وبلاگ

امروزه پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان به عنوان یک شاخص مهم برای ارزیابی نظام­های آموزشی مورد توجه قرار گرفته ­است. علاوه براین، پیشرفت تحصیلی همواره برای معلمان، دانش­آموزان، والدین، نظریه­پردازان و محققان نیز حائز اهمیت بوده است. چرا که این عامل مهم نه تنها معیاری مهم در ارزیابی عمکلرد معلمان است بلکه به نوعی معرف توانایی­های علمی افراد در بدو ورود به دنیای کار و اشتغال و مقاطع تحصیلی بالاتر است(زمانی و نصر، 1383). شاخص پیشرفت تحصیلی دستاوردی است که به طور گسترده و عمومی همواره اندازه­گیری می­شود Dipaola) و Hoy، 2005). از طرفی، با عوامل بسیاری از جمله نظام ارزشی مدرسه، روابط عاطفی درون مدرسه، سیستم تنبیه و تشویق، آراستگی دبیر، ساختار کلاس، روش تدریس و غیره در ارتباط است و به نوعی از آن­ها تأثیر می ­گیرد (بهرامی و رضوان، 1385) که این عمکلرد جدای از موارد نام برده شده تجزیه و تحلیل نمی­شود، اما علاوه بر این عامل­ها، عامل دیگری به نام فضای فیزیکی مناسب و با نشاط در این فرایند به نوعی می­تواند نقش داشته باشد که در تحقیقات بررسی شده کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در واقع فضای فیزکی مناسب و با نشاط جزو عوامل درونی اثرگذر بر مدارس به صورت مستقیم و دانش- آموزان به صورت غیرمستقیم است(حاجی­بابایی، 1391). در تصدیق این ادعا پیش از این (Dorman، 1998) اشاره به این دارد که یکی از عواملی که بر فعالیت مدارس و معلمان تأثیر می­گذارد، محیط مدرسه است. در واقع محیط مدرسه با مدیریت آموزش مدارس، که مدارس را به عنوان یک سازمان رسمی در نظر می­گیرد مرتبط است. بنابراین این محیط، با گروه­های اجتماعی در زمینه اهداف، نتایج نقش­ها، ساختار سازمانی، نظام­های پاداش، فعالیت­های مشارکتی و ارتباط اولیا و مربیان شبیه می­باشد. سالیانی است که فضای مدرسه به عنوان جنبه مهم و اساسی هر مدرسه مورد بررسی قرار گرفته­است. علاوه برآن محیط بستری برای شکل گیری بسیاری از ویژگی های رفتاری است و به عبارت دیگر، بسیاری از عواطف، عادات، سلایق و حتی طرز نگرش­ها، نشست­ها و برخاست­ها به گونه­ای شگرف از محیط تأثیر می­پذیرد. دانش‌آموزان پس از محیط مسکونی خود بیشترین ساعات روز را در واحدهای آموزشی سپری می­کنند و با توجه به نقش اساسی آموزش در فرآیند شکل­دهی به فرهنگ جامعه، لازم است علاوه براهمیت دادن به فرآیند آموزش به ایجاد محیط مطلوب که شوق و انگیزه را نسبت به فرآیند یاددهی و یادگیری در دانش­آموزان ایجاد کند توجه کافی و وافی داشت(همت، 1388).

   به طورکلی امروزه علی­رغم کوشش­های فراوانی که برای اثربخشی مدارس انجام می­پذیرد، هم­چنان ضعف مدارس در این زمینه مورد انتقاد جدی قرار دارد. از طرفی درس تربیت­بدنی در نظام آموزش و پرورش جهان جایگاه مهم و پر اهمیت یافته­است. توجه به درس تربیت­بدنی در مدارس تا آنجا اهمیت دارد که مواد اول و دوم منشور یونسکو، تربیت بدنی و ورزش را حق بنیادی تمام کودکان و نوجوانان می­داند و به منظور ایجاد تعادل و تقویت رابطه فعالیت جسمانی و دیگر اجزای آموزش و پرورش موسسات ملی هر کشور را برای بهبود و توسعه تربیت بدنی موظف می­داند. اما هم­چنان که به صورت ضمنی اشاره شد در این زمینه به ویژه در زمینه ورزش و تربیت­بدنی کمتر تحقیقی این عامل مهم را در رابطه با اثربخشی مدنظر قرار داده­است. وجود این روند نمی­تواند در دست­یابی به یک درک جامع و کلی نسبت به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و عوامل موثر بر آن کمک کند و ارتباط فی مابین موارد ذکر شده فوق را با پیشرفت تحصیلی دانش ­آموزان به تصویر بکشد. بنابراین با بهره ­گیری از موراد فوق این تحقیق درصدد است که به سوالات زیر پاسخ دهد:

1- آیا بین محیط مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش­ آموزان رشته تربیت­ بدنی ارتباط وجود دارد؟

2-  آیا محیط مدرسه قابلیت پیش ­بینی پیشرفت تحصیلی دانش ­آموزان رشته تربیت ­بدنی را دارد؟

3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق

امروزه علمای تعلیم و تربیت به تربیت­بدنی و ورزش به منزلۀ موثرترین ابزار تربیت  می­نگرند. سامارانش[1] رئیس اسبق کمیتۀ بین ­المللی المپیک معتقد است: تربیت­بدنی شیوۀ موثر آموزش و پرورش انسان­هاست(1999). پرورش یافتگان مکتب تربیتی تربیت­ بدنی  انسان­هایی ارزشمندند که فضیلت­های اخلاقی انسان سالم و اجتماعی در آن­ها شکوفا شده­است. ویژگی­های اخلاقی صبر و شکیبایی، همت بلند، سخاوتمندی و فدارکاری، عدالت­گرایی و انصاف، قانون­گرایی و حرمت­گذاری به حقوق دیگران، مسئولیت­پذیری، اهتمام در انجام مسئولیت­ها، احترام به بزرگان و پیش­کسوتان و هم­یاری و تعامل با دیگران، که همگی از مهارت­های میدانی و کاربردی زندگی اجتماعی امروز هستند، از طریق حضور در تکاپوی­های تربیت­بدنی و ورزش قابل حصول­اند(حمیدی، 1390). به طوری که در چند دهۀ اخیر موضوع تربیت­بدنی و ورزش مدرسه­ای در سطر اول اولویت­های برنامه­ای و تحقیقی بسیاری از کشورها و نهادهای بین­المللی قرار گرفته است(شعبانی، 1383). در واقع نقش ورزش در جهان امروزی انکار ناپذیر است در این میان آموزش و پرورش یکی از اصلی­ترین سازمان­هایی است که   می­تواند به عنوان یک رکن و بنیاد در نظام تعلیم و تربیت عمل کند و تربیت­بدنی و ورزش به عنوان یک وسیله تربیتی می­تواند نقش ارزنده­ای در این نظام داشته باشد(کاشف، 1390). از طرفی بررسی جوامع پیشرفته نشان می­دهد که همۀ این کشورها از نظام آموزشی موثر و کارآمد برخوردار بوده­اند. در واقع یکی از جلوه­های آموزشی موفق میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان آن نظام است. علاوه بر آن پیشرفت تحصیلی نیز برای یادگیرندگان از اهمیت خاصی برخوردار است(یوسفی و همکاران، 1388).

یکی از عوامل تأثیرگذار بر انگیزه پیشرفت تحصیلی، محیط و محرک­های بیرونی است. محیط کلاس نقش حیاتی و نیرومندی در عملکرد تحصیلی و روان­شناختی و رفتاری دانش- آموزان به عهده دارد(Kuperminc و همکاران، 2001).

حال با توجه به اهمیت مباحث پیشرفت تحصیلی و اثری که محیط در این فرایند می­توان ایفا کند تحقیق حاضر برآن است تا رابطه محیط مدرسه را با پیشرفت تحصیلی دانش- آموزان تربیت ­بدنی از دیدگاه دبیران تربیت­ بدنی مورد بررسی قرار دهد. علاوه برآن شناخت ویژگی­های دانش­آموزان، استفاده از نظرات دبیران تربیتبدنی و ورزش به مسئولان و برنامه- ریزان در مدارس کمک می­کند تا براساس اصول علمی و برنامه ­ریزی درسی و نیازهای آنها، فعالیت­ها و تمرین­های اثربخش و متعاقب آن تقویت و افزایش ظرفیت­های اخلاقی، تربیتی، جسمانی، ذهنی، عقلی، مهارتی، عاطفی و اجتماعی را پی­ریزی کنند.

[1] Samanrash