به‌منظور شناسایی گونه‌های ماهیان در معرض خطر انقراض و طراحی برنامه‌های حفاظتی برای حفظ و نگهداری این گونه‌ها، نیاز است تا مطالعات گسترده‌تری صورت پذیرد و با بررسی شرایط زیستی در مناطق مختلف، خطرات جدی تهدید کننده‌ی زندگی ماهیان مورد ارزیابی قرار گیرد (Nelson, 2006).
در این میان بعضی از گونه‌های جنس Aphanius از خانواده‌ی کپور ماهیان دندان‌دار از جمله ماهی گورخری فارسی (Aphanius farsicus)، به‌دلیل محدودیت زیستگاه، بیش از سایر ماهی‌ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. امروزه با افزایش جمعیت، بالا رفتن میزان آلودگی، معرفی ماهیان غیر بومی مثل گامبوزیا، صید بی‌رویه، استفاده از منابع آبی برای اهداف کشاورزی، صنعت و مصارف خانگی باعث شده است تا بسیاری از گونه‌ها مخصوصا گونه‌های بومی (به‌ویژه بومزاد) در معرض خطر انقراض قرار بگیرند. ماهیان بومی بخش مهمی از میراث ژنتیکی طبیعی کشور بوده است و چون محدود به مناطق ویژه‌یی هستند حفاظت از آن‌ها یک اصل جهانی است. ماهی گورخری فارسی یکی از ماهیان بومزاد ایران است که تاکنون تنها از چشمه‌های آب شیرین حوضه‌ی دریاچه مهارلو در استان فارس گزارش شده است (Esmaeili et al., 2010; Teimori et al., 2011).
این ماهیان شکارچیان حشرات اند، از این‌رو می‌توان از آن‌ها برای کنترل جمعیت برخی حشرات مانند پشه آنوفل و در نتیجه کنترل بیماری مالاریا استفاده نمود (اسماعیلی و همکاران، 1388). از طرفی به خاطر زیبایی ظاهری، این گونه ماهی از جمله گونه‌هایی محسوب می‌شود که
ارزش زیبایی شناختی داشته و می‌تواند در لیست ماهیان آکواریومی ایران و جهان قرار گیرد. همچنین بوم زاد بودن این ماهی بر اهمیت آن از نظر حفظ ذخایر ژنتیکی، تنوع زیستی و جلب اکوتوریست می‌افزاید (همان).
همان‌طور که گفته شد این گونه‌ی ماهی تنها محدود به حوضه دریاچه‌ی مهارلو است. خشکسالی‌های چند سال اخیر، آلودگی آب، تخریب زیستگاه و معرفی گونه‌های غیر بومی به زیستگاه این ماهی منحصر به فرد، سبب کاهش جدی جمعیت این ماهی شده است و همواره بیم از بین رفتن این جمعیت ارزشمند و بی همتا وجود دارد (همان).
تاکنون مطالعه‌های متعدد ریختی، اکولوژیکی و زیستی مختلفی در مورد ماهیان صورت گرفته است. مطالعه‌ی ویژگی‌های ریخت‌سنجی با هدف تعریف و شناسایی واحدهای جمعیتی صورت می‌پذیرد. اما گاهی ممکن است ویژگی‌های ریختی ناشی از اثرات محیط بوده و منعکس کننده‌ی تغییرات ژنتیکی نباشد (Tudela, 1999). بنابراین بررسی تنوع ژنتیکی که معیاری برای سنجش تنوع زیستی یافت شده در گونه‌ها، جمعیت‌ها و اکوسیستم‌ها است جهت مشخص کردن وضعیت جمعیت‌ها و گونه‌ها یک ضرورت علمی محسوب می‌شود. علاوه بر این تنوع ژنتیکی جمعیت‌های یک گونه می‌تواند مبنایی برای مدیریت آن گونه باشد و لذا این موضوع در زیست شناسی حفاظت محیط زیست، اهمیت روز افزونی پیدا کرده است.
فرم در حال بارگذاری ...
