت به جرم انگاری بزه پولشویی بارویکردرکن های قانونی ومادی ومعنوی وتعیین مسوو لیت کیفری برای اشخاص حقوقی می باشد.ارزیابی ونتیجه گیری حا صل ازتحقیق بیان می گردد وپیشنها دات محقق برای بهره گیری ارائه می شود. ودر نها یت منابعی است که ما را درانجام و به فرجام رسیدن کاریاری کرده اند پایان بخش پژوهش  خواهدبود.البته قبل ازمنابع عنصرقانونی جرم پول شویی رادرقوانین اساسی وموضوعه(عادی)وآیین نامه ها ومقـــــررات را ازهمه منابع قانونی در آورده و فهرست کردیم.

فصل اول: مفا هیم، اهداف، عو ارض، و درآمدی بر فر ایند و شیو ه های تطهیرپو ل های نا مشروع

همانطور از عنوان فصل اول پیداست مفاهیم ،اهداف،عوارض ،درآمدی برفرایند وشیوه های تطهیرپول های نامشروع موضوع اصلی بحث این فصل خواهد بود. این فصل از دو  مبحث تشکیل شده  که در مبحث  نخست واژه شناسی و در آمدی بر اهداف و عو ارض  تطهیرو در مبحث دوم فرایند پول شو یی را مورد بررسی قرار می دهیم.

مبحث نخست: واژه شناسی و درآمدی بر اهداف و عو ارض تطهیر

 شنا خت واژه ها و اصطلا حات بکار رفته  در فهم و در ک  موضوع   تحقیق بسیار مو ثر خو اهد بود. اگر این شناخت و معنی حا صل شو د اهداف مو ضو ع بهترقابل شناسایی بوده و همچنین اهداف شناخته گردد پی بــردن به عو ارض آن کاری سهل و آسان خو اهد شد .فلذا در مبحث نخست درسه  گفتار بحث دنبال  می شود که در گفتــا ر نخست واژه شناسی و درگفتار دوم اهداف و درگفتار سوم عوارض  پولشو یی،هریک براساس نظرات ودیـد گاه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.

شبکه­های اجتماعی از سویی به عنوان یکی از گونه­های رسانه­های اجتماعی امکانات تعاملی قابل توجهی برای کاربران اینترنتی فراهم کرده­اند و در افزایش مشارکت شهروندان در برخی فرآیندها مؤثر بوده­اند. از سویی این شبکه­ها با آسیب­های گسترده­ای در حوزه­هایی از قبیل حریم خصوصی، کپی رایت، اعتیاد مجازی، سوء استفاده از کودکان، دزدی اطلاعات و هویت و مواردی این چنینی مواجه بوده­اند(روشه،‌1376: 218-213). چالش حریم خصوصی از مهم­ترین مباحثی است که همواره درباره شبکه­های اجتماعی مطرح بوده است. کاربران اینترنتی در این شبکه­ها بخشی از اطلاعات شخصی خود را در اینترنت منتشر می­کنند که می­تواند خطراتی برای آن­ها به همراه داشته باشد. گرایش به سایت­های شبکه­ی اجتماعی در سراسر دنیا همچنان رو به رشد است. شبکه­های اجتماعی یکی از انواع رسانه­های اجتماعی محسوب می­شوند. شبکه­های اجتماعی بخشی از رسانه اجتماعی هستند که با اهداف مختلفی ایجاد شده­اند و کاربران بسیار زیادی را به خود جذب کرده­اند. امروزه بعضی از شبکه­های اجتماعی با سرویس­هایی که ارائه می­دهند و با کاربری­هایی که دارند، خود به یک رسانه خبری تبدیل شده­اند و اثرات عمیقی بر وقایع مختلف در دنیای واقعی گذاشته­اند(بیرو، 1379: 68-63). شبکه­های اجتماعی روی زندگی افرادی که در آن­ها عضو هستند هم بسیار تاثیرگذارند. یکی از تاثیرگذارترین سرویس­های ارائه شده در اینترنت، شبکه­های اجتماعی است که به نوبه خود تحول شگرفی را در نظام اجتماعی کشورهای جهان ایجاد کرده. یک شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربرانی که علاقه به اشتراک­گذاری علاقه­مندی­ها، افکار و فعالیت­های خود با دیگران دارند، این امکان را می­دهد. شبکه­های اجتماعی در عین حالی که فضایی برای پیدا کردن دوستان جدید هستند، به افراد این امکان را می­دهند که با دوستان قدیمی خود ارتباط برقرار کنند. شبکه­های اجتماعی مکان­هایی برای تبادل نظر هستند که در آن­ها افراد عقاید و نظرات خود را با هم به اشتراک می­گذارند(مهدی­زاده، 1388: 187-181).کاربران دغدغه­ها و علایق و دل­مشغولی­های خود را با یکدیگر به اشتراک می­گذارند(ایجاد محتوا توسط اعضا)برخلاف سایر رسانه­ها، تعامل و تاثیرگذاری مخاطبان در تولید و انتخاب محتوای دلخواه زیاد است و قدرت انتخاب بیشتری دارند و تبلیغات هدفمند اینترنتی (این سایت­ها یکی از منابع مهم کسب درامد هستند. از این طریق که کاربران شبکه­های اجتماعی علاقه مندی­های خود را در سایت اعلام می­کنند و شرکت­های تبلیغاتی با آگاهی از این علاقه­مندی­ها برای آن­ها آگهی می­فرستند. بسیاری از شرکت­ها هم خود در شبکه­های اجتماعی صفحه شخصی دارند و با مشتریان خود و سایر

 شرکت­ها ارتباط برقرار می­کنند، ایجاد می­شوند.  البته شبکه­های اجتماعی پیامدهای منفی هم دارد؛ از قبیل شکل­گیری و ترویج سریع شایعات و اخبار نادرست چرا که امکان شناسایی هویت واقعی اعضا و کنترل محتوای تولید شده توسط کاربران این سایت­ها وجود ندارد، تبلیغات ضددینی، عدم کنترل بر اطلاعات شخصی ارائه شده در شبکه اجتماعی بعضی شبکه­های اجتماعی امکانات و سرگرمی­هایی را ارائه می­دهند و افراد در صورت استفاده از آن­ها، اجازه می­دهند که بعضی از اطلاعاتشان در دسترس آن­ها قرارگیرد. افرادی با پروفایل­های تقلبی هم گاهی اقدام به سوء استفاده از اطلاعات افراد از قبیل عکس­ها و… می­کنند(مامفورد، 2010: 85-82). وب سایت­های شبکه اجتماعی، حجم قابل توجهی از اطلاعات شخصی کاربران را در اختیار دارند و امکان سوء استفاده شرکت­های تجاری و دولت­ها از این اطلاعات همواره از دغدغه­های اصلی مطرح شده درباره این شبکه­هاست. این شبکه­ها همچنین عرصه ارتباطات سیاسی را نیز متحول کرده­اند(بوردیو، 1388: 564-561). فعالیت­های کاربران در حوزه سیاسی در شبکه­های اجتماعی روی وقایع سیاسی در دنیای واقعی موثر بوده است. در حوزه ارتباطات بین الملل نیز شبکه­های اجتماعی قابل توجه هستند و برخی کشورهای شرقی مانند چین و روسیه که دغدغه حفظ فرهنگ ملی برایشان اهمیت دارد، با تقویت شبکه­های اجتماعی بومی تلاش کرده اند کاربرانشان را از شبکه­های اجتماعی بین المللی که در مالکیت شرکت­های آمریکایی هستند، دور کنند. شبکه­های اجتماعی همچنین بر عرصه اقتصاد نیز موثر بوده­اند. اما در كنار این نظام و انتظارات و الزامات آن، دانشجویان به عنوان جوانانی كه در مرز بلوغ و استقلال شخصی،  اقتصادی و فكری قرار دارند هنوز با سیستم­های دیگر اجتماعی بخصوص خانواده، دوستان و شبكه­های اجتماعی ارتباطی تنگاتنگ دارند. این روابط خارج از سیستم دانشگاه هم می­توانند منابع تنش و فشار و ناراحتی باشند و فشار ناشی از محیط دانشگاه را تقویت كنند و هم می­توانند با ابراز حمایت و پشتیبانی عاطفی دانشجویان را در مقابل فشارها و تنش­های ناشی از محیط دانشگاه حفاظت نمایند. توجه به این عوامل خارج از نظام دانشگاهی می­تواند دسترسی به هدف ارتقاء سطح سلامت روانی و كارائی درسی و اجتماعی دانشجویان را تسهیل نماید(کوثری، 1385: 96-93). تلقی ما چنین است كه این پایان­نامه دست كم در مورد یك یا دو جامعه خاص (دانشجویان دانشگاه آزاد، مردم) نقش شبکه­های اجتماعی را واكاوی نموده و جایگاه شبكه­ ها را نیز در این میان مشخص نماید و بدین طریق بتواند راه را برای تلاش های بعدی جهت تدوین برنامه ای در راستای افزایش ارتباطات اجتماعی پژوهشگران و مردم بگشاید. لذا با توجه به مطالب ذکر شده در این پژوهش به بررسی نقش شبکه­های اجتماعی در ارتباطات بین مردم، دانشگاه و پژوهشگران به نحوی مفید و پویا پرداخته خواهد شد.

[1] Hafman

[2] Hauber

[3] Karpneter

1 Gringlase

سلامتی انسان ابعاد مختلفی اعم از بدنی، روانی، عاطفی و اجتماعی دارد که لازم است به همه آن­ها توجه شود. یکی از موضوعات مهمی که درباره سلامت روانی مطرح می­شود عزت نفس و ادراک فرد از خودش است. ادراک فرد از خود تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می­گیرد که فعالیت بدنی و شرکت در ورزش سازمان یافته یکی ازین عوامل است (34).

در جامعه­ای که اهمیت زیادی برای موفقیت در فعالیت­های ورزشی قائل هستند، طبیعی است که تصور شود خودپنداره به میزان زیادی افزایش خواهدیافت. یک خود پنداره منفی می­تواند آثار مخربی بر تمام جنبه­های زندگی فرد داشته باشد. مربیان و والدین باید نحوه به­کارگیری فعالیت­های حرکتی کودکان و نوجوانان را که باعث تشکیل خودپنداره­های مثبت و باثبات می­شوند، مشخص کنند (51).

خودپنداره جسمانی شامل نحوه نگرش فرد نسبت به خود است و هم شامل شیوه­ای است که فرد توسط آن بدن خود را ادراک می­کند و نگرش فرد را نسبت به ابعاد بدنی، توانایی­ها  و مهارت­های بدنی­اش نشان می­دهد. از طرفی بالیدگی در شکل­دهی خودپنداره فرد نقش بسزایی دارد (51 و 78). افراد نوجوان در سنین متنوعی به مرحله نوجوانی وارد می شوند و به وضعیت بالیدگی می­رسند. بالیدگی به عنوان فرایندی از بالیده شدن یا پیشروی به طرف وضعیت بالیده تعریف می­شود. لذا در یک گروه از کودکان با جنس و سن تقویمی همانند، در سن زیستی یا سطح بالیدگی زیست شناختی کسب شده، پراکندگی وجود دارد (65). رشد خودپنداره، یک جنبه مسلط در کودکی و نوجوانی است و اغلب تحت تاثیر سطح بالیدگی قرار می­گیرد (مثلا تاخیر یا پیشرفت در بالیدگی). در این سنین از یک طرف رشد اجتماعی، شخصی و عاطفی و از طرف دیگر نیز جابجایی زمانی بالیدگی (تاخیر یا پیشرفت) وجود دارد که این جابجایی میتواند بر رشد خودپنداره کودک اثر بگذارد (51).

تغییرات جسمانی که در طی بلوغ در دختران رخ می­دهد (22% افزایش توده چربی) با افزایش توده عضلانی یا بافت اسکلتی همراه نیست (78)، از این رو با توجه به تغییرات در اندازه، شکل و ترکیب بدنی، شرکت در فعالیت بدنی کاهش می­یابد. بنابراین تغییرات جسمانی زمان بلوغ و بالیدگی زودرس دختران نوجوان ممکن است به طور مستقیم روی توانایی دختران برای شرکت در فعالیت جسمانی تاثیر داشته باشد. به عنوان مثال، رشد سینه ممکن است به طور مستقیم، شرکت در فعالیت جسمانی خودانگیخته را به دلیل نیاز به لباس مناسب کاهش دهد (28).

از طرفی نوجوانی به عنوان دوره خطر کاهش فعالیت بدنی به ویژه بین دختران نوجوان  زودرس[1] شناخته شده است و این کاهش فعالیت کاهش خودارزشمندی جسمانی را نیز در پی دارد (54). تغییر در انگیزه، نگرش نسبت به عملکرد و تغییر در تصویر بدنی در خلال دوره نوجوانی ممکن است از عوامل تاثیرگذار بر کاهش فعالیت باشد (78).

منابع زیادی این کاهش را در دختران نوجوان مشخص کرده­اند و نشان داده­اند که درصد شرکت در فعالیت بدنی از %58 در سن 11-12 سالگی، به %41 در سن 13-15 سالگی کاهش می­یابد، این افت در فعالیت بدنی همزمان با بلوغ است که معمولا در سن 12-13 سالگی اتفاق می­افتد (26).

مطالعات انجام شده نشان می دهد که ورزش هم در درازمدت و هم در کوتاه مدت، تقویت روانی و بهبود تغییرات نورولوژیک در قشرکودکان، نوجوانان، بزرگسالان و حتی سالخوردگان را به همراه دارد. از طرفی آمادگی جسمانی وسیله ای ساده، کم هزینه و قابل دسترس برای همگان ازجمله نوجوانان است (34).

یکی از این مداخلات موثر ومهم اثر فعالیت بدنی روی خودپنداره است چراکه خودپنداره جنبه مهمی از رشد عاطفی فرد است. تحرک و فعالیت جسمانی تسهیل کننده­های مهمی برای خودپنداره مثبت محسوب می­شوند (69،  90 و 98). اگرچه تحرک تنها یک روش تسریع­کننده رشد خودپنداره است اما برای نوجوانان از اهمیت خاصی برخوردار است (51) . به ویژه این تاثیر را می­توان در دختران با بالیدگی زودرس مشاهده کرد چراکه دختران با بالیدگی زودرس در مقایسه با همسالانشان از سطوح فعالیت بدنی و خودادراکی پایینی برخوردارند (28، 29 و 41).

مطالعه روی بررسی خودپنداره در طول نوجوانی تا حدودی پراکنده است و شواهد اندکی درباره بلوغ و فعالیت جسمانی در دختران نوجوان وجود دارد و همچنین در برخی مطالعات مقدار مداخله کم بوده­است (39 و 98).

از این­رو آگاهی از تاثیرات برنامه­های مداخله­ای باعث توسعه نظریه­های رفتاری و متعاقبا باعث ایجاد برنامه­های موثر برای پیشرفت سلامتی خواهد شد (90 و 98). نتایج نشان می­دهد که مداخلات در محیط مدرسه می­تواند به طور مثبت روی خودپنداره دانش آموزان تاثیر بگذارد اما در برخی مطالعات مقدار مداخله کم بوده است (35 و 92).

کمبود شواهدی راجع به اثر فعالیت بدنی روی خودپنداره جسمانی دختران با بالیدگی­های متفاوت به­طور متمایز، و همچنین کم بودن مقدار مداخلات پیشین، نیاز به تحقیق بیشتر را برای کارهای مداخله ای روی خودادراکی و خودپنداره جسمانی را مشخص می­کند. بنابراین با درنظر گرفتن ویژگی­های نوجوانی و اینکه بالیدگی در سنین حساسی صورت می­گیرد و همچنین با توجه به اینکه این تحقیق روی نوجوانان کم تحرک دختر انجام خواهدشد، محقق در پی پاسخ به این سوال است که آیا برنامه تمرینی آمادگی جسمانی اثرات متفاوتی بر خودپنداره جسمانی دختران نوجوان کم تحرک زودرس و دیررس دارد؟

از این رو این تحقیق در نظر دارد که پیامدهای یک دوره 8 هفته­ای تمرینات آمادگی جسمانی را برخودپنداره جسمانی نوجوانان دختری که از نظر بالیدگی دیررس و زودرس هستند، بسنجد و نحوه تاثیر این تمرینات را بر آن­ها بررسی و مقایسه کند.

3-1- ضرورت

آگاهی از تاثیرات برنامه­های مداخله ای باعث توسعه نظریه­های رفتاری و متعاقبا باعث ایجاد برنامه­های موثر برای پیشرفت سلامتی خواهد شد. این نتایج نشان می­دهد که مداخلات در محیط مدرسه می تواند به­طور مثبت روی خودپنداره دانش آموزان تاثیر بگذارد (35).

همچنین، دختران در سن بلوغ خودارزشی پایین­تری دارند و لزوم برنامه­هایی برای افزایش فعالیت بدنی در میان دختران نوجوانی که نارضایتی نسبت به بدنشان را در مدت بلوغ تجربه می­کنند، مشهود است، بنابراین با توجه به اینکه برخی تحقیقات ذکر شده نشان داده­اند خودپنداره­ی جسمانی دختران در سن بلوغ کمتر است، ضرورت برنامه­های فعالیت بدنی برای این گروه، محسوس­تر است (28، 25 و 41).

از طرفی نیز اگرچه راهبردهایی برای افزایش فعالیت بدنی در حال گسترش هستند اما میزان تاثیرات برای مداخله کم هستند و مداخله­های موثر به طور گسترده به کار گرفته نمی­شود (41).

در نتیجه کمبود شواهدی راجع به اثر فعالیت بدنی روی خودپنداره جسمانی دختران با بالیدگی­های متفاوت به­طور متمایز، و همچنین کم بودن مقدار مداخلات پیشین، و نیز باتوجه به کمتر بودن خودپنداره جسمانی دختران نوجوان در سنین بلوغ، لزوم برنامه­هایی برای نیاز به تحقیق بیشتر را برای کارهای مداخله ای روی خودادراکی و خودپنداره جسمانی را مشخص می­کند. ازین رو این تحقیق در نظر دارد پیامدهای یک دوره تمرین آمادگی جسمانی را در نوجوانان دختری که از نظر بالیدگی دیررس یا زودرس هستند بسنجد و نحوه تاثیر این تمرینات را بر آن­ها بررسی و مقایسه کند.

[1]. Early adolescent girls

[1]. Self- concept

کودکان و نوجوانان قشر عمده ای از جمعیت جهان را تشکیل می دهند. در هر جامعه سلامت کودکان و نوجوانان اهمیت ویژه ای دارد و توجه به بهداشت روانی آنان کمک می کند تا از نظر روانی و جسمی سالم بوده و نقش اجتماعی خود را بهتر ایفا کنند(کوشان[1]،2000 )

 مطالعات انجام شده در فرهنگ های مختلف نشان داده است درصد قابل توجهی از کودکان سنین مدرسه و قبل از مدرسه دچار مشکلات رفتاری هستند)هارلند، ریجینولد، براگمان، ورلو، وانهوریک، ورهولست[2]، 2002). کودکان بی­سرپرست و بد سرپرست  که از عاطفه مادرانه و روابط صمیمی والدین محروم بوده­اند غالبا از اختلالات عاطفی، نا­ایمنی، احساس وابستگی یا طرد، گروه گریزی یا گروه­ گرایی حاد رنج می­برند. و به طور جدی نیازمند ارتباط صمیمانه و عاطفی هستند، و به روشهای فرافکن و ابزارهای توانبخشی که بروز مشکلات آنها را تسهیل سازد علاقه نشان می­دهد( نلسون، 2000). به طور کلی هنگامی اختلال رفتاری مطرح می شود که رفتار کودک مورد تایید والدین نباشد، در رفتار کودک رفتارهای برون فکنانه دیده می شود، رفتار نامناسب تکرار شده و تنبیه های خانواده برای حذف آن بی تاثیر باشد و کودک دچار بیماری روانی نباشد(شمس اسفندآباد، 1382).

روانشناسی جدید سعی داردتوجه خود را صرفا به مشکلات روانی معطوف نسازد و بیشتر به جنبه های مثبت زندگی تاکید کند. رضایت از زندگی[3] نیز یکی از مولفه های اساسی در شناخت کیفیت زندگی افراد می باشد. پژوهشهای انجام شده در زمینه رضایت از زندگی در بین نوجوانان نشان داده است که رضایت مندی و تلقی مثبت از زندگی در گروه سنتی نوجوانان یا دانش آموزان کاملا متفاوت از بزرگسالان است و پژوهش در این زمینه نیازمند لحاظ نمودن مولفه های ویژه آنان است.   افزایش تنش ها و مشکلات رفتاری، ناامیدی، اضطراب و افسردگی ازجمله آثار منفی نارضایتی از زندگی است که پیامدهایی همچون کاهش روحیه مشارکت جویی اجتماعی، تعاون و اعتماد اجتماعی خواهد داشت(کامرون[4]،2001). بر اساس یافته های عملی برآورد افراد از سلامت ذهنیشان به طور منظم از لحاظ میزان ارزش گذاری یا درجه اهمیتی که برای حیطه های متفاوت زندگی مثل شغل، سلامت، اوقات فراغت، تحصیل یا زندگی عاشقانه قائل هستند، تغییر میکند(اکرم خمسه،1390). .به علاوه فقط حیطه ها و زمینه های  ارزشمند، یعنی حیطه هایی که رضایتمندی کلی از زندگی را نشان داده اند بر قضاوت افراد درمورد رضایتمندی کلی از زندگی تأثیر میگذارد. حیطه ها یا زمینه هایی که مهم نیستند، بر رتبه بندی کلی از رضایت مندی تأثیری ندارند. رضایت از زندگی می تواند جز عوامل تاثیر گزار بر عزت نفس افراد باشد.

عزت نفس به عنوان یکی از ابعاد شخصیت آدمی همواره تحت تاثیر روابط با دیگران شکل می گیرد و خانواده به عنوان اولین منبع ارتباط کودک عامل مهمی در شکل گیری این بعد از شخصیت آدمی است. این عامل مهم که در ساخت شخصیت کودک نقش دارد در کودکان بی سرپرست به خاطر نداشتن خانواده کم رنگ است. کاپلان از جمله پژوهشگرانی است که به عزت نفس[5] افراد به عنوان یک صفت نگریسته است .از شیوه فرزند پروری والدین و رابطه آن با عزت نفس کودکان را به دقت مطالعه نموده است. در نتایج حاصل از مطالعات کاپلان، اگر افراد در دوران کودکی خود تجارب منفی را پشت سر بگذارند از عزت نفس پایینی برخوردار می شوند و این تجارب منفی عبارت اند از: مرگ یکی از والدین، بستری شدن یکی از والدین به علت بیماری روانی، ازدواج مجدد یکی از والدین(کاپلان، پورکورنی1971 به نقل از کریمی 1383). علاوه بر این عوامل دیگری که می تواند بر عزت نفس موثر باشد، طبقه اجتماعی، اقتصادی خانواده است. طبقه اجتماعی و اقتصادی که فرد در آن متولد می شود، در سرتاسر زندگی، بر طول عمر، بهداشت روانی، شخصیت و بخصوص عزت نفس، میزان تحصیلات، شغل، گرایشهای فرد تاثیر عمیقی دارد .نتایج پژوهشها نشان داده است افرادی که در طبقات پایین زندگی می کنند، طول عمر کمتر و عزت نفس پایین تری دارند و عموما از بهداشت روانی مناسبی برخوردار نیستند(بروس کوین[6]، ترجمه توسلی و فاضل، 1369).  از عوامل تاثیر گذار دیگر بر عزت نفس افراد عامل جنسیت است. نتایج پژوهشهای انجام شده نشان می دهد که در سنین دبیرستان(15-18)، بیشترین تفاوت بین عزت نفس پسران و دختران به چشم می خورد و عزت نفس پسران5/1 انحراف استاندارد بالاتر از دختران است(مرتون و لوینسون[7] به نقل از کریمی، 1383). اکثر صاحب نظران برخورداری از عزت نفس را به عنوان عامل اساسی در سازگاری عاطفی و اجتماعی افراد می دانند که این سازگاری در کودکان بی سرپرست دیده نمی شود. از آنجا که نوجوانی یکی از دورانهای مهم در ساخت و پایه ریزی شخصیت فرد محسوب می شود چه بسا مشکلات رفتاری بروز پیدا کرده در این برهه، در دوره های بعدی زندگی، خود را به صورت ویژگی های پایدار نشان دهند.به طور مثال مشکلات رفتاری درون ریزانه در کودکی و نوجوانی با اختلالات خلقی و خودکشی در بزرگسالی وعزت نفس پایین و سطوح بالای پرخاشگری در کودکی با رفتار جنایی و سایر رفتارهای ضداجتماعی مربوط بوده است، لذا با توجه به پژوهش های نادری که در ایران درباره مسائل و مشکلات نوجوانان بی سرپرست انجام شده است، پژوهش حاضر درصدد بررسی و تحقیق درباره مشکلات نوجوانان انجام خواهد شد.

[1] Kooshan

[2] Harland, Reijneveld, Brugman, Verloove, Vanhorick, Verhulst.

[3] Life satisfaction

[4] Kameron

[5] Self esteem

[6] Bruce Kohen

[7] Merton & Lowinson

[1] Criminal

[2] Liau

[3] Mayer

[4] Salovey

[5] Almogvist

[6] Sausser & Waller

[7] Blascovich & Tomaka

[8] Annas

[9] Loughlin & Huebner

[10] Kates