وبلاگ

افزایش روز افزون جمعیت جهان و تلاش همه جانبه محافل علمی و اجرایی برای ارتقاء شناخت دقیق تر سلامتی و مفاهیم مربوط به موجب برنامه ریزی های گوناگون دربخش های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … شده است. نگاهی به آمارهای بهداشتی نشان می دهد که علیرغم توسعه چشمگیر خدمات بهداشتی، درمانی طی دهه های اخیر، افراد زیادی به علت عدم آگاهی، اطلاعات نادرست یا عدم امکانات کافی در سراسر جهان خصوصاً کشورهای در حال توسعه آسیب می بینند. آمارها نشان می دهد. سالانه بیش از نیم میلیون زن باردار به علت عدم شناخت کافی در این زمینه جان خود را به علت عوارض بارداری از دست می دهند ( سازمان جهانی بهداشت ، 1391) لذا نباید فراموش کرد که در دنیای امروز با وجود پیشرفت تکنولوژی در تمامی عصرها و با تمامی شرایط ایده آلی که برای رفاه انسان پیش بینی می شود، رشد پیش از حد جمعیت نامتناسب با امکانات موجود موجب کاهش امید به زندگی، افزایش مرگ و میر، کاهش بهداشت باروری شده است. بنابراین برخورداری از سلامت کامل حق همه مردم است و تمام دولت ها مسئول کمک به مردم برای حفظ و ارتقاء سلامتی آنها هستند، بدون تردید سلامت و توسعه در حین این که دو مفهوم مستقل از هم هستند اما کاملاً ارتباط تنگاتنگ و وابسته به یکدیگر دارند بطوری که تحقیق یکی از آنها بدون دیگری امکان پذیر نخواهد شد و داشتن جسم و روح سالم یکی از زیر بناهای مهم توسعه همه جانبه هر جامعه ای را تشکیل می دهد و وجود خلل در هر یک از ابعاد روحی، روانی، جسمی و اجتماعی سلامت، فرآیند توسعه را کند خواهد کرد و به جرأت می توان ادعا کرد که بدون تأمین سلامت مردم یک جامعه، توسعه یافتگی دشوار بوده یا بهتر بگویم تحقق نخواهد یافت (قدوسیان و همکاران ، 1390 ).

علاوه بر این که مسئولان و دولت باید راهکارها و برنامه هایی در جهت تحقق زمینه های زندگی سالم و ایده آل برای مردم ایجاد کنند. توجه

 به مقوله های سلامت نظیر موضوعات پیشگیرانه بیماری ها در رسانه های جمعی بخصوص تلویزیون نیز می تواند با صرف هزینه اندک، در افزایش آگاهی های مردم بیشترین اثر را روی ارتقای سلامت جامعه داشته باشد طوری که با بحث و بررسی روی شیوه های صحیح زندگی، آموزش راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری و روش های غربالگری بیماری، افراد را نسبت به سلامت خود حساس کنند و همچنین مسائل و چالش های موجود در عرصه سلامت را با رعایت شرایط و خط قرمزهای فرهنگی جامعه به شیوه ای که پذیرش آن برای مردم قابل قبول است بیان کنند ( شجاعی زاده، 1379 ).

امروزه تنها 25 درصد تأمین سلامت جامعه در اختیار جامعه پزشکی قرار دارد و مابقی موارد مستلزم افزایش سواد و آگاهی عمومی جامعه است.

البته در حال حاضر صدا و سیما با تهیه و تولید برنامه های سلامت محور نظیر برنامه دکتر سلام، سلامت باشید، ورزش و سلامتی که در فصل آخربصورت فهرست آمده است. گام های بسیار ارزنده و مفیدی را در جهت بالا بردن آگاهی ها و اطلاعات بهداشتی و سلامتی جامعه برداشته است، اما هنوز این برنامه ها آن طور که باید برای مردم و جامعه مؤثر باشد موفق عمل نکرده است. به باور کارشناسان برخی خلاها و کاستی هایی نظیر درمانگرایی و نگاه تک محوری به حوزه سلامت، عدم نپرداختن به نیازهای اساسی بهداشت جامعه، علمی و تخصصی نبودن شیوه بیان متخصصان، محدود و مناسب نبودن زمان پخش برنامه ها و فیلتر برخی بیماری ها مثل بیماری های مقاربتی موجب شده از کیفیت و بازخوردی که باید چنین برنامه هایی به دنبال داشته باشد، کاسته شود.

صدا و سیما با ساختن این برنامه های آموزشی بهداشتی، در راستای استراتژی های وزارت بهداشت در زمینه پیشگیری و کنترل بیماری و افزایش سلامت که همان افزایش آگاهی و اطلاع رسانی به عموم جامعه است قدم گذاشته است. این نوع برنامه ها یکی از شیوه های اطلاع رسانی است که افراد بیمار را دعوت می کند و از آنها می خواهد با دکتر ارتباط داشته باشند و افراد سالم چگونه سلامتی خود را حفظ کنند و در همین زمینه، محتوایی کلی برنامه های تلویزیون مورد تأیید این وزارتخانه است. وزارت بهداشت در تلاش است که اطلاعات جامع بهداشتی را به روش های مختلف مثل بخش گفت و گو های ویژه با صدا و سیما همکاری کند ( آصف زاده، 1380 ).

پزشکان آموزش روش های پیشگیرانه بیماری ها را مقدم بر درمان می دانند به اعتقاد آنان مردم نیاز دارند در حیطه های مختلف بیماری، دانسته های خود را از مقوله هایی نظیر عوامل ایجاد کننده، روش های پیشگیری، کنترل، تعریف دقیق بیماری و اقدامات تشخیصی برای مبتلایان این که چه راهکارهای درمانی در پیش رو دارند بالا ببرند.

برنامه سلامت صدا و سیما باید به نوعی طراحی شود که همگام با نیازهای جامعه باشد با مراجعه به جدول معضلات بهداشتی کل جامعه که از طریق وزارتخانه منتشر می شود، می توان مشکلات بهداشتی مهم در سطح جامعه را شناسایی کرد؛ مشکلاتی که نیازمند به افزایش آگاهی به عموم باشیم، بخصوص معظلاتی که روش های پیشگیری دارند که از طریق خانواده ها قابل اجراست. از طرفی یک سری بیماری ها شیوع نسبتاً بالایی دارد، مثل بیماری های قلبی، دیابت و بیماری های مزمن تنفسی و سرطان ها که ریشه در رفتار و الگوی نامناسب زندگی مردم دارد. بنابراین اگر اطلاعات مردم را در خصوص عوامل ایجاد کننده این بیماری ها بالا برده و سطح زندگی درست را به آنها آموزش داد، می توان با اصلاح الگوی زندگی مردم به میزان قابل توجهی از بار بیماری ها کم و از شیوع آنها جلوگیری شود ( محسنی، 1383 ).

با توجه به موارد یاد شده این سؤال مطرح می شود که آیا برنامه های پزشکی شبکه های سیمای جمهوری اسلامی ایران در بالا بردن سطح آگاهی های پزشکی بهداشتی ساکنان منطقه 13 تهران تأثیر داشته است؟

[1] . World Health Organization

[2] -Tompson