وبلاگ

رسانه‌ها در دوران کنونی بخشی جدایی ناپذیر از زندگی مردم شده‌اند. مردم در طول شبانه روز از محتواهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و آموزشی و سرگرمی رسانه‌ها استفاده می‌کنند. نسل کنونی جامعه از ابتدای حیاتش با رسانه‌ها بزرگ می‌شود و در دنیای اطلاعاتی و ارتباطی امروز، این نسل، بخش عظیم فرهنگ، ارزش‌ها و هنجارهای جامعه خود و دیگر جوامع را از رسانه‌ها دریافت می‌کند. به عبارتی در دوران معاصر که به عصر اطلاعات و جامعه اطلاعاتی و ارتباطی معروف است، بخش عظیمی از جامعه پذیری نسل‌ها از طریق رسانه‌ها انجام می شود و نفوذ و تأثیر رسانه تا جایی است که برخی از نظریه پردازان ارتباطی بر این باورند که رسانه‌ها اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین می‌کنند و اگر چگونه فکر کردن را به ما یاد ندهند، اینکه به چه چیزی فکر کنیم را به ما می‌آموزند. ( لطف آبادی،1381: 20-19)

مفهوم احساس امنیت نیز یکی از شاخصه‌های کیفیت زندگی در شهرهاست و آسیب‌های اجتماعی از مهمترین پیامدهای مختلف نا‌امنی به شمار می‌آید. الین می‌گوید اگر مردم فضایی را به دلیل عدم راحتی و یا ترس استفاده نکنند، عرصه عمو‌می‌از بین رفته است» یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده حضور مردم بویژه زنان در فضاهای عمومی، ترس یا احساس نامنی است. ناامنی مکان‌ها و فضاهای عمو‌می‌نشاط و سلامتی را در زندگی روزمره مختل می‌کند  و با ایجاد مانع بر سر راه رشد فرهنگی هزینه زیادی را بر جامعه زنان تحمیل می‌نماید (حبیب زاده، 1388: 22).

بی‌تردید، هیچ عنصری برای پیشرفت، توسعه و تکامل یک جانبه و همچنین شکوفایی استعدادها مهمتر از عنصر امنیت و تامین آرامش در جامعه نبوده و توسعه اجتماعی، خلاقیت  و فعالیت ارزشمند، بدون امنیت امکانپذیر نخواهد بود.

1-2- مساله تحقیق:

برای داشتن تعریف و درک درستی از نا امنی اجتماعی، ابتدا لازم است مفهوم امنیت اجتماعی مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد. امنیت در لغت به معنای مصون بودن از هر گونه تهدید و تعرض است. (حبیب زاده، 1388: 22).   در فرهنگ آﻛﺴﻔﻮرد ﻣﻌﻨﺎی اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از: ارﺗﺒﺎط و ﺳﺎﺧﺖ اﻣﻨﻴﺖ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻲ شده یا امنیتی که شکل و ساخت اجتماعی یافته است. امنیت اجتماعی حالت فراغت همگانی از تهدیدی است که کردار غیر قانونی دولت یا دستگاهی یا فردی یا گروهی در تما‌می‌یا بخشی از جامعه پدید آورد.

امنیت اجتماعی از نگاه محققان در طول تاریخ در سه دوره تایخی در خدمت طبقات خاصی بوده است. در دوره اول امنیت اجتماعی با رویکرد زورمدارانه در دفاع از هیات حاکمه در دوره دوم در دفاع از فرد و جامعه در برابر قانون شکنان و در دوره سوم روز و قدرت قهری به صورت محدود و در چارچوب قانون مورد استفاده قرار گرفته است. از نظر «الی ویور» رویکرد امنیت اجتماعی، توانمندی جامعه برای مراقبت از خصوصیت و ویژگی‌های بینابین خود در شرایط تغییر و تهدیدات عینی و اجتماعی و بر ارتباط نزدیک میان هویت جامعه و امنیت تاکید داشت و خاطر نشان می‌کند که جامعه امنیت هویتی‌اش را طلب می‌کند. باران امنیت اجتماعی را بدین گونه تعریف می‌کند. «توانایی گروه‌های مختلف صنفی، قومی، محلی، جنسی و‌. .. در حفظ هستی و هویت خود.

ﮔﻴﺪﻧﺰ اﻣﻨﻴﺖاﺟﺘﻤﺎﻋﻲ راﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﻬﻴﺪاﺗﻲ ﺟﻬﺖﺣﻔﻆ زﻧﺪﮔﻲ اﻋﻀﺎی ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪو ﺳﭙﺲ ﺣﻔﻆ راه و روش زﻧﺪﮔﻲ آﻧﺎن ﻣﻲداﻧﺪ ( ﮔﻴﺪﻧﺰ،1373، ص 627). ﻧﻬﺎﻳﺖ آنﻛﻪ اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از رﻫﺎﻳﻲ از اﺿﻄﺮاب و ﺗﻌﻘﻴﺐ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺜﻼً ﻳﻚ ﮔﺮوه اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻊ ﻗﻮﻣﻲ، ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﻏﻴﺮه.

ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻘﻴﺎس ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی وﺟﻮدﺗﻬﺪﻳﺪو ﺗﻌﺮض ﻋﻠﻴﻪﻓﺮد، ﺟﺎﻣﻌﻪﻳﺎﻛﺸﻮر اﺳﺖ و ﻧﺎاﻣﻨﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از نظر لغوی به معنی وجود تهدید و تعرض نسبت به جامعه و اجزا تشکیل دهنده آن شامل فرد، خانواده، گروه و هویت آن‌هاست.

در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس امنیت اجتماعی، ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪد وﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ دﺧﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﭼﻮن ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪﮔﻲ، رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ، ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت، ﺷﺎﻳﻌﺎت و ﻏﻴﺮه ﻣﻬﻢﺗﺮ از دﻳﮕﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ در اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان اﺣﺴﺎس امنیت اجتماعی ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ. ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﻣﻘﻮﻟﻪدارﻧﺪ.

ژان فرانسوا بودیار فیلسوف فرانسوی مطالعات گسترده ای درباره ی فرهنگ توده ایی معاصر و رسانه‌های همگانی انجام داده است.  بی تردید بخشی از فرهنگ توده ایی معاصر مرتبط با سطح آرامش عمو‌می‌و میزان حضور امنیت و ناامنی اجتماعی دراذهان جامعه است.وی نقش رسانه‌های همگانی را در این ماجرا بسیارپیچیده وکارآمد ‌می‌داند و از دو وضعیت “نمود” و “وانمود” و “نما” و “وانمایی” پرده بر‌می‌دارد.آن چه واضح است، امنیت و ناامنی یکی از بارزترین جلوه‌های سلامت اجتماعی ‌می‌باشند و ارتباط مستقیم با فرهنگ‌‌، وضعیت اقتصادی‌‌، قوانین عمو‌می‌و قوه ی بازدارندگی قدرت حاکمه دارند.با نگاهی اجمالی به پارامترهای فوق ‌می‌توان نقش مهم رسانه‌های همگانی در شناسایی نقش پارامترهای فوق دراذهان و عملکرد جامعه را مشاهده کرد. ( ﮔﻴﺪﻧﺰ،1373، ص 627).

از طرفی ‌می‌توان گفت موضوع «امنیت» از مهمترین و قدیمترین موضوعات مربوط به زنان است. امنیت زنان، چنان دامنه گسترده ای از باورها و رفتارهای متفاوت را ایجاد ‌می‌کند که اندیشمندان سیاست، حقوق، بهداشت و درمان، فرهنگ و هنر، دین و اقتصاد را بر سر دوراهی‌های انتخاب به تفکر واداشته و بیش از یک سده موضوع بحث‌های فراوان قرار گرفته است. امنیت مقوله ای است که امکان حضور بی دغدغه زنان را در عرصه‌های کار و فعالیت آماده ‌می‌کند، هرچند قضیه «عدم امنیت» بانوان سابقه تاریخی داشته و این واقعیت که زنان، آسیب دیده مردان هستند تا دهه هفتاد پوشیده مانده بود.

از اینرو رسانه‌های دیداری و نوشتاری که کارکرد امنیت ساز دارند بویژه و در ایجاد امنیت زنان نقشی موثر و مفید ایفا  ‌می‌نمایند، تاکید بر نقش مثبت رسانه‌های گروهی بر امنیت اجتماعی، نباید ما را از تاثیر منفی آن باز دارد. آنگاه که رسانه‌ها در کارکرد منفی نقش وارونه بر عهده ‌می‌گیرند، فضای اطلاعاتی جامعه را آلوده‌‌، مبهم و تاریک خواهند ساخت. در تاریکنای رسانه وجود شایعه بعنوان معرفتی که زمینه ساز زوال و فروپاشی امنیت و آرامش ذهنی و روحی خواهد بود.

در این خصوص برخی پژوهشگران بر این عقیده‌اند كه رسانه‌ها موجبات بروز و توسعه خشونت را فراهم آورده و جهانی خشن، ناامن و پرمخاطره را تكوین بخشیده‌اند. آنچه آشكار است این كه رسانه‌ها همان طور كه در ایجاد مشاركت و امنیت نقش ایفا می‌كنند امكان دارد كه با تنزل قدرت انتخاب مخاطبان و تضعیف روند نهادی شدن ارزش‌های اجتماعی و انتقال تصورها و انگاره‌های ازهم گسیخته، افراد جامعه را دچار تعارض‌ها و چندگانگی‌های فرهنگی و اجتماعی كرده وفاق، مشاركت و همدلی را به نفاق، جدایی و خشم و خصومت تبدیل كنند.‌ در چنین شرایطی تنش، تعارض و خشونت پدیدار می‌شوند و هنجارها و ارزش‌های پسندیده جامعه رنگ می‌بازند‌. ناامنی اجتماعی مورد نظر این پزوهش عبارت است از مجموعه حرکت ‌های عمو‌می ‌و تحولات عادی که اطمینان خاطر افراد و انسجام گروه‌های اجتماعی را مخدوش ‌می‌سازند.بنابراین منظور از ناامنی اجتماعی مواجهه با عوامل نابود کننده یا کاهش دهنده تواناییها و دارایی‌هاست.

در تمام دوران حیات بشری به پهنه هستی، امنیت از عناصر اصلی نیازهای انسانی محسوب شده و در دوران مدرن اهمیت آن، تا اندازه ای افزایش یافته است که به تعبیر برخی از صاحب نظران کار ویژه و بی بدیل حکومت ها در جامعه مدرن امروزی، استقرار امنیت در فضای وسیع کلمه می باشد. نداشتن ترس و بیم در زندگی و وجود امنیت جانی و مالی، آبرو و حیثیت اجتماعی، حفاظت از آزادی و حقوق مشروع فردی و اجتماعی، بالاخره ایجاد رضامندی عمومی و در یک کلام فقدان تهدید از چنان جایگاهی برخوردار است که خداوند آدمیان را در پرتو آن به ذکر و عبادت خود فرا می خواند.

علی رغم افزایش اهمیت امنیت در جوامع، ابزار، شیوه ها و رویکردهای ایجاد و حفظ آن، دستخوش تحول حیرت آوری شده است. در جوامع گذشته اقتدار و کنترل و نظارت نهادهای رسمی، نماد قدرت و امنیت به شمار می رفت ولی در عصر جدید؛ عنصر اصلی ثبات، نظم و امنیت مقدار سرمایه اجتماعی، میزان پای بندی به ارزش ها و هنجارهای جمعی و به فضایل اخلاقی آن باز می گردد. بنابراین مدیریت درست و منطقی امنیت اجتماعی در جامعه منوط به ایجاد مشارکت مردمی و افزایش اعتماد به نهادها و حکومت در کلیه سطوح اجتماعی است.

بر این اساس، بررسی امنیت اجتماعی و عوامل تهدید کننده ی آن، موضوع مهم و حساسی است که می طلبد در این خصوص، پژوهش های علمی بسیاری انجام پذیرد، در این تحقیق سعی بر آن است که بررسی شود كه  استفاده از رسانه بر احساس امنیت اجتماعی زنان در شهر تهران تا چه میزان تاثیر گذار است و سایر سوالات پژوهش عبارتند از اینکه آیا میزان اعتماد به رسانه‌های جمعی بر احساس امنیت اجتماعی زنان موثر ‌می‌باشد. آیا مدت زمان استفاده از رسانه‌ها  بر احساس امنیت اجتماعی زنان موثر ‌می‌باشد؟ آیا کارکرد وﺳـﺎﻳﻞ ارﺗﺒـﺎط ﺟﻤﻌﻲ بر احساس امنیت اجتماعی زنان موثر ‌می‌باشد. آیا نوع رسانه مورد استفاده بر  احساس امنیت اجتماعی زنان موثر ‌می‌باشد