وبلاگ

به طور کلی اعتیاد به اینترنت را می توان به عنوان” نوعی استفاده از اینترنت که می تواند مشکلات روانشناختی، اجتماعی، درسی و یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند،” تعریف کرد( گونزالز[3]،2008).

اعتیاد به اینترنت یا وابستگی رفتاری به اینترنت صرف نظر از اینکه آن را یک بیماری یا آسیب روانی یا معضل اجتماعی بدانیم پدیده ای است مزمن ، فراگیر و عود کننده که با صدمات جدی جسمانی ، مالی ، خانوادگی ، اجتماعی و روانی همراه است. رایج ترین اصطلاح” اعتیاد به اینترنت” است که نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت ایجاد می کند. انجمن روان پزشکی آمریکا اعتیاد به اینترنت را یک الگوی استفاده از اینترنت که موجب اختلال عملکردی شده و با حالات ناخوشایند درونی در حلول یک دوره ی دوماهه همراه باشد تعریف کرده است و برای تشخیص آن هفت ملاک ارائه کرده است. (حداقل سه معیار در طول دو ماه) تحمل، علایم ترک، زمان استفاده از اینترنت بیش از آنچه که فرد در ابتدا قصد دارد به طول انجامد،تمایل مداوم باری کنترل رفتار،صرف وقت قابل توجه برای امور مرتبط با اینترنت، کاهش فعالیتهای اجتماعی، شغلی و تفریحی در اثر استفاده از اینترنت ، تداوم استفاده با وجود آگاهی از آثار منفی آن (پاتریک ، 2008).

 

اعتیاد به اینترنت پدیده ی جدیدی است که بسیاری از پزشکان عمومی از آن بی اطلاع هستند. به نظر می‌رسد ریشه این عمل فرار از مشکلات شخصی است. متنوع بودن قسمت های مختلف اینترنت، فرصتی برای فرار از مشکلات عاطفی مانند: افسردگی ، استرس ، اضطراب یا مشکلات ارتباط با دیگران فراهم می آورد (گرینفلید ، 2004). رویارویی با اعتیاد به اینترنت مانند هر اعتیاد دیگر مشکل است. اعتیاد به اینترنت ، هروئین ، سیگار ، الکل و همه انواع اعتیاد دارای اجزاء اساسی شبیه به هم می باشند و ترک هیچ اعتیادی راحت و بدون درد نیست (اورمان ، 2003).

هولمز در تعریف خود از اعتیاد به اینترنت معتقد است : فردی که بیش از 19 ساعت در هفته از اینترنت استفاده می کند ، معتاد به اینترنت است. (جین هک و جی یی، 2006) پژوهش های انجام گرفته در زمینه اعتیاد به اینترنت نتایج ضدونقیض را گزارش می کند. (کائو و همکارانش[4] ، 2007؛ یلولیس و همکارانش[5] ،2005؛ لی شانگ[6] ،2006) خاطر نشان می کنند که استفاده مفرط و آسیب شناسانه از اینترنت میزان بهداشت روانی دانشجویان را کاهش می دهد. اعتیاد به اینترنت یک پدیده ی جهانی با سطح و دامنه متفاوتی از 5 تا 25 درصد جمعیت دانشجویان آمریکا ، چین ، کره ، انگلستان ، استرالیا ، تایوان ، ژاپن ، کشورهای اروپای شرقی و غربی است (لی شانگ ؛ 2006). (آمیچای هامبرگر و بن آرتزی[7]،2003) نشان دادند که دانشجویانی که به صورت افراطی وابسته به اینترنت هستند از لحاظ بهداشت روانی احساس تنهایی می کنند. مطالعات انجام شده نشان می دهد که دانشجویان دانشگاه­ها که به اعتیاد اینترنت دچارند در روابط اجتماعی مهارت های لازم را ندارند و بهزیستی روانی و اجتماعی کمتری دارند. پژوهش های صورت گرفته از سوی نادمی و سعیدی رضوانی (1385) درباره استفاده از اینترنت و پیامد های روانی و اجتماعی نشان می دهد که بین برون گرایی و روان با استفاده از اینترنت رابطه منفی معنادار وجود دارد.

 

یکی از متغیر های که می تواند با اعتیاد به اینترنت ارتباط داشته باشد ویژگی شخصیتی است که نقش تعیین كننده ای بر رفتار مشهود وآشكار فرد دارد شخصیت عبارتست از: مجموعه سازمان یافته،واحد و متشكلی از خصوصیات نسبتاً ثابت و مداومی كه یك شخص را از اشخاص دیگر متمایز میكند(براهنی،بیرشك1377؛ سیاسی1371؛ هال ولیندزی كریسنی ، 1999). شخصیت از واژه‌ی لاتین پرسونا[8] گرفته شده است که به نقابی اشاره دارد که هنر پیشه ها در نمایش به صورت خود می‌زنند. شخصیت را می توان به صورت مجموعه ی بادوام و بی نظیر ویژگیهای تعریف کرد که ممکن است در موقعیت های مختلف تغییر کند. شلدون در تعریف خود چنین عنوان می کند: شخصیت سازمان یافتگی پویشی جنبه های عقلی ، عاطفی ، انگیزشی و فیزیولوژیکی فرد را گویند (جین هک و جی،یی 2006).

 

تعریف کنل از شخصیت آن چیزی است که پیش بینی آنچه را که یک شخص در موقعیتی معین انجام خواهد داد ، امکان پذیر می سازد. او معتقد بود که شخصیت از صفات یا عواملی تشکیل شده است که می توان آن ها را به وسیله روش تحلیل عاملی بدست آورد.( هاردی ، 2007).

 

پنج عامل اصلی بزرگ عبارتند از : نورتیسیزم[9] (N) که عصبیت یا بی ثباتی هیجانی نامیده شده، برونگرایی[10](E) ، باز بودن به تجربه[11] (O) ، توافق[12] (A) و وجدانی بودن[13] © (باگبی ، 2007).

 

 

 

برخی متغیرهایی که در ارتباط با اعتیاد به اینترنت بررسی نموده اند ، ویژگی های شخصیتی کاربران می باشد. خصوصیاتی مانند کمرویی ، تکانشی بودن ، تنهایی ، اضطراب ، افسردگی ، صفات روان نژدی (اضطراب،خشم وکینه، خلق افسرده،شرم،تکانشی بودن،آسیب پذیری در برابر استرس) خشونت و پرخاشگری، سبک شخصیتی درون گرایی، احترام به خود پایین، احساسات ناپایدار و خیال پردازی، دنبال تازگی بودن، اجتناب از آسیب و کاهش وابستگی به پاداش، برون گرایی و باز بودن. (نیه ماز، 2005؛ نگ بد، 2005) . همچنین کیم (2002،2006؛ لی و همکارانش ،2001؛ ین و همکارانش،2007) نشان داده اند که میزان افسردگی، اضطراب، افکار خودکشی، بیش فعالی، هراس، ترس اجتماعی، پرخاشگری و خشونت و رفتارهای ضداجتماعی در دانشجویانی که به اعتیاد دچارند بیشتر است.در این پژوهش به تاثیر نقش تمایل استفاده از اینترنت تاکید شده است از این جهت که میخواهیم بدانیم افرادی که تمایل به استفاده از اینترنت دارند چه ویژگی های شخصیتی خواهند داشت وآیا این تمایل استفاده از اینترنت بر روی اعتیاد اینترنتی اثری دارد یا خیر.با توجه به اینکه معتادان به اینترنت به دلیل شرایط خاص دنیای مجازی اینترنت دچار تغییراتی در جسم و روان خود می شوند که بر خلق و خو وتمامی روند زندگی و ویژگی های شخصیتی آن ها اثر می گذارد و همچنین با توجه به مطالب مطرح شده ارتباط و همپوشی متغیرها روشن به نظر می رسد، لذا پژوهش حاضر به بررسی تاثیر ویژگی های شخصیتی بر اعتیاد اینترنتی با تاکید بر نقش تمایل استفاده از اینترنت در میان دانشجویان دانشگاه سمنان می پردازد.ویژگی های شخصیتی در این پژوهش متغیر مستقل و اعتیاد اینترنتی متغیر وابسته و تمایل استفاده از اینترنت متغیر میاجی می‌باشد.

به طور کلی پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش می باشد که آیا ویژگی های شخصیتی بر اعتیاد اینترنتی با تاکید بر نقش تمایل استفاده از اینترنت- میان دانشجویان دانشگاه سمنان- اثر معناداری دارد یا خیر؟

 

1-3- اهمیت و ضرورت موضوع

 

یکی از علت های مهم روند رو به رشد مشکل اعتیاد به اینترنت در ایران این است که مدیریت کلان اجتماعی برنامه ریزی مناسبی برای رفع مشکلات اجتماعی جوانان نظیر رفع بیکاری، شرایط مناسب ادامه تحصیل و مشکلات معیشتی جوانان ننموده، برنامه ریزان اجتماعی برنامه مناسبی ارائه نکرده اند هم چنین در زمینه نحوه استفاده از اینترنت کار فرهنگی صورت نگرفته که در صورت ادامه این روند باید شاهد عوارض آسیب جدیدی باشیم که جامعه ما را تهدید می کند. جوان وارد یک فضای مجازی می شود و در این فضا می خواهد شروع به مکالمه و تبادل افکار کند. در این صورت نکته ای که وجود دارد این است که این شخص از واقعیت دور می شود و فراموش می کند که ارتباطات مجازی و واقعی چقدر تفاوت دارند و دچار رفتار دوگانه می شود و دچار تخیلات می گردد. همچنین اعتیاد به اینترنت از مواردی است که بسیاری از کاربران را اسیر خود می کند و موجب می شود که کاربران در فعالیت های اجتماعی کمتر در گیر شوند و موجب افت تحصیلی و عدم مسئولیت پذیری در فرد و انزوای اجتماعی و عزت نفس کمتر در فرد می شود و نیز موجب مشکلات جسمانی و بیش فعالی و کمبود توجه در این افراد شده و موجب افسردگی و تمایل به کارهای پر خطر و استفاده غیر مجاز از سایت های غیر اخلاقی و بسیاری از کاربران از خستگی چشم، پایین آمدن انرژی بدن، کند شدن تصمیمات و … شکایت می کنند(بیگز[14]،2000).

 

یکی از بزرگترین علت های روانی هر نوع اعتیادی فرار از مشکلات روزانه می باشد. اما موضوعی که در اینجا بایستی به آن توجه شود مشخص کردن مسئله سن، جنسیت و کاربری است که قصد استفاده از اینترنت را دارد. کاربر اینترنتی محدوده سنی و جنسیت ندارد. این به این مفهوم است که منحصرا تمام استفاده کنندگان از اینترنت مرد یا زن نمی باشند و افراد متفاوتی از این دو جنسیت یا سنین مختلف اقدام به استفاده از این تکنولوژی می کنند. برخی جامعه شناسان می گوید: معتادان اینترنت ترجیح می دهند با تشکیل گروهها و برقرار کردن ارتباطات تنگاتنگ با یکدیگر به نوعی خلال های روحی خود را برطرف کنند. برای دسته ای از جوان ها که اسیر اینترنت شده اند دنیای مجازی چت روم ها و بازی های اینترنتی به راحتی جایگزین افراد فامیل، دوستان، تحصیل، اشتغال و خواب می شود. به طوری که بعضی از جوانان ایرانی از ساعت 10 شب تا 4 صبح وقت خود را صرف اینترنت می کنند و به طور هفتگی 40 تا 50 ساعت با اینترنت هستند و از دنیای واقعی که در آن زندگی می کنند فاصله می گیرند. نوجوانان معتاد به اینترنت صرف نظر از جنسیت، سن و مقطع تحصیلی بدون هیچ منظور و هدفی تنها برای یافتن چیزهای جدید و مهیج در این شبکه پرسه می زنند که معضلات اقتصادی، بیکاری و نبود امنیت شغلی آن را تشدید می کند. به دنبال گسترش اینترنت، ظهور این اعتیاد به عنوان یک اختلال اولین بار سال 1995 در آمریکا مطرح شد و در سال 1996 توسعه یافت و از آن پس مراکز درمان این بیماران در سراسر این کشور به وجود آمدند و حتی در دادگاه و سیستم قانونی آن هم، این اختلال به عنوان یک اختلال روانی پذیرفته شد. علاوه بر آمریکا وجود تعداد زیادی از این گونه بیماران در آلمان هم باعث شده تا به تازگی کلینیکی در شهر مانیتز این کشور به منظور درمان این معتادان اینترنتی افتتاح شود و کلینیک کودکان در هانوفر هم به عنوان نخستین بیمارستان در آلمان، بخشی را برای درمان این نوع اعتیاد اختصاص داد. البته آمار دقیقی درباره این که چند نفر در آلمان دچار این مشکل هستند وجود ندارد، اما نکته این که 80 درصد بیمارانی که به کلینیک مانیتز مراجعه می کنند، معتاد به بازیهای کامپیوتر هستند. بنابراین اهمیت روزافزون این موضوع توجه زیادی را به خود اختصاص داده است(لیم و همکارانش؛ 2004). بنابراین با این تحقیق می توانیم ویژگی های شخصیتی گفته شده در بالا و ویژگی های شخصیتی دیگر این افراد که چندان روی آنها در داخل کشور کار نشده را بسنجیم و بتوانیم با اطلاعات بدست آمده راهکار هایی را برای تغییر دادن ویژگی های شخصیتی افراد وابسته به اینترنت را طرح و اقداماتی را انجام داد.

 

[1] . ivan goldberg

 

1-Vyldt and Payvtzynk

 

2 -Gonzalez

 

[4] -cao etall

 

[5] -yellowless etall

 

[6]- li &chang

 

[7]-amichai hamburqere & ben – artz

 

[8]-persona

 

[9]-neuroticism

 

[10] -extrover tism

 

[11]-open to experience

 

[12]-agreement

 

[13]-conscientious

 

[14]-Bygs