وبلاگ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………1

 

1-1 گیاهان دارویی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….2

 

1-1-1 صفات گیاهان دارویی……………………………………………………………………………………………………………………………….2

 

1-1-2 تاریخچه گیاهان دارویی در جهان……………………………………………………………………………………………………………2

 

1-1-3 تاریخچه گیاهان دارویی در ایران…………………………………………………………………………………………………………….3

 

1-1-4 علل توجه و اهمیت گیاهان دارویی…………………………………………………………………………………………………………3

 

1-2 طبقه­بندی گیاهان مورد بررسی…………………………………………………………………………………………………………………..4

 

1-2-1 بادام کوهی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….4

 

1-2-2 بومادران……………………………………………………………………………………………………………………………………………………4

 

1-2-3 کلپوره……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….4

 

1-2-4 گلپر…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..5

 

1-2-5 مریم گلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….5

 

1-3 معرفی و خصوصیات گونه­های مورد بررسی………………………………………………………………………………………………..5

 

1-3-1 گیاه بادام کوهی……………………………………………………………………………………………………………………………………….5

 

1-3-1-1 سیستماتیک بادام کوهی…………………………………………………………………………………………………………………….5

 

1-3-1-2 پراکنش جغرافیایی بادام کوهی………………………………………………………………………………………………………….6

 

1-3-1-3 خواص ضد میکروبی بادام کوهی……………………………………………………………………………………………………….6

 

1-3-1-4 خواص درمانی بادام کوهی…………………………………………………………………………………………………………………..6

 

1-3-2 گیاه بومادران…………………………………………………………………………………………………………………………………………….6

 

1-3-2-1 سیستماتیک بومادران………………………………………………………………………………………………………………………….7

 

1-3-2-2 پراکنش جغرافیایی بومادران……………………………………………………………………………………………………………….7

 

1-3-2-3 خواص ضد میکروبی بومادران……………………………………………………………………………………………………………..7

 

1-3-2-4 خواص درمانی بومادران……………………………………………………………………………………………………………………….7

 

1-3-3 گیاه گلپر……………………………………………………………………………………………………………………………………………………8

 

1-3-3-1 سیستماتیک گلپر………………………………………………………………………………………………………………………………..8

 

1-3-3-2 پراکنش جغرافیایی گلپر………………………………………………………………………………………………………………………8

 

1-3-3-3 خواص ضد میکروبی گلپر…………………………………………………………………………………………………………………….9

 

1-3-3-4 خواص درمانی گلپر………………………………………………………………………………………………………………………………9

 

1-3-4 گیاه کلپوره………………………………………………………………………………………………………………………………………………..9

 

 

 

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه

 

 

 

1-3-4-1 سیستماتیک کلپوره……………………………………………………………………………………………………………………………..9

 

1-3-4-2 پراکندگی جغرافیایی کلپوره……………………………………………………………………………………………………………..10

 

1-3-4-3 خواص ضد میکروبی کلپوره……………………………………………………………………………………………………………..10

 

1-3-4-4 خواص درمانی کلپوره………………………………………………………………………………………………………………………..10

 

1-3-5 گیاه مریم گلی………………………………………………………………………………………………………………………………………..11

 

1-3-5-1 سیستماتیک مریم گلی……………………………………………………………………………………………………………………..11

 

1-3-5-2 پراکنش جغرافیایی مریم گلی……………………………………………………………………………………………………………11

 

1-3-5-3 خواص ضد میکروبی مریم گلی………………………………………………………………………………………………………..12

 

1-3-5-4 خواص درمانی مریم گلی…………………………………………………………………………………………………………………..12

 

1-4- عصاره­گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….12

 

1-4-1 عصاره………………………………………………………………………………………………………………………………………………………12

 

1-4-2- انتخاب ماده گیاهی و نوع حلال…………………………………………………………………………………………………………..12

 

1-4-3 روش­های مختلف عصاره­گیری……………………………………………………………………………………………………………….13

 

1-4-3-1 روش ماسراسیون……………………………………………………………………………………………………………………………….13

 

1-4-3-2روش پرکولاسیون……………………………………………………………………………………………………………………………….13

 

1-4-3-3 روش سوکسله…………………………………………………………………………………………………………………………………….14

 

1-4-3-4 امواج فراصوت…………………………………………………………………………………………………………………………………….14

 

1-5 روش­های اندازه­گیری و بررسی اثرات ضد میکروبی…………………………………………………………………………………..15

 

1-5-1 روش­های نفوذی…………………………………………………………………………………………………………………………………….15

 

1-5-1-1 روش چاهک……………………………………………………………………………………………………………………………………….15

 

1-5-1-2 سیلندر پلیت………………………………………………………………………………………………………………………………………15

 

1-5-1-3 دیسک……………………………………………………………………………………………………………………………………………….16

 

1-5-2 روش­های رقیق­سازی………………………………………………………………………………………………………………………………16

 

1-5-2-1 روش رقت آگار…………………………………………………………………………………………………………………………………..16

 

1-5-2-2 روش لوله یا رقت مایع……………………………………………………………………………………………………………………….16

 

1-6 بررسی میکروارگانیسم­های مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………17

 

1-6-1 تاریخچه میکروب­شناسی………………………………………………………………………………………………………………………..17

 

1-6-2 مورفولوژی باکتری­ها………………………………………………………………………………………………………………………………17

 

1-6-3 استافیلوکک­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………17

 

1-6-3-1 استافیلوکوکوس اورئوس…………………………………………………………………………………………………………………….18

 

1-6-4 باسیلوس­ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………18

 

1-6-4-1 باسیلوس سرئوس……………………………………………………………………………………………………………………………….19

 

1-6-5 سالمونلاها……………………………………………………………………………………………………………………………………………….19

 

1-6-5-1 سالمونلا انتریتیدیس………………………………………………………………………………………………………………………….20

 

عنوان ……………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

 

 

1-6-6 اشرشیا کلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………..20

 

1-7 بررسی آنتی­بیوتیک­های مورد استفاده……………………………………………………………………………………………………….21

 

1-7-1 تاریخچه آنتی­بیوتیک……………………………………………………………………………………………………………………………..21

 

1-7-2 پنی­سیلین……………………………………………………………………………………………………………………………………………….21

 

1-7-3 جنتامایسین……………………………………………………………………………………………………………………………………………22

 

1-7-4 تتراسایکلین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….22

 

1-7-5 اریترومایسین………………………………………………………………………………………………………………………………………….23

 

1-7-6 تری متوپریم و سولفامتاکسازول…………………………………………………………………………………………………………….23

 

1-7-7 استرپتومایسین……………………………………………………………………………………………………………………………………….23

 

1-8 بررسی فیتوشیمیایی گیاهان مورد بررسی…………………………………………………………………………………………………24

 

1-8-1 آلکالوئیدها………………………………………………………………………………………………………………………………………………25

 

1-8-2 آنتوسیانین­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………..25

 

1-8-3 تانن­ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………26

 

1-8-4 ساپونین­ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………….26

 

1-8-5 فنل­ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………26

 

1-8-6 فعالیت آنتی­اکسیدانی…………………………………………………………………………………………………………………………….27

 

1-9 اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………….28

 

فصل دوم : مواد و روش­ها………………………………………………………………………………………………………………………………29

 

2-1 مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز…………………………………………………………………………………………………………………..30

 

2-2 تهیه گیاهان مورد بررسی و تعیین نام علمی آن­ها…………………………………………………………………………………….31

 

2-3 استخراج عصاره متانولی………………………………………………………………………………………………………………………………31

 

2-4 روش تهیه محیط­های کشت………………………………………………………………………………………………………………………32

 

2-5 استریلیزاسیون محیط­های کشت میکروبی، ظروف و مواد مصرفی……………………………………………………………32

 

2-6 احیاء باکتری……………………………………………………………………………………………………………………………………………….32

 

2-7 تهیه کشت تازه (در فاز لگاریتمی) از میکروارگانیسم­ها…………………………………………………………………………….33

 

2-8 تهیه استاندارد نیم مک­فارلند……………………………………………………………………………………………………………………..33

 

2-9 تهیه سوسپانسیون میکروبی……………………………………………………………………………………………………………………….34

 

2-10 آزمون­های میکروبی………………………………………………………………………………………………………………………………….34

 

2-10-1 تست دیسک دیفیوژن………………………………………………………………………………………………………………………….34

 

2-10-2 تست آنتی­بیوگرام…………………………………………………………………………………………………………………………………35

 

2-10-3 تعیین حداقل غلظت بازدارندگی و تعیین حداقل غلظت کشندگی……………………………………………………35

 

2-10-3-1 تعیین MIC عصاره…………………………………………………………………………………………………………………………36

 

2-10-3-2 تعیین MBC عصاره……………………………………………………………………………………………………………………….37

 

2-11 بررسی خواص فیتوشیمیایی اولیه……………………………………………………………………………………………………………37

 

2-11-1 آلکالوئید……………………………………………………………………………………………………………………………………………….37

 

عنوان …………………………………………………………………………………………………………………………….صفحه

 

 

 

2-11-1-1 معرف مایر………………………………………………………………………………………………………………………………………..37

 

2-11-1-2 معرف بوشاردا…………………………………………………………………………………………………………………………………..38

 

2-11-2 آنتوسیانین……………………………………………………………………………………………………………………………………………38

 

2-11-3 تانن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………38

 

2-11-4 ساپونین………………………………………………………………………………………………………………………………………………..38

 

2-11-5 اندازه­گیری میزان فنل عصاره­های گیاهی……………………………………………………………………………………………39

 

2-11-5-1 رسم منحنی استاندارد اسید گالیک………………………………………………………………………………………………..39

 

2-11-6 بررسی فعالیت آنتی­اکسیدانی………………………………………………………………………………………………………………39

 

2-11-6-1 توانایی به­دام اندازی DPPH…………………………………………………………………………………………………………..39

 

2-11-6-2 تعیین قدرت احیاکنندگی……………………………………………………………………………………………………………….40

 

2-12 تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………………………41

 

فصل سوم : نتایج……………………………………………………………………………………………………………………………………………..42

 

3-1 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها………………………………………………………………………………………………………..43

 

3-1-1 نتایج ضد میکروبی حاصل از تست دیسک دیفیوژن……………………………………………………………………………..43

 

3-1-1-1 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بادام کوهی……………………………………………………………………………….44

 

3-1-1-2 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بومادران……………………………………………………………………………………45

 

3-1-1-3 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره کلپوره……………………………………………………………………………………….46

 

3-1-1-4 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره گلپر………………………………………………………………………………………….47

 

3-1-1-5 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره مریم گلی…………………………………………………………………………………48

 

3-1-1-6 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره ترکیبی……………………………………………………………………………………..49

 

3-1-2 نتایج ضد میکروبی حاصل از تست آنتی­بیوگرام…………………………………………………………………………………….50

 

3-1-2-1 حساسیت سویه­های باکتریایی به آنتی­بیوتیک­های انتخابی……………………………………………………………..50

 

3-1-2-2 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه باکتری استافیلوکوکوس اورئوس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………51

 

 

 

3-1-2-3 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه باکتری باسیلوس سرئوس………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..52

 

3-1-2-4 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه باکتری اشرشیاکلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..53

 

3-1-2-5 ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه باکتری سالمونلا انتریتیدیس………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….54

 

3-1-3 تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) عصاره­ها…………………………………………………………………………….55

 

3-1-4 تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MBC) عصاره­ها…………………………………………………………………………..56

 

3-2 ارزیابی خواص فیتوشیمیایی عصاره­ها………………………………………………………………………………………………………..57

 

3-2-1 تشخیص آلکالوئید………………………………………………………………………………………………………………………………….57

 

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه

 

 

 

3-2-2 تشخیص آنتوسیانین………………………………………………………………………………………………………………………………57

 

3-2-3 تانن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

3-2-4 ساپونین…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

3-2-5 ارزیابی میزان فنل…………………………………………………………………………………………………………………………………..59

 

3-2-5-1 نتایج میزان فنل عصاره بادام کوهی………………………………………………………………………………………………….60

 

3-2-5-2 نتایج میزان فنل عصاره بومادران……………………………………………………………………………………………………….61

 

3-2-5-3 نتایج میزان فنل عصاره کلپوره………………………………………………………………………………………………………….62

 

3-2-5-4 نتایج میزان فنل عصاره گلپر……………………………………………………………………………………………………………..63

 

3-2-5-5 نتایج میزان فنل عصاره مریم گلی…………………………………………………………………………………………………….64

 

3-2-5-6 نتایج مقایسه­ای میزان فنل عصاره­ها و اسید گالیک………………………………………………………………………….65

 

3-2-6 ارزیابی فعالیت آنتی­اکسیدانی…………………………………………………………………………………………………………………66

 

3-2-6-1 توانایی مهار رادیکال­های آزاد DPPH عصاره­ها………………………………………………………………………………..66

 

3-2-6-1-1 نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………………….67

 

3-2-6-1-2 نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره بومادران………. ………………………………………………………………………68

 

3-2-6-1-3 نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره کلپوره……………………………………………………………………………………69

 

3-2-6-1-4 نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره گلپر……………………………………………………………………………………….70

 

3-2-6-1-5 نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره مریم گلی………………………………………………………………………………71

 

3-2-6-1-6 نتایج مقایسه­ای درصد مهار عصاره­ها و اسیدآسکوربیک………………………………………………………………72

 

3-2-6-2 قدرت احیاکنندگی عصاره­ها………………………………………………………………………………………………………………74

 

3-2-6-2-1 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بادام کوهی……………………………………………………………………..74

 

3-2-6-2-2 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بومادران………………………………………………………………………….75

 

3-2-6-2-3 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره کلپوره…………………………………………………………………………….76

 

3-2-6-2-4 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره گلپر………………………………………………………………………………..77

 

3-2-6-2-5 نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره مریم گلی……………………………………………………………………….78

 

3-2-6-2-6 نتایج مقایسه­ای قدرت احیاکنندگی عصاره­ها و اسیدآسکوربیک………………………………………………….79

 

فصل چهارم: بحث و نتیجه گیری.……………………………………………………………………………………………………………….80

 

4-1 فعالیت ضد میکروبی عصاره­های مورد بررسی……………………………………………………………………………………………81

 

4-1-1 فعالیت ضد میکروبی حاصل از تست دیسک دیفیوژن………………………………………………………………………….81

 

4-1-2 فعالیت ضد میکروبی حاصل از تست آنتی­بیوگرام…………………………………………………………………………………85

 

4-1-3 حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC)……………………………………………86

 

4-2 خواص فیتوشیمیایی عصاره­های مورد بررسی……………………………………………………………………………………………89

 

4-2-1 فیتوشیمیایی کمی…………………………………………………………………………………………………………………………………89

 

4-2-2 ارزیابی محتوی فنل………………………………………………………………………………………………………………………………..90

 

4-2-3 ارزیابی فعالیت آنتی­اکسیدانی………………………………………………………………………………………………………………..92

 

4-2-3-1 رادیکال­های آزاد DPPH…………………………………………………………………………………………………………………..93

 

عنوان………………………………………………………………………………………………………………………………صفحه

 

 

 

4-2-3-2 قدرت احیاکنندگی…………………………………………………………………………………………………………………………….95

 

نتیجه گیری کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………98

 

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………99

 

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………100

 

فهرست شکل­ها و تصاویر

 

 

 

 

 

شماره و عنوان شکل­ها……………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

 

 

شکل (1-1): مشخصات سیستماتیکی گیاه بادام کوهی………………………………………………………………………………………5

 

شکل (1-2): مشخصات سیستماتیکی گیاه بومادران……………………………………………………………………………………………6

 

شکل (1-3): مشخصات سیستماتیکی گیاه گلپر………………………………………………………………………………………………….8

 

شکل (1-4): مشخصات سیستماتیکی گیاه کلپوره ……………………………………………………………………………………………..9

 

شکل (1-5): مشخصات سیستماتیکی گیاه مریم گلی……………………………………………………………………………………….11

 

شکل (2-1): اندازه­گیری قطر هاله عدم رشد با خط کش…………………………………………………………………………………35

 

شکل (3-1): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بادام کوهی………………………………………………………………………….44

 

شکل (3-2): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره بومادران……………………………………………………………………………….45

 

شکل (3-3): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره کلپوره…………………………………………………………………………………..46

 

شکل (3-4): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره گلپر……………………………………………………………………………………..47

 

شکل (3-5): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره مریم گلی…………………………………………………………………………….48

 

شکل (3-6): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره ترکیبی…………………………………………………………………………………49

 

شکل (3-7): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه استافیلوکوکوس اورئوس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………51

 

شکل (3-8): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه باسیلوس سرئوس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………52

 

شکل (3-9): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه اشرشیا کلی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………53

 

شکل (3-10): ارزیابی فعالیت ضد میکروبی عصاره­ها و آنتی­بیوتیک­های مورد مطالعه علیه سالمونلا انتریتیدیس………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….54

 

 

شکل (3-11): نتایج میزان فنل عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………………………………..60

 

شکل (3-12): نتایج میزان فنل عصاره بومادران………………………………………………………………………………………………..61

 

شکل (3-13): نتایج میزان فنل عصاره کلپوره……………………………………………………………………………………………………62

 

شکل (3-14): نتایج میزان فنل عصاره گلپر………………………………………………………………………………………………………63

 

شکل (3-15): نتایج میزان فنل عصاره مریم گلی………………………………………………………………………………………………64

 

شکل (3-16): نتایج مقایسه­ای میزان فنل عصاره­ها و اسیدگالیک……………………………………………………………………65

 

شکل (3-17): نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………………67

 

شماره و عنوان شکل­ها……………………………………………………………………………………………………..صفحه

 

 

 

شکل (3-18): نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره بومادران………………………………………………………………………………68

 

شکل (3-19): نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره کلپوره…………………………………………………………………………………69

 

شکل (3-20): نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره گلپر…………………………………………………………………………………….70

 

شکل (3-21): نتایج مهار رادیکال­های آزاد عصاره مریم گلی……………………………………………………………………………71

 

شکل (3-22): نتایج مقایسه­ای درصد مهار عصاره­ها و اسیدآسکوربیک……………………………………………………………72

 

شکل (3-23): نتایج مقایسه­ای میانگین IC50……………………………………………………………………………………………………73

 

شکل (3-24): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بادام کوهی…………………………………………………………………..74

 

شکل (3-25): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره بومادران……………………………………………………………………….75

 

شکل (3-26): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره کلپوره…………………………………………………………………………..76

 

شکل (3-27): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره گلپر……………………………………………………………………………..77

 

شکل (3-28): نتایج تعیین قدرت احیاکنندگی عصاره مریم گلی…………………………………………………………………….78

 

شکل (3-29): نتایج مقایسه­ای قدرت احیاکنندگی عصاره­ها و اسیدآسکوربیک………………………………………………79

 

فهرست جدول­ها

 

 

 

 

 

شماره و عنوان جدول­ها……………………………………………………………………………………………………صفحه

 

 

 

جدول (3-1): حساسیت سویه­های باکتریایی به آنتی­بیوتیک انتخابی……………………………………………………………..50

 

جدول (3-2): تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) عصاره­ها………………………………………………………………….55

 

جدول (3-3): تعیین حداقل غلظت مهارکنندگی (MBC) عصاره­ها………………………………………………………………..56

 

جدول (3-4): تشخیص آلکالوئید………………………………………………………………………………………………………………………..57

 

جدول (3-5): تشخیص آنتوسیانین……………………………………………………………………………………………………………………57

 

جدول (3-6): تشخیص تانن……………………………………………………………………………………………………………………………….58

 

جدول (3-7): تشخیص ساپونین………………………………………………………………………………………………………………………..58

 

 

• گیاهان دارویی

 

 

 

1-1-1 صفات گیاهان دارویی

 

گیاهانی که حداقل دارای صفات زیر باشند، گیاه دارویی، نامیده می­شوند:

 

1- در پیکر این گیاهان مواد ویژه­ای به عنوان مواد موثر متابولیت­های ثانویه ساخته و ذخیره می­شوند که برای مداوای برخی از بیماری­ها مورد استفاده قرار می­گیرند. مواد مذکور طی فرآیندهای ویژه و پیچیده و به­ مقدار بسیار کم (به طور معمول کمتر از یک درصد وزن خشک گیاه)، ساخته می­شوند.

 

2- اغلب ممکن است اندام ویژه­ای چون ریشه، برگ­ها، ساقه، گل، میوه و غیره بیشترین مواد موثر را داشته باشند، بنابراین همیشه نمی­توان کل اندام گیاه را منبع ماده دارویی ویژه­ای دانست.

 

3- اندام گیاهی برداشت شده، آماده­سازی و فرآوری می­شوند، یعنی تحت تاثیر عملیات ویژه­ای مانند جداسازی، خرد شدن، خشک کردن، تخمیر و غیره قرار گرفته و سپس استفاده می­شوند.

 

تحقیقات زیادی نشان می­دهد با فرآوری صحیح گیاهان و داروهای گیاهی اثرات این داروهای طبیعی به شکل فزاینده­ای بیشتر و مقرون به صرفه­تر می­باشد [1].

 

 

 

1-1-2 تاریخچه گیاهان دارویی در جهان

 

ارسطو (330 ق. م) اولین کسی است که آثار و مطالبی مکتوب مربوط به شناخت گیاهان دارد. البته قبل از او در آثار کهن مصر (حدود 26 قرن ق. م) در پاپیروس­ها و ابرها مطالبی از گیاهان با شرح خاصی از موارد استفاده از آن­ها باقی مانده است. ولی ارسطو نخستین دانشمندی است که، از رشد و نمو گیاهان، ماده­سازی و از تفاوت آن­ها و چگونگی استفاده از مواد خاک (سیاه خاک) مطالبی نوشته است. نوشته او بدون هیچ مبنای علمی تا چندین قرن بعد از او مورد قبول همه بود و حتی تدریس می­شد. تئوفراست یا تئوفراستوس شاگرد ارسطو که در سال­های 258-370 قبل از میلاد طبیب بود و بعدها به او پدر گیاه­شناسی گفته­اند، علاوه بر آن­که، پیرو فلسفه استاد خود بود، تحت تاثیر نظریات افلاطون، استاد ارسطو قرار گرفت. او رده­بندی بسیار ابتدایی از روی ریخت یا شکل ظاهری گیاهان، چرخه رشد، شکل گل آذین و نحوه رشد آن­ها و هم­چنین وضع گلبرگ­های گل­ها در کتابی به نام هیستوریا پلانتاروم بر مبنایی مبهم و ناشی از استنباط­های خود دارد. باید اشاره کرد، که مکتب درمان با گیاه به وسیله تئوفراست بنیان­گذاری شد [2].

 

 

 

1-1-3 تاریخچه گیاهان دارویی در ایران

 

کشور ایران به واسطه سابقه تمدن چند هزار ساله، که حدود 14700 سال آن با فرهنگ غنی اسلام در آمیخته و نیز به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، شرایط اقلیمی و آب و هوایی متنوع که سبب رشد انواع گوناگونی از گیاهان گردیده و باعث اطلاق نام طلای سبز به فلور طبیعی ایران شده است، از جهت طب سنتی غنی می­باشد [3].

 

ابن سینا دانشمند و پزشک نامدار ایرانی در سال­های 428-370 هجری مطابق با 980-1037 میلادی که در غرب او را به نام آویسینیا می­شناسند و پس از انقراض تمدن یونان او را بزرگترین دانشمند جهان و به اشتباه عرب دانسته­اند؛ در جلد دوم کتاب قانون فی الطب بیش از 800 نمونه گیاه طبی و غذایی را نام می­برد که از آن میان 541 گیاه و مشتقات آن­ها دارای توصیف کاربردی و صفات ریخت­شناختی هستند. او اختلاف شکل و صفات گیاهان مشابه را (برای اجتناب اشتباه آن­ها از یکدیگر) با توجه خاصی در کتاب «قانون» توضیح می­دهد و در مورد چگونگی استفاده از مشتقات گیاهان دارویی و کاربرد آن­ها، با ترتیبی خاص، معین و نظام یافته به شرح و تفصیل آن­ها می­پردازد [2].